نام پژوهشگر: سپیده خالصی

حسن تعبیر در تصویرهای سهراب سپهری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  سپیده خالصی   محمدصادق بصیری

کلمه ی « euphemism » از ریشه ی یونانی و به معنی «صحبت خوب» یا «استفاده از لغت خوب» است. در زبان فارسی و عربی ، معادل آن «حسن تعبیر» به کار رفته که استفاده از واژگان خوشایند به جای واژگان ناخوشایند، همانند کاربرد کلماتی چون «درگذشت» به جای «مرگ» یا در زبان محاوره ای «بفرمایید» به جای «بنشین» است.حسن تعبیر در اصطلاح ، استفاده از کلمات ملایم، مودّبانه و غیر محاوره ای به جای کلمات گستاخانه، صریح و غیر مودّبانه است.این گونه کلمات به خصوص در مورد مسائل ناراحت کننده، ترسناک یا کریه به جای واژه ی اصلی به کار می رود.در این پژوهش سعی شده است ، به بیان تصویر و ویژگی های آن پرداخته و سپس حسن تعبیر در تصویرهای شعری سهراب سپهری مورد بررسی قرار گیرد و واژه هایی که به تنهایی یا در محور هم نشینی با سایر واژگان حسن تعبیر ایجاد کرده اند، با دیدگاهی متفاوت و با در نظر قرار دادن رابطه ی تعقّل و تخیّل مطالعه گردند. این تحقیق نشان می دهد که زبان سهراب سپهری در هشت کتاب «حسن تعبیر» داشته و این زیبایی نهفته در تصاویر شعری او به یک شکل نیست. در هشت دفتر شعری سپهری می توان شاهد واژگانی بود که به خودی خود مفهوم پسندیده و دل نشینی داشته و به صورت مستقل «حسن تعبیر» ایجاد کرده اند. هم چنین می توان حسن تعبیرهایی یافت که در یک جمله یا عبارت، زیبایی آفریده اند؛ در نهایت این نتیجه به دست آمد که بیشتر حسن تعبیرهای سهراب به صورت تصدیقی و جمله بوده و عوامل بسیاری از جمله عادت شکنی ، تشبیهات ابتکاری و جدید ، تشخیص ، انتخاب صفت های غریب برای موصوف های عادی و آشنایی زدایی، حسن تعبیرهایی در کلام سپهری ایجاد کرده است.همچنین توانستیم تعریف جدیدی از « حسن تعبیر » ارائه دهیم