نام پژوهشگر: محمدحسین فرجیهای قزوینی
سارا داراب زاده محسن بهرام نژاد
مقام لَله گی، یکی از مناصب غیر رسمی ولی در عین حال مهم و تاثیرگذار در ساختار دیوانی و سیاسی حکومت صفوی بود. وظیفه ی این منصب همانند مقام اتابکی در دوره ی سلجوقی، سرپرستی و تربیت شاهزادگان حکومت صفوی بود. علی رغم شباهت های بسیاری که میان دو منصب لَله گی و اتابکی در زمینه ی سرپرستی و پرورش شاهزادگان وجود داشت، للگان هیچگاه نتوانستند همانند اتابکان به چنان اقتداری دست یابند که بتوانند زمینه ی تشکیل حکومت مستقل را برای خویش فراهم آورند. تا قبل از به قدرت رسیدن شاه عباس اول، للگان از میان سران قزلباش که افرادی با توان نظامی بالا بودند انتخاب می شدند. جایگاه بالای اجتماعی قزلباشان و للگان منتخب از میان آنها در حکومت صفوی منجر به قدرت بیش از حد این منصب تا قبل از حکومت شاه عباس شد. نفوذ بیش از حد قزلباشان و للگان منتخب از میان آنها، شاه عباس را بر آن داشت که با ایجاد تمهیداتی از قدرت آنها بکاهد و این مسأله موجب شد که از این دوره به بعد منصب لَله گی با تحول بسیاری مواجه شود.
انتظار علوی پور عباس برومند اعلم
خاندان بنی حفص از مریدان و شاگردان ابن تومرت موسس دولت موحدین به شمار می آمدند. آنها در ابتدا به عنوان والی موحدین بر تونس فرمان راندند. ولی بعدها پس از نابودی امپراتوری موحدین، دولت بنی حفص توسط ابوزکریاء اول در سال 625 ه. اعلام استقلال کرده و امور افریقیه را بدست گرفتند و برای نخستین بار تونس را به عنوان پایتخت مغرب ادنی انتخاب کردند. همزمان با زوال امپراتوری موحدین و درآستانه به قدرت رسیدن دولت بنی حفص، حمله ی مغول در شرق و روند ادامه جنگهای صلیبی در مصر و شام، باعث کندی حرکت علمی و فرهنگی و همچنین باعث رکود مراکز و نهادهای آموزشی آن دوره جهان اسلام شده بود. اما از سوی دیگر، انتخاب تونس به عنوان پایتخت دولت بنی حفص، هجوم دانشمندان و علماء مهاجر اندلسی و سایر نقاط جهان اسلام به آنجا و دیگر شهرهای افریقیه را به همراه داشت. علاوه براین، گسترش علوم و معارف اسلامی و نهادهای آموزشی و همچنین کتابخانه های غنی و دارای اهمیت و ... از دستاوردهای این انتخاب می باشد. در این دوره علوم اسلامی در تونس با بهره گیری از اندیشمندان شرق و اندلس و حمایت سلاطین بنی حفص از آنها و به پشتوانه مراکز علمی که در راس آنها جامع زیتونه و مدرسه شماعیه قرار داشت، به اوج بالندگی خود رسید. از اینرو، نهادهای علمی و آموزشی این دوره توسعه و پیشرفت چشمگیری داشتند. بگونه ای که شاید بتوان گفت یکی از عواملی که باعث توسعه ی علمی این منطقه گردید وجود پایگاههای علمی و فرهنگی متعدد بود که در زمان این خاندان مهم و بوسیله آنها تاسیس شد. برنامه ها و شیوه های آموزشی بنی حفص با تاکید بر مذهب مالکی، علوم رایج در این دوره، مراکز و نهادهای علمی- آموزشی حفصیان و نقش امرای بنی حفص در پیشرفت و توسعه ی این مراکز و همچنین عملکرد نظام وقف و تاثیر آن بر مراکز علمی این دوره از مهمترین مواردی است که در این پژوهش به صورت توصیفی و در مواضع مورد نیاز تحلیلی، بررسی شده است.
