سدها از نظر اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارای اهمیت بسیار زیادی می باشند. نقش سدها در توسعه کشاورزی، عمران مناطق روستایی و شهری، تأمین آب آشامیدنی، تولید انرژی برق آبی و کنترل و تنظیم شدت جریان آب رودخانه ها قابل توجه است. به علت بالا بودن هزینه ساخت سدها و نیز شدت وخامت عواقب ناشی از ناپایداری آنها، مسیله حفاظت، نگهداری و ارزیابی مستمر پایداری سد از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. امروزه رفتارسنجی سدهای بزرگ ، با نصب ابزار های لازم، جهت کنترل پایداری رفتار آنها و سازه های وابسته در زمان های مختلف مورد ارزیابی قرار می گیرد. حفاظت، نگهداری و کنترل رفتار سد، تشخیص خرابی و علاج به موقع آن جهت پیشگیری از وقوع خطرات احتمالی و افزایش طول عمر سد چه در زمان ساخت و چه در زمان بهره برداری توسط ابزار دقیق انجام می شود. بنابراین رفتارسنجی سازه های بزرگی چون سد جهت کنترل پایداری آنها، افزایش طول عمر و جلوگیری از آسیب های جانی و مالی احتمالی را به همراه دارد. به منظور انجام این مهم، در این پایان نامه نتایج حاصل از قرایت ابزار دقیق نصب شده در سد زاینده رود شامل پاندول ها، کلینومترها، پیزومترها، درزسنج ها و... در ابتدای بهره برداری و همچنین دوره پانزده ساله اخیر مورد تجزیه، تحلیل و مقایسه قرار گرفته و وضعیت عملکردی سد ارزیابی شده است. در نهایت مدل المان مجزای پی و بدنه سد زاینده رود با لحاظ نمودن محل دقیق ابزار، بلوک های بدنه سد و پیوسته در نظر گرفتن سنگ پی تهیه شده است. سپس تحلیل ها بر اساس مشخصات دقیق ژیومکانیکی پی انجام شده است. مدل رفتاری مور کولمب برای درزه های بین بلوک ها و در مرز سنگ پی و بدنه استفاده شده و مقایسه بین تغییرشکل های اندازه گیری شده توسط ابزار و مقادیر محاسبه شده توسط مدل عددی مورد بررسی قرار گرفته است و همخوانی خوبی بین نتایج حاصل شده است. این تحقیق نشان داده است که تغییرات تراز آب تأثیر زیادی در تنش ها و تغییر شکل های بدنه سد و سنگ پی دارد. مقادیر جابجایی ها در بلوک های تشکیل دهنده بدنه سد و توده سنگ پی، نشان می دهدکه سد دارای رفتار منظم و نرمال می-باشد و از نظر پایداری وضعیت مطلوبی دارد. در جناح راست به دلیل ضعیف بودن توده سنگ پی و وجود گسل و دایک دیابازی، دلالت به تغییرشکل مماسی بیشتر دارد. همچنین مقدار جابجایی درزها کوچک بوده و از پایداری مطلوبی برخوردار می باشند.