نام پژوهشگر: حامد فروزان
حامد فروزان محمدهادی همایون
با پیروزی انقلاب اسلامی و شکل گیری نظام جمهوری اسلامی ایران، طراحی و فراهم نمودن زندگی مطلوب دینی از جمله اهداف نظام اسلامی قرار گرفت. در همین راستا هدایت و رشد فکری فرهنگی و مقابله با جبهه استکبار در جنگ فرهنگی از اولویت های سیاستگذاری فرهنگی نظام قرار گرفت. رسیدن به این اهداف نیازمند وحدت مدیریت در حوزه فرهنگ است که علی رغم وجود شورای عالی انقلاب فرهنگی و تاکیدات امام خامنه ای، متاسفانه آسیب های فراوانی از عدم تحقق آن، بر جامعه و نظام فرهنگی و سیاسی ایران وارد شده است. این تحقیق پس از بررسی مفهوم فرهنگ و وحدت مدیریت و مروری اجمالی بر نظام فرهنگی ایران و برخی کشورها، به معرفی شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان عالی ترین مرجع سیاستگذاری فرهنگی و قرارگاه اصلی فرماندهی فرهنگی کشور می پردازد و با انجام مصاحبه های عمیق و کیفی از نخبگان مدیریت فرهنگی کشور به احصا آسیب های ناشی از عدم وحدت در حوزه فرهنگ از طریق شورای عالی انقلاب فرهنگی و الزامات رسیدن به این وحدت مدیریت پرداخته است که طی پرسشنامه ای آسیب های عدم وحدت مدیریت و الزامات رسیدن به آن را همراه با طرح پیشنهادی جهت رسیدن به وحدت مدیریت در حوزه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران از طریق شورای عالی انقلاب فرهنگی، به نقد و نظر صاحبنظران گذاشته است که منجر نتایج جالب توجهی شده است.
سیدعلیرضا سقراط اصغر قایدان
ظهور اسماعیلیان در جهان اسلام اتفاقی مهم در تاریخ این دین است که آثار عظیمی در عرصه های مذهب، سیاست، اقتصاد و فرهنگ سرزمین های خلافت اسلامی برجای گذاشت. دعوت اسماعیلی در ایران نیز مخاطبان فراوانی یافت. فعالیت داعیان دانشمند این فرقه موجب گسترش آئین اسماعیلیه در ایران شد. با پیروزی اسماعیلیان در شمال آفریقا و تشکیل خلافت فاطمی، جهان اسلام برای اولین بار شاهد فرمانروایی دو خلافت اسلامی به طور همزمان بود. روابط خصمانه ی این دو قدرت بزرگ موجب بروز صف بندی های سیاسی در دنیای اسلام شد. مردم ایران نیز از این تحولات بر کنار نمانده و ایران به ویژه با آغاز فعالیت های حسن صباح و پس از شقاق نزاری- مستعلوی در فرقه ی اسماعیلیه، صحنه ی حضور فعال پیروان این جنبش بود. اشغال ایران توسط سلجوقیان و حمایت آنان از خلافت بنی عباس و مذهب اهل سنت بر شکاف بین دولت و مردم افزود. شکافی که سیاستمداران ایرانی قدرتمندی همچون خواجه نظام الملک نتوانستند به طور دائم بر ان چیره شوند. افزایش روزافزون تضادهای سیاسی، مذهبی، اقتصادی، اجتماعی و نژادی و عدم ارائه ی راه حلی از طرف قدرت های مسلط بر کشور، که در آن بازه ی زمانی یکی از بحرانی ترین اعصار خود در زمینه ی اختلافات مذهبی و طبقاتی و نژادی و شکاف های اجتماعی را طی می کرد، زمینه و علت گرایش مردم خسته از ستم حاکمان سلجوقی و عباسی به دعوت اسماعیلیه بوده است.
مهدی حسینی حجت اله ایزدی
جایگاه پر اهمیت «مهدویت» در میان مسلمانان جهان و خاصه شیعیان ، ایجاب می کند که این مسئله از زوایای گوناگون مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. نظرات و آراء اندیشمندان غربی درباره مهدویت یکی از مقولات شایسته بحث در این حوزه می باشد. پس از شکل گیری مطالعات شرق شناسی در مقطع زمانی بعد از رنسانس؛ دو موضوعِ دین اسلام به عنوان کامل ترین دین و نبی اکرم (6) به عنوان ختم المرسلین مورد توجه مستشرقان قرار گرفتند. فراگیری دین اسلام و حوزه های مختلف آن، مقولات متنوعی را برای تحقیق و پژوهش شرق شناسان فراهم آورد. با گذشت زمان و در پی بروز برخی تحولات تاریخی، کانون توجه شرق شناسان به موضوع «مهدویت» نیز جلب شد. مستشرقان در تحقیقات خود پیرامون مهدویت به منابعی مراجعه کردند که از نظر صحت با منابع اصیل اسلامی و شیعی تفاوت معنی داری داشتند. آنها با بررسی فرقه های دروغین و افراد مهدی نما ، از راه صحیح تحقیقات خارج شدند. بالطبع این گونه تحقیقات ، آنهم از جانب کسانی که از کمترین اعتقاد درونی نسبت به مهدویت بی بهره بودند ، نتیجه ای جز انحراف از مسیر اصلی به بار نمی آورد. لذا ، در این تحقیق تلاش می شود شناخت کلی پیرامون دیدگاه های دو شیعه شناس به نام های «برنارد لوئیس» و «مارشال گودوین سیمز هاجسن» در زمینه مهدویت به عمل آید. این دو اندیشمند معاصر ، از مستشرقان با سابقه در انجام تحقیقات و پژوهش در مورد شیعه می باشند. تالیفات آنها در موضوع فرقه اسماعیلیه ، نشان از علاقه مندی مشترک آنان نسبت به تشیع دارد. با لحاظ نمودن برجستگی این دو اندیشمند در عصر خود و الگو قرار گرفتن آنان می توان حدس زد که حتی اندکی انحراف در عقاید آنان می توانسته موجب گمراهی بسیاری از محققین بعدی بشود. در این پایان نامه ضمن بررسی دیدگاه های آنها در مورد مهدویت ، انحرافات و کژاندیشی های آنها در این زمینه ریشه یابی و علاوه بر آن علت بروز انحراف نیز مشخص می شود. در نهایت هم با مراجعه به منابع شیعی و در نظر گرفتن اعتقادات شیعه دوازده امامی ، به شبهات آنان در مورد مهدویت پاسخ لازم داده خواهد شد.
لیلا خیرالهی علیرضا علی صوفی
بررسی زندگی علما و بزرگان دین همواره یکی از بهترین و جذابترین موضوعات مورد بررسی در مطالعات تاریخی بوده است که با واکاوی و نگاه عمیق تر به زندگی این بزرگان میتوان از دید دریچه زندگی و افکار آنها به درک بهتری از وقایع تاریخی رسید. این پژوهش به بررسی زندگی آیت الله کمالوند پرداخته که نقش این فقیه بزرگوار در مخالفت با لایحه انجمن ایالتی ولایتی و لغو این لایحه، اقدامات سیاسی و مذهبی آیت الله کمالوند در لرستان و ارتباط او با احزاب و گروههای مختلف اسلامی در طول سالیان زندگی وی را مورد بررسی قرار داده است. جهت انجام این پژوهش از روشکتابخانهایوابزارفیشبرداریبعنوان روش اصلی مدنظر بوده و همچنین نگارندهبهبررسیومطالعهانواعمنابعاصلیومأخذفرعیپرداختهکه در پایان باتجزیهوتحلیلاطلاعاتودادههاودستهبندی مطالببهتدوینونگارشتحقیقخویشاقدامکردهاست. یافته های تحقیق حاکی از آن است که آیت الله کمالوند نقش پررنگی در ارتباط با حوادث مذکور و همچنین حوادث مهم دیگری در فرایند به ثمر رسیدن و پیروزی انقلاب اسلامی از قبیل 15 خرداد داشته است. همچنین ایشان در روند متحد کردن علمای لرستان و هماهنگ کردن تلاش های مردمی و روحانیت با تحقق اعتقاد به اینکه روحانی نباید از حوادث جامعه خویش غافل باشد، تلاش بسزایی انجام داد. وی با این بینش بود که با اجازه مرحوم آیت الله بروجردی(ره) در مسائل سیاسی هم دخالت و اعمال نفوذ می کرد و در موقع مناسب به عزل و نصب مأموران دولتی همت می گماشت. مجاهد روشن بین خرم آباد در بسیج مردم علیه گروهک های منحرف(توده ای ها) نقش بسزایی داشت و با سخنرانی های بیدار کننده خویش نقشه های آنان را نقش بر آب می کرد؛ از حامیان و مریدان حضرت امام خمینی(ره) بود و دوشادوش آن مبارز قدم بر می داشت.