رساله ی حاضر تحت عنوان "نقش نماز در ساختار شخصیت فردی و اجتماعی انسان" نگارش یافته است. واژه شخصیت که در عنوان رساله آمده عبارت است از مجموعه ویژگی های جسمی، رفتاری و روانی که هر فرد را از فرد دیگر متمایز می کند. اسلام روی شخصیت و کرامت انسان توجه خاصی مبذول داشته، از او می خواهد که فضایل ارزنده انسانی را کسب نماید. زیرا تعالی شخصیت را مانع ارتکاب ناهنجاری ها و گناهان می داند. بهترین راه تکامل شخصیت انسان عبادت و نماز به حساب می آید. زیرا نماز با سابقه تاریخی که دارد برترین عبادت در اسلام معرفی شده، نقش سازنده در زندگی انسان ایفاء می کند. نماز فراتر از صورت ظاهری دارای روح و محتوا است که باید آن را دریافت و به کار گرفت به همین جهت نماز دارای آثاری است که تمام زوایات زندگی مادی، معنوی، جسمی و روحی انسان را در بر می گیرد. و انسان می تواند در پرتو نماز شخصیت فردی و اجتماعی خود را بسازد و به کمال برساند. چنین نقش هایی از نماز زمانی است که آفات و آسیب های درونی و بیرونی او را از کارایی و مقبولیت باز ندارد.

با توجه به ضرورت امر تربیت و آیات قرآن مجید که می گوید انسان موجود مادی و معنوی است (یعنی انسان تمام کمالات انسانی و صفات عالی را بالقوه دارااست و از این نظر به اندازه مقام انسان بالاست که خلیفه خداوند در زمین است و از طرف دیگر معلوم می شود انسان در خسران است، حسود و سفاک است و صدها صفات منحط حیوانی در او وجود دارد) اسلام می خواهد به کمک انبیاء (به عنوان مربی) و قرآن مجید (به عنوان دفتر راهنمای انسان) انسان را به گونه ای رهنمای کند که کمالات انسانی از قوه به فعلیت برسد، زیرا انسان منهای تربیت مذموم است و رد خسران و انسان بریده از وحی راه کمال و زیبایی را نمی تواند پیدا کند، اما در سایه ی قذآن و وحی می شود راه کمال و سعادت را پیدا نمود و به آن رسید. این تحقیق میکوشد، جواب این پرسش را بیابد که قرآن مجید به الگوپردازی پرداخته است یا نه؟ و مدعی است که مردان و زنان را که قرآن از آن ها به نیکی یاد نموده است، میتواند الگوهای تربیتی باشند و خواهیم دید که قرآن مجید برای رسیدن انسان به کمال به روش تربیت الگوی پرداخته است که خداوند مردان و زنان را به عنوان الگو و سرمشق معرفی نموده است. این تحقیق پس از طرح مبانی نظری تربیت الگوی، به ذکر نمونه های از الگوهای قرآنی با استفاده از قرآن و سنت پرداخته است و سپس اهمیت روش اسوه نمایی در تربیت و کارکردهای آن را طرح و بررسی نموده است.