نام پژوهشگر: محمد تقی شیخی

بررسی جامعه شناختی تاثیر احساس محرومیت (اقتصادی، اجتماعی، خدماتی) بر گرایش جوانان (15 – 25 سال) به رفتارهای وندالیستی (مورد: شهر تهران)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی و تاریخ 1388
  عادله قیس   یعقوب موسوی

پژوهش حاضر به مطالعه ی تأثیر احساس محرومیت در سه بعد احساس محرومیت از خدمات شهرداری، احساس محرومیت اجتماعی و احساس محرومیت اقتصادی (مادی) در گرایش به وندالیسم در میان جوانان 15 تا 25 ساله ی ساکن شهر تهران می پردازد. مبادی نظری این پژوهش، نظریه ی احساس محرومیت اجتماعی «تد رابرت گر» و نظریه ی انصاف- کنترل «فیشر و بارون» است. به این منظور با روش پیمایش و ابزار پرسشنامه و بر مبنای روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای در 2 منطقه ی شهر تهران با 300 پاسخگو مصاحبه به عمل آمد. نتایج، حاکی از آن است که میانگین نمونه ی آماری در شاخص گرایش به وندالیسم معادل گرایشات وندالیستی در سطح " کم" است. نتیجه ی آزمون پیرسون، وجود رابطه ی معنادار بین احساس محرومیت نسبی و گرایش به وندالیسم را تأیید می کند. به طوری که هر چه جوانان، احساس محرومیت نسبی بیشتری داشته باشند، گرایش بیشتری نیز به رفتارهای وندالیستی دارند. نهایتاً متغیّرهای احساس محرومیت نسبی، منطقه ی محلّ سکونت، تعداد دوستان وندال، مطلوبیت شرایط آموزشی و سن وارد معادله ی رگرسیون شده اند. ضریب تعیین به دست آمده برابر با 0.52 است. بنابراین متغیّرهای پنجگانه ی فوق 52 درصد از تغییرات متغیّر وابسته را تبیین می کند. بر اساس دیاگرام تحلیل مسیر، متغیّرهای مذکور، به طور مستقیم و متغیّرهای ساعات اوقات فراغت غیرهدفمند، مطلوبیت شرایط آموزشی و مطلوبیت شرایط خانوادگی به طور غیرمستقیم بر گرایش به وندالیسم تأثیر دارند. ضمنّاً متغیرهای پایگاه اقتصادی، اجتماعی، وضعیت تأهل، وضعیت مهاجرت، وضعیت سرپرستی و وضعیت فعالیت رابطه ی معنادار با گرایش به وندالیسم را نشان نمی دهد.

بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با احساس امنیت اجتماعی در میان مادران کودکان کم توان ذهنی اسلامشهر
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی 1389
  ثریا جهان آرای   محمد تقی شیخی

امنیت به عنوان ضروری ترین نیاز و اساسی ترین بستر دوام و بقاء جوامع بشری تلقی شده است .در واقع زمانی که فرد احساس کند در جامعه و تعاملات اجتماعی خطری جان ، مال یا سلامتی وی را تهدید نمی کند می توان گفت فرد دارای احساس امنیت اجتماعی می باشد. هدف این پژوهش بررسی رابط? سرمایه اجتماعی به عنوان متغیر مستقل با احساس امنیت اجتماعی در میان مادران کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر مدارس استثنایی شهرستان اسلامشهر در سال تحصیلی 90-1389 می باشد تا بدین وسیله راهکارهایی جهت کاهش مشکلات آنان ارائه شود . در این پژوهش سرمایه اجتماعی را با استفاده از تئوری پاتنام در سه بعد شبکه روابط اجتماعی ، اعتماد و همیاری و متغیر وابسته احساس امنیت اجتماعی را با استفاده از تئوری چلبی در چهار بعد امنیت مالی ، جانی ، گروهی و فکری سنجیده ایم. این پژوهش با روش پیمایش انجام شده است . جامع? آماری مادران کودکان کم توان ذهنی آموزش پذیر مدارس استثنایی اسلامشهر در سال تحصیلی90 -1389می باشد . با توجه به اینکه تعداد جامع? آماری کم بود از روش تمام شماری برای نمونه گیری استفاده کرده ایم که در نهایت با 218 نفر مادر واجدالشرایط مصاحبه نمودیم . یافته های تحقیق نشان می دهد که سطح سرمای? اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی در جامع? مورد بررسی پائین است . همچنین بین سرمایه اجتماعی و ابعاد آن با احساس امنیت اجتماعی رابط? معنادار و مثبتی وجود دارد . همینطور نتایج رگرسیون نشان می دهد که 38 درصد از تغییرات متغیر احساس امنیت اجتماعی توسط متغیرهای مستقل تبیین گردیده است. نتایج تحلیل مسیر نیز نشان می هد که متغیر اعتماد بنیادی و متغیرهای زمینه ای مدت زمان ازدواج ، تعداد فرزندان و مقطع تحصیلی با احساس امنیت اجتماعی رابطه دارند .

عوامل اجتماعی مرتبط با رضایت از زندگی جوانان شاغل (در مقایسه با غیرشاغل)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی 1391
  مهری محمودخانی   محمد تقی شیخی

چکیده ندارد.

تحلیل محتوای تصویر زن در تبلیغات تلویزیون ایران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی 1392
  سمیه آذربراگزاز   محمد تقی شیخی

آگهی های بازرگانی به عنوان یکی از میان برنامه های تلویزیونی در نمایش و باز تولید جایگاه زنان در جامعه و تداوم کلیشه های جنسیتی موثر اند. هدف اصلی این پژوهش بررسی و مطالعه کلیشه های جنسیتی موجود در آگهی های بازرگانی است. و برای نیل به این مقصود از نظریه نمایش جنسیت گافمن و فنای نمادین تاکمن به صورت ترکیبی استفاده نموده ایم.با توجه به پژوهش های خارجی که به موضوع آگهی به عنوان مسئله موثر بر شیوه نمایش کلیشه ها اشاره دارند؛ در این پژوهش نیز ابتدا آگهی ها با توجه به موضوع تفکیک گردیده اند،سپس به بررسی کلیشه های جنسیتی پرداخته شده است تا مشخص گردد که آیا در آگهی های بازرگانی ایران نیز از این حیث تفاوتی در کلیشه سازی وجود دارد. روش مورد استفاده در این پژوهش تحلیل محتوای کمی است.جامعه آماری مورد نظر عبارت است از آگهی های پخش شده در ساعت پربیننده 20-23 شب از سه شبکه سراسری پر مخاطب(شبکه اول،دوم، و سوم سیما)از نیمه فروردین تا پایان خرداد 1392.روش گردآوری داده ها پرسشنامه معکوس می باشد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در آگهی ها میان جنسیت بازیگر نقش،با حضور در آگهی ،شخصیت اصلی آگهی ،شیوه تماس با اشیاء، مناسکی شدن فرمانبری،نوع شغل،عقب نشینی روانی،حضور در موقعیت خانواده و صدای راوی رابطه معنا دار وجود دارد،و موضوع آگهی نیز در این شیوه نمایش تفاوتی ایجاد نمی کند. در واقع علت این امر،تداوم ،ثبات و حضور پر رنگ کلیشه های جنسیتی بشکل قوی در انواع آگهی،ورای موضوع آن است.یعنی صرف نظر از اینکه موضوع آگهی چیست ،در همه انواع آن،این کلیشه ها بازتولید و تصویر می شوند. در این پژوهش فرضیاتی که مربوط به رابطه میان جنسیت بازیگر ،صدای راوی(زن/مرد) و شخصیت اصلی(زن/مرد) با توجه به موضوع آگهی بود،تایید نگردید. واژگان کلیدی:جنسیت،مناسکی شدن،شخصیت اصلی،عقب نشینی روانی،مکان کنش،لمس اشیاء،موضوع آگهی

بررسی تاثیر فضای شهری بر احساس شادمانی ساکنان شهر تهران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی 1392
  سمانه ملکی پور   محمد تقی شیخی

پژوهش حاضر کوشش می نماید با استفاده از آرای نظریه پردازان جامعه شناس و طراحان شهری به بررسی تاثیر فضای شهری بر شادمانی ساکنان شهر بپردازد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش پیمایش، پرسشنامه به عنوان ابزار سنجش و جامعه آماری، ساکنان بالای 18 سال منطقه 3، 12 و 17 تهران می باشد. فضای شهری در این مطالعه در دو بعد فرم و محتوا مورد توجه قرار گرفت. بر طبق نتایج بدست آمده، پاسخگویان میزان عناصر کالبدی و غیر کالبدی موجود در فضای شهری را «کم» دانسته اند. همچنین احساس شادمانی در دو بعد عاطفی- احساسی و شناختی سنجش شد. نتایج حاکی از آن است که افراد به طور میانگین احساس شادمانی شان را در سطح «متوسط» ارزیابی کرده اند. از میان متغیرهای زمینه ای، سن، وضعیت اشتغال با احساس شادمانی رابطه معنی داری را نشان داد. با افزایش سن احساس شادمانی افراد نیز افزایش می یابد. همچنین افراد شاغل شادتر از سایر افراد هستند. با افزایش تحصیلات پاسخگو، میزان احساس شادمانی وی افزایش می یابد. رابطه وضعیت تاهل و احساس شادمانی نیز حاکی از این است که افراد متاهل شادتر از دیگران اند. بر اساس یافته ها مهمترین عاملی که بر احساس شادمانی بیشترین تاثیر را دارد، متغیر ارضای نیاز فیزیولوژیکی توسط فضای شهری است. متغیرهای اثرگذار دیگر بر احساس شادمانی به ترتیب ارضای نیاز به احساس تعلق، ارضای نیاز به امنیت، سن و تحصیلات است. آخرین متغیر تاثیرگذار بر احساس شادمانی، محتوای فضای شهری می باشد که دو محیط اجتماعی و فرهنگی فضای شهری را شامل می شود. در مجموع متغیرهای مستقل 43 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین می کنند.

بررسی رابطه کاربری فیسبوک با سرمایه ی اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه تهران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی 1392
  نجمه عطایی نژاد   مرضیه موسوی خامنه

در پژوهش حاضر رابطه کاربری شبکه اجتماعی مجازی فیس بوک و سرمایه ی اجتماعی مورد آزمون قرار گرفته است. هدف از مطالعه حاضر بررسی تفاوت میزان سرمایه ی اجتماعی در میان کاربران و غیر کاربران است. همچنین به دنبال بررسی عوامل موثر در شبکه اجتماعی مجازی فیس بوک است که میزان سرمایه ی اجتماعی کاربران را تحت تأثیر قرار می دهد. بدین منظور از آرای نظریه پردازان سرمایه ی اجتماعی از جمله بوردیو، پاتنام، کلمن، فوکویاما، لین و نظریه شکاف ساختاری برت استفاده نمودیم. به علاوه از نظریات شبکه اجتماعی و نیز آرای آرمانگرایان، مکمل گرایان و غیرآرمانگرایان در خصوص ارتباط اینترنت و شبکه های اجتماعی مجازی بهره بردیم. این پژوهش با روش پیمایش و با تکنیک پرسشنامه انجام شده است و جامعه آماری آن را دانشجویان دانشگاه تهران تشکیل می دهند. حجم نمونه 336 نفر است که با روش نمونه گیری خوشه ای متناسب با حجم انتخاب گردیده است. ابعاد کمی(تعداد شبکه های اجتماعی مجازی عضو، میزان استفاده از فیس بوک، مدت زمان عضویت در فیس بوک، اندازه شبکه فیس بوک) و کیفی (تنوع استفاده از فیس بوک، تنوع انگیزه عضویت در فیس بوک، تیپ استفاده از فیس بوک) و تنظیمات حریم خصوصی افراد در شبکه فیس بوک با سرمایه ی اجتماعی و ابعاد آن مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین سلامت روان با دو بعد عزت نفس و رضایت از زندگی به عنوان متغیر میانی در تحقیق حاضر مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که میزان سرمایه ی اجتماعی کاربران فیس بوک در مقایسه با غیر کاربران آن، بیشتر است. لازم به ذکر است که این مورد در رابطه با شاخص اعتماد و حمایت اجