تشکیل حکومت، یکی از اهداف اساسی انبیای الهی است. در اسلام، حکومتی که از نبوت شروع و با امامت ادامه یافته، در زمان غیبت دوازدهمین امام، قطع نشده و این وظیفه بر عهده فقهای جامع الشرایط نهاده شده است. بدین ترتیب، منبع مشروعیت حکومت مبتنی بر ولایت فقیه، دین اسلام و مبانی آن است. فقه حکومتی که دستمایه اصلی تشکیل حکومت دینی بر مبنای ولایت فقیه است، از قرآن و سنت گرفته شده، و اساساً شریعت اسلام با کمک فقه حکومتی، و گذر از دو مرحله تشریع و قانون گذاری، و تطبیق و اجرا توسط حکومت اسلامی جاری می شود. از میان انواع حکومت های رایج درجهان مانند مطلقه شاهنشاهی، مشروطه سلطنتی، حکومت اشرافی، حکومت نخبگان، حکومت حزبی و دمکراسی، می توان گفت که حکومت اسلامی از امتیازات خاصی برخوردار است؛ حاکم در حکومت اسلامی باید دارای شرایطی مانند عقل، علم، توانایی و عدالت باشد که همه آن ها را می توان در فقها جستجو نمود. منابع اندیشه و فقه سیاسی در اسلام نیز شامل قرآن، سنت، عقل و اجماع می باشد. بر اساس آن چه ذکر شد حکومت اسلامی را می تون حکومتی دانست که تمام ارکان آن بر اساس دین شکل گرفته باشد؛ یا حکومتی که در آن احکام دینی رعایت می شود؛ و یا آن را حکومت دین داران و متدینان دانست. بدین ترتیب، ولایت فقیه پرتوی از ولایت خداوند است که با ولایت رسول خدا و امام معصوم آغاز شده، و در عصر غیبت امام معصوم، برای پرکردن خلأ ظاهری وجود او، توسط فقهای اسلام اعمال می گردد. اگرچه درباره ولایت فقیه شبهاتی مطرح گردیده، اما بررسی دلایل عقلی و نقلی ارایه شده برای ولایت فقیه نشان می دهد که تنها ضامن عدم تعطیلی احکام اسلامی در عصر غیبت، ولایت فقیه است؛ و کسی باید عهده دار این مقام باشد که از ویژگی هایی مانند ایمان، کاردانی، بینش سیاسی، عدالت، و آگاهی از قوانین اسلامی برخوردار باشد. ولایت در قضا، فتوی، اجرای حدود، و رهبری سیاسی جامعه، از اختیارات ولی فقیه می باشد.