چکیده نقش روملوهادرآذربایجان دوره صفوی از شاه اسماعیل اول تا شاه سلطان حسین (1135-907ه. ق) پس از تشکیل حکومت صفوی، روملو ها به تدریج جزء ارکان و پایه های مهم و قدرتمند صفویان شدند. این قبیله به خاطر خدمات مهمی که برای دولت صفوی انجام دادند، مناطق مهمی را به عنوان تیول دریافت کردند. این قبیله به تدریج در دوران شاه طهماسب و جانشینانش قدرت بسیاری کسب کردند و در مواقعه ای اداره ی حکومت را نیز در دست گرفتند. سرانجام بحران های داخلی و خارجی باعث تضعیف این قبایل شد و شاه عباس اول نیز تا توانست قدرت آنها را کاهش داد و عناصر غلام (قوللر)را بر آنها مسلط کرد. بعد از این دوره ما از روملوها نقش چندانی در تحولات سیاسی نمی بینیم . این پژوهش نقش روملوها درآذربایجان دوره صفوی از شاه اسماعیل اول تا شاه سلطان حسین (1135-907ه.ق) را مورد بررسی قرار می دهد. در واقع، به دنبال پاسخی برای این پرسش هاست که اهمیت منطقه آذربایجان در دوره صفویه ناشی از چه بوده است؟ روملوها چه کسانی بوده اند و چگونه وارد تشکیلات سلسله صفوی شده اند؟ نقش روملو ها در تحولات سیاسی و نظامی این دوره چه بوده است؟ نتایج تحقیق حاکی از آن است که قبایل قزلباش نقش بسیار مهمی در تشکیل حکومت صفوی ایفا کردند. این قبایل ترک آناطولی بعدها در زمان اسماعیل میرزا به او کمک کردند تا بر دشمنانش غلبه کرد و سلسله ی صفوی را بنیان گذاری نمود. از میان طایفه های مختلفی که به هواخواهی فرزندان شیخ صفی برخاستند ارادت و همبستگی روملو ها از سایرین کهن سالتر و استوارتر بود و به همین سبب گروهی از صوفیان از میان این طایفه برخاستند، که به آنها لقب خلیفه می دادند. گرایش این طایفه به مذهب تشیع و حمایت آنان از بنیانگذاران سلسله صفوی باعث شکل‏گیری و تثبیت دولت صفوی گردید.