احمد صیدزاده محمدحسین فرجیهای قزوینی
این پژوهش، در زمینه ی رویکرد های فرهنگی، آموزشی و مذهبی در قلمرو امارت بابان است. امارت بابان یکی از امارتهای محلی حوزه ی امپراطوری عثمانی است که در منطقه ی"شهرزور"شکل گرفت. قبل از تشکیل امارت بابان سلسله های مختلفی مانند: زنگیان، ایوبیان و در اواخر بنی اردلان بر شهرزور حکومت کرده اند. دارالحکومه ی خاندان بابان درآغاز قلعه چوالان، ماوت و سپس سلیمانیه بود. ابراهیم پاشای بابان با ساختن شهر سلیمانیه مرکز حکومت خود را به این شهر انتقال داد. شهر سلیمانیه علاوه بر مرکز سیاسی– اداری، مرکزی برای تجارت این میرنشین با کشورهای همسایه مانند ایران شده بود.این شهر مرکزی برای ادبیات کردی شده بود و شاعرانی مانند نالی، سالم و کردی ظهور کردند که در شعر کردی به "مثلث ادبیات کردی"مشهور بودند. این شاعران همنشین شاهزادگان بابان بودند و در عدالت و فضایل آنها شعرهایی می سرودند. تشکیلات اداری این امارت شبیه تشکیلات اداری امپراطوری عثمانی و بیشتر موروثی بود. صنعت و پیشه سازی هم پیشرفت کرده بود به طوری که در شهر سلیمانیه کارگاه های صابون سازی وجود داشت و به شهرهای ایران هم صابون صادر می شد.کشاورزی هم خصوصاً در دره های شهرزور رونق خوبی داشت. زبان کردی رایج در این میرنشین یکی از لهجه های اصلی زبان کردی به نام "سورانی" بود که در زمان عبدالرحمان پاشای بابان به صورت زبان ادبی و رسمی امارت در آمده بود. در حوزه ی این امارت طریقت های صوفیانه ی قادری(به رهبری شیخ معروف نودهی)و نقشبندی(به رهبری مولانا خالد شهرزوری) مشغول فعالیت بودند و هر کدام از اینها برای رهبری دینی مردم کردستان بابان با همدیگر رقابت می کردند. در قلمرو این خاندان طوایف مهاجر هم وجود داشتند که یکی از بزرگترین طایفه های مهاجر در قلمرو امارت بابان جاف ها بودند. مدارس دینی در حوزه ی این امارت عنوان"حجره"داشتند و مراتب تحصیلی در میان شاگردان علوم دینی شامل :1- سوخته2 - متعلق 3- مستعد بود. اوقاف از بهترین منبع برای تعلیم اسلامی بوده است که پایداری و استمرار تعلیم در اسلام طی قرنهای طولانی به این منبع مالی بستگی داشته است. در نزد پاشایان بابان بخشش یا وقف زمین، باغ، آسیاب، کاروانسرا و کانالهای آبرسانی و دکانها به مساجد و مدارس هم مرسوم بود. عبدالرحمان پاشا علاوه بر اینکه سیاستمداری ماهر بود در مسجدی که خودش در سلیمانیه بنا کرده بود به عنوان عالم دینی درس می گفت و شاگردانی هم داشت.
محمد منصورزعیم محمدحسین فرجیهای قزوینی
سیر تحول سیاست داخلی جمهوری اسلامی ایران از 22 بهمن 1357 تا 22 بهمن 1358 در پنج بخش ارائه شده است که عبارتند از 1- بخش سیاسی اجتماعی 2- سیاست اقتصادی3- سیاست فرهنگی 4- سیاست قضایی 5- سیاست نظامی که هر بخش خود به چند قسمت مجزا تقسیم می گردد .22 بهمن سال 57 اولین روز پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی ( ره ) و سقوط نظام پوسیده 2500 ساله شاهنشاهی است به دستور امام شورای عالی انقلاب تشکیل شد وبه فرمان معظم له به عنوان رهبر انقلاب و تایید میلیونی ملت مهندس مهدی بازرگان بدون در نظر گرفتن گرایشهای حزبی به عنوان نخست وزیر دولت موقت انتخاب شده وپس از تشکیل کابینه کار را شروع کردند. در اولین رفراندوم پس از انقلاب با حضور بی سابقه ملت و با رای قاطع 2/98 درصد حکومت جمهوری اسلامی را مستقر نمودند. مهمترین وقایع این دوره عبارت بودند از: تشکیل دادگاههای انقلاب اسلامی به دستور امام خمینی جهت محاکمه عمال وسران ،وزرای سابق و نمایندگان غیر قانونی و فرمایشی مجلس شورای ملی و سنا و فرماندهان عالیرتبه ارتش شاهنشاهی وسازمان مخوف ساواک و سر سپردگان و وابستگان رژیم ستم شاهی پهلوی ، مواضع احزاب و سازمانها و گروههای سیاسی نسبت به حکومت تازه تشکیل شده جمهوری اسلامی و رهبری آن ، وتولد ارگانهای انقلابی ومردمی ، مانند کمیته های انقلاب و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ، وشروع مخالفتها وآشوب ها و در گیریهای خسارت بار در بسیاری از نقاط کشور ، برپایی غائله وآشوب ودرگیری توسط حزب دمکرات و کومله در کردستان به اسم خلق کرد ، به رهبری شیخ عز الدین حسینی و عبدالرحمن قاسملو ، ایجاد بلوا وآشوب در خوزستان به اسم خلق عرب ، آشوب ودرگیری در سیستان و بلوچستان یه اسم دفاع از خلق بلوچ ، غائله ودرگیری در گنبد و ترکمن صحرا ، غائله در آذربایجان وقم توسط حزب خلق مسلمان به اسم دفاع از خلق ترک ، و یکی از رخدادهای مهم وسرنوشت ساز انقلاب تسخیر مرکز توطئه وفسادو مرکز فرماندهی ضد انقلاب داخلی وخارجی یعنی « سفارت امریکا توسط دانشجویان شجاع مسلمان پیرو خط امام بود » این عمل دانشجویان به تعبیر امام امت بزرگتر از انقلاب اول ملت ایران بود ، تسخیر سفارت امریکاکه در اصل « لانه جاسوسی » بود ودر قالب سفارت ، بر علیه انقلاب اسلامی وملت مبارز ایران توسط دانشجویان مسلمان پیرو خط امام ، و افشاگری دانشجویان پیرو خط امام از اسناد باقی مانده در لانه جاسوسی و معرفی خائنین به ملت ، و نقش بر آب کردن توطئه های آشکار و پنهان امریکای جهانخوار ، ورو شدن دست توطئه گر جاسوسان امریکا در دولت موقت ، نظیر ، امیر انظام ، نزیه ، معین فر ، مدنی ، وبسیاری دیگر ، استعفای دولت موقت بازرگان پس از افشاگری دانشجویان مسلمان پیرو خط امام ، وقبول استعفای دولت موقت ازطرف امام ، و انتخاب ابوالحسن بنی صدر بعنوان اولین رئیس جمهور بعد از انقلاب وشروع دسیسه هاوتوطئه ها وکارشکنی های جدید توسط شخص بنی صدرکه طبق اسناد لانه جاسوسی افشاء شده توسط دانشجویان مسلمان پیرو خط امام ، ازمهرهای مورد نظر سازمان سیا و پنتاگون امریکا در راس دولت جمهوری اسلامی بشمار می رفت،که خیانت وسر سپردگی اش به دشمنان این ملت بخصوص امریکای جنایتکارو منافقین روسیاه داخلی ، در تایخ ثبت است وبنای مخالفت وناسازگاری با یاران امام و نیروهای مخلص انقلاب بخصوص مخالفت شدید با دانشجویان مسلمان پیرو خط امام با حیله کلمه دولت در دولت ودخالت دانشجویان در دولت و به این بهانه ، عدم تشکیل کابینه توسط ایشان ، ومعرفی وزراء به مجلس و گرامیداشت اولین سالگروز پیروزی انقلاب اسلامی و پیروزی حق بر باطل در 22 بهمن سال 1358 .