از میان بیماری های باکتریایی آبزیان، عفونت حاصل از آئروموناس هیدروفیلا با ایجاد عوارضی همچون پوسیدگی باله ها، زخم های پوستی و سپتی سمی خونریزی دهنده ی کشنده، یکی از عوامل بیماری زای شناخته شده در ماهی می باشد. از این رو استفاده از واکسن به همراه ادجوانت های مختلف ساختگی و طبیعی جهت ایمن-سازی هرچه بهتر در مقابل این بیماری حائز اهمیت بوده و در مطالعات مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه اثرات باکترین آئروموناس هیدروفیلا به همراه عصاره ی بره موم و ژل آلوئه ورا به عنوان ادجوانت، بر روی برخی از فاکتور های ایمنی ماهی کپور معمولی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور تعداد 375 عدد ماهی با وزن متوسط 8/4 ± 2/54 گرم، به 5 گروه (تیمار) و هر گروه به 3 تکرار 25 عددی تقسیم شدند. گروه های 1 تا 5 در روزهای صفر و 14 به ترتیب با باکترین بدون ادجوانت، باکترین همراه با ادجوانت فروند، باکترین همراه با ژل آلوئه ورا، باکترین همراه با عصاره ی بره موم و سرم فیزیولوژی (به عنوان کنترل) به صورت داخل صفاقی ایمن شدند. ماهی ها به مدت 6 هفته تحت شرایط مشابه نگهداری و با خوراک یکسان تغذیه شدند. در روزهای 14، 28 و 42 از هر گروه 9 ماهی (از هر تکرار 3 ماهی) به طور تصادفی انتخاب و از آن ها خونگیری به عمل آمد. عیار آنتی بادی ضد آئروموناس هیدروفیلا و فعالیت لایزوزیم سرم در نمونه ها اندازه گیری شد. در انتهای هفته ی ششم تمام گروه ها (10 ماهی از هر تکرار) با غلظت ld50 باکتری زنده ی آئروموناس هیدروفیلا به روش تزریق داخل صفاقی چالش داده شدند. تلفات ماهی ها در گروه های مختلف تا 10 روز ثبت شده و کارایی هر واکسن محاسبه و مقایسه گردید. نتایج نشان داد که عیار آنتی بادی ضد آئروموناس هیدروفیلا در تمام گروه های ایمن شده، در هر سه مرحله ی نمونه گیری نسبت به گروه کنترل افزایش معنی داری دارد در صورتی که فعالیت لایزوزیم سرم فقط در گروه آلوئه ورا در روزهای 28 و 42 افزایش معنی داری نسبت به گروه کنترل نشان داد (05/0p<). میزان تلفات بعد از چالش با باکتری زنده ی آئروموناس هیدروفیلا نیز در گروه های ایمن شده کاهش معنی داری نسبت به گروه کنترل داشت ولی بین گروه بره موم و باکترین تفاوت معنی داری مشاهده نشد. گروه آلوئه ورا دارای کمترین تلفات نسبت به سایر گروه ها بود که تفاوت معنی داری با سایر گروه ها داشت(05/0p<). بر اساس نتایج این تحقیق، نقش ادجوانتی آلوئه ورا مناسب و قابل رقابت با ادجوانت فروند برآورد گردید، به نظر می رسد بره موم اثر ادجوانتی مناسبی در ماهی کپور ندارد.