تعداد 132 قطعه بلدرچین (سن 10 هفتگی) در یک آزمایش فاکتوریل(2×2) در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و 6 تکرار(4 تکرار شامل 4 جنس ماده و 2 جنس نر; 2 تکرار شامل 3 جنس ماده و 2 جنس نر)، جهت ارزیابی اثرات سطوح مختلف فسفر غیرفیتاتی جیره(13/0 و 35/0 درصد) و مس مازاد بر نیاز(صفر و 250 میلی گرم در کیلوگرم جیره) بر عملکرد، خصوصیات کیفی تخم و صفات تولید مثلی بلدرچین های مادر به مدت 28 هفته مورد استفاده قرار گرفتند. افزودن سطح 250 میلی گرم در کیلوگرم سولفات مس به جیره بطور معنی داری باعث افزایش سرعت رشد، تولید تخم بر اساس روز مرغ، تولید تخم بر اساس لانه مرغ، توده تخم، وزن تخم، درصد سفیده و زرده(05/0p<) و بهبود ضریب تبدیل خوراک گردید(05/0p<). درصد باروری، درصد جوجه درآوری و درصد زنده مانی جنینی بطور معنی داری با افزودن سطح 250 میلی گرم در کیلوگرم مس بهبود یافت(05/0p<). افزودن مس مازاد به جیره موجب کاهش غلظت کلسترول پلاسما، کلسترول زرده و لیپوپروتئین های با چگالی پایین، ولی افزایش غلظت لیپوپروتئین های با چگالی بالا گردید(05/0p<). اگرچه اختلاف معنی داری در غلظت مس کبدی تیمارهای تغذیه شده با جیره های حاوی سطح 250 میلی گرم در کیلوگرم مس با گروه شاهد مشاهده نشد(05/0p>)، ولی غلظت مس پلاسما و مدفوع در گروه های تغذیه شده با جیره حاوی 250 میلی گرم در کیلوگرم مس به طور معنی داری بالاتر از گروه شاهد بود(05/0p<). کاهش سطح فسفر غیرفیتاتی جیره موجب کاهش درصد خاکستر و فسفر درشت نی گردید(05/0p<)، در صورتیکه درصد ابقاء فسفر به طور معنی داری بهبود یافت و عملکرد پرندگان تحت تأثیر قرار نگرفت. بطورکلی نتایج این آزمایش نشان داد که سطح مازاد بر نیاز مس در جیره بلدرچین های مادر می تواند باعث بهبود عملکرد تولیدی و خصوصیات کیفی تخم گردد بدون اینکه اثر متقابلی با سطح فسفر غیرفیتاتی جیره داشته باشد. کلمات کلیدی: بلدرچین های مادر، فسفر غیرفیتاتی، مس مازاد، عملکرد، خصوصیات تخم