چکیده فلزات سنگین غیر قابل تجزیه بوده و می توانند در بافت های زنده بدن تجمع یابند، بنابراین با تجمع در سرتاسر زنجیره غذایی به سهولت در بدن انسان جذب می شوند. از میان این فلزات فلز آهن و منگنز به عنوان آلاینده مورد مطالعه قرار گرفت. هدف این تحقیق بررسی غلظت فلزات سنگین (آهن و منگنز) در خاک های کنار جاده ای زابل ـ زاهدان می باشد. نمونه برداری ازخاک های کنار جاده ای زابل ـ زاهدان به طول 120 کیلومتر در نظر گرفته شد. فواصل نمونه برداری 5/2 کیلومتری می باشد. تعداد 258 نمونه خاک، از فاصله صفر، 50 و 100 متری از کناره های جاده اصلی به عمق30-0 سانتی متری صورت گرفت. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نظیر: بافت خاک، کربنات کلسیم ،کربن آلی، ec، ph و درصد آهک مورد بررسی قرار گرفت. همچنین غلظت فلزات سنگین (آهن و منگنز) با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. جهت ارزیابی آلودگی خاک به فلزات سنگین (آهن و منگنز) توسط فاکتور آلودگی، شاخص زمین انباشتگی و فاکتور غنی شدگی صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که شاخص زمین انباشتگی(igeo) آهن و منگنز، نقاط صفر، 50 و 100 کمتر از صفر (منفی) به دست آمد، بنابراین برای نقاط صفر، 50 و 100 از نظر درجه آلودگی (igeo class)، در کلاس (0) و از نظر شدت آلودگی، غیر آلوده می باشند و فاکتور غنی شدگی آهن و منگنز، برای نقاط صفر، 50 و 100 کمتر از یک به دست آمد، بنابراین برای نقاط صفر، 50 و 100 بر اساس این فاکتور، بدون غنی شدگی (1 > ef) می باشد، نشانگر آلودگی طبیعی این منطقه می باشد. همچنین با توجه به این که مقادیر غنی شدگی آهن و منگنز کمتر از 10 می باشد، طبیعی بودن منشأ این عناصر مورد تأیید قرار می گیرد و فاکتور آلودگی آهن و منگنز، برای نقاط صفر، 50 و 100 کمتر از یک به دست آمد، بنابراین برای نقاط صفر، 50 و 100 بر اساس این فاکتور، شدت آلودگی، کم (1 > cf) می باشد.