نام پژوهشگر: سید حسام الدین لسانی

قواعد حقوق بشر دوستانه در جنگ های هوایی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده حقوق 1392
  مهوش منفرد   سید حسام الدین لسانی

همانطور که بسیاری از مخاصمات مسلحانه ی اخیر نشان می دهد، جنگ هوایی رشد فزاینده ای داشته است. به عبارت دیگر در اکثر مخاصمات مسلحانه ی اخیر، کشورها به صورت گسترده ای به قدرت هوایی خود اتکا داشته اند، در نتیجه، ما در ابتدا و انتهای چنین نبردهایی با یک نبرد هوایی رو به رو هستیم که با قتل عام دشمن، یک روز مرگبار دیگر به پایان می رسد. بنابراین در نوشتار حاضر تلاش می شود تا تبیینی روشن از قواعد حقوق بین الملل بشردوستانه در رابطه با جنگ هوایی و مسائل نوظهور ناشی از آن نظیر هواپیماهای بدون سرنشین و به کارگیری آنها در مخاصمات مسلحانه و تاکتیک کشتار هدفمند ارائه شود. لذا برای تبیین دقیق موضوع، در این رساله به بررسی دقیق قواعد عرفی و قراردادی حقوق بین الملل بشردوستانه در رابطه با جنگ-های هوایی و هواپیماهای بدون سرنشین پرداخته شده است. در این بررسی نشان داده شده است که، علی رغم افزایش عملیات نظامی هوایی در مخاصمات مسلحانه ی اخیر، حقوق قراردادی مربوط به جنگ هوایی هنوز به طور کامل تدوین نیافته است و قواعد پیش نویس شده سال 1923 در لاهه به وسیله ی کمیسیون کارشناسان در کنفرانس واشنگتن که در رابطه با تحدید تسلیحات بود نیز هرگز قالب یک معاهده را به خود نگرفته است، لذا فاقد هرگونه قدرت الزام-آوری است. دستورالعمل هاروارد در خصوص حقوق بین الملل حاکم بر حملات هوایی و موشکی 2009 نیز، با آنکه بسیار متقاعد کننده می باشد ولیکن از قدرت اجرایی برخوردار نمی باشد. بنابراین علی رغم قواعد عرفی موجود، در رابطه با جنگ های هوایی با فقر قواعد قراردادی لازم الاجرا مواجه هستیم که همین امر اجرای قواعد حقوق بین الملل بشردوستانه در جنگ های هوایی را مشکل ساخته است.