مسجد بزرگترین پایگاه دینی است که پس از گذشت چهارده قرن، هنوز محکمترین مقرّ دینی به شمار می رود و گذشت زمان و تبلیغات دشمن نتوانسته است از ارزش این پایگاه اسلامی بکاهد و آن را منزوی نماید. در قرآن مجید و گفتار معصومان (?) فضیلت های فراوانی برای مسجد بیان شده است. البته در این بیانات، با مطرح نمودن جایگاه والای این مکان مقدس، افرادی که به مسجد رفت و آمد می نمایند نیز افرادی دارای منزلت والا معرفی نموده است. با مطالعه منابع اسلامی و آیات و روایاتی که در این خصوص وارد شده است، می توان نتیجه گرفت که مسجد، دارای رسالتی بس بزرگ و دارای اهمیت و جایگاه والایی است و سعی دارد انسان و جامعه را به کمالات انسانی و سعادت ابدی رهنمون سازد. توجه به کارکردهایی که مساجد، از صدر اسلام تا به اکنون دارد، نقش تربیتی آن را نمایان می سازد و با تقویت این نهاد مقدس، می توان جامعه و افراد آن را از نظر تربیتی و اخلاقی رشد داد. به همین دلیل است که روایات فراوانی در باب اهمیت دادن و عدم ترک این مکان و همچنین رونق بخشیدن هر چه بیشتر به آن، در منابع اسلامی یافت می شود. لذا لازم است افراد جامعه به هر طریق ممکن، سعی در تقویت و رشد و آبادانی این مکان مقدس نمایند. افرادی که با مسجد مراوده دارند، گروهی همانند امام جماعت، هیئت أمنا و خادم مسجد، با اختیار خویش مسئولیتهایی را به عهده می گیرند که با قبول آن، تکالیفی بر عهده آنها خواهد آمد که عمل به آن تکالیف لازم و ضروری است. و گروهی دیگر نیز مانند نمازگزاران و همسایگان و حتی دولت اسلامی هستند که اخلاقاً جهت تقویت و رونق مساجد لازم است نسبت به تکالیفی که در این مسیر راه گشاست بی توجه نبوده و در جهت پیشبرد اهداف والای مساجد، نسبت به عمل نمودن به آن وظایف و تکالیفی که اخلاق بر عهده آنها می گذارد کوتاهی ننمایند. بدیهی است که اگر متولیان و افرادی که با مسجد مرتبط هستند بخواهند تکالیف اخلاقی مربوط به خویش را انجام دهند؛ ابتدا شناخت و معرفت به آن تکالیف ضروری و لازم خواهد بود و چون در مسیر تحقق اهداف عالی مسجد لازم است هر کس، نسبت به وظایف و تکالیفی که اخلاقاً بر عهده دارد شناخت پیدا نمایند نیاز به نوشتاری است که وظایف و تکالیف اخلاقی در زمینه مسجد را به بحث گذاشته باشد. در این رساله مباحث مربوط به شناسایی و معرفی آن دسته از وظایف و تکالیفی که اخلاقاً در قبال مسجد بر عهده متولیان و افرادی که با مسجد در ارتباط هستند و نقش و تأثیر فراوان در پیشبرد اهداف عالی مسجد دارند، مطرح شده است و می تواند به عنوان یک راهنما از افراد مسئول در قبال مسجد، دستگیری نماید و آنها را در مسیر اهداف انسان ساز مسجد، کمک نماید.