ساماندهی و احیای یک محور فرهنگی- تاریخی به منظور ارتقاء کیفیت محیطی آن مستلزم ساماندهی و احیای عوامل جسمی سازنده اش از قبیل حوزه، نشانه، راه، لبه و گره شهری و تقویت مولفه های تاثیرگذار بر مطلوبیت آن نظیر سرزندگی، تنوع، سلامتی و ایمنی با توجه به حضور انسان و شرایط اکولوژیکی بستر آن می باشد. محور فرهنگی- تاریخی ملاستم- امامزاده در مراغه با بخش قابل توجهی از بازار سنتی شهر همپوشانی داشته و قسمت مهمی از مسیر اصلی کاروان رو در بافت قدیم را شامل می شود؛ این محور از چند مجموعه ی تاریخی شهری و بناهای باارزش فرهنگی- تاریخی تشکیل شده که با نظمی ارگانیک و انسجامی خاص در کنار هم قرار گرفته و دارای گره های ترافیکی و لبه های ارزشمند تاریخی است. محور مذکور صرفنظر از تداخل برخی کاربری ها به لحاظ عملکردی زنده و فعال بوده ولی به لحاظ کالبدی دچار فرسودگی شدید بناها و جداره ها است. هدف این پژوهش این است که با ارائه طرح ساماندهی و احیا از روند زوال و فرسودگی محور مزبور - به ویژه در حیطه ی کالبدی- جلوگیری کند. ضرورت این بحث در معرفی و صیانت از بزرگترین و مهمترین جزء از پیکره تاریخی شهر مراغه (محور ملارستم- امامزاده) می باشد که به بهترین نحو معرف بافت تاریخی شهر بوده و در نهایت ساختار تاریخی- اجتماعی- اقتصادی شهر قدیم را ترسیم می نماید؛ روش تحقیق کاربردی و توسعه ای است و ابزارهای یافته اندوزی بصورت کتابخانه ای و میدانی می باشد؛ یعنی گردآوری مطالب به صورت اسنادی و بر اساس گزارش های منتشر شده توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور و استان آذربایجان شرقی و منابع مکتوب مرتبط با موضوع انجام گرفته است و اکثر تصاویر نیز به صورت میدانی و حضور در محل توسط نویسنده تهیه شده است. پیشنهاد احیای کالبدی بناهای تاریخی موجود در محور، ایجاد سرزندگی و نشاط به وسیله طراحی مبلمان شهری مناسب و مورد نیاز، استفاده از طرح ها و نقش های آجری اصیل و موجود در بافت تاریخی در ساماندهی و احیای بدنه ها، جداره ها و لبه ها و کف ها و نیز محدود کردن تردد سواره در محور و توجه بیشتر به حضور انسان درآن از اهداف دیگر این پژوهش است. نیل به این اهداف نیاز به بحث در دو مقوله دارد؛ نخست بخش مبانی نظری و علمی مربوط به مرمت، ساماندهی و احیا و دوم بخش عملی و اجرایی مربوط به تحلیل، ارائه راهبردها و راهکارها، برنامه ریزی و طرح های پیشنهادی ساماندهی فضاهای معماری-شهری در محور فرهنگی- تاریخی و جزئیات اجرایی که در این رساله به آن پرداخته شده است.

قلعه صمصام السلطنه یکی از قلعه های مسکونی استان چهارمحال وبختیاری است که در شهر شلمزار که در جنوب شهرکرد قرار دارد واقع است که در سال 1307 ه.ق به دستور مرتضی قلی خان صمصمام ساخته شده است . قلعه صمصام به دلیل موقعیت سیاسی خاصی که خوانین ساکن درآن داشته اند مرکز تصمیمات مهمی بوده که درتاریخ این مرزوبوم نقش بسزایی داشته است.ازجمله این اتفاقات قیام مشروطیت بوده است که خوانین صمصام از سرکردگان اصلی آن در منطقه بختیاری بوده اند. دراین تحقیق سعی بر این بوده که با توجه به احترام به مالکین قلعه که برای مردم منطقه نیز ارجمند بوده اند واستفاده از منظر طبیعی وزیبای شلمزارعلاوه بر زنده نگاه داشتن خاطرات مردم منطقه با کمک گرفتن از پتانسیل های فضایی قلعه وشهربرای جوانان منطقه امکانات فرهنگی را فراهم کرده وجذب گردشگر در شهر را افزایش دهیم تا هم برای احیاء این بنای تاریخی تلاشی کرده باشیم وهم این شهر حال وروستای گذشته را درجهت پیشرفت وتوسعه فرهنگی یاری کرده باشیم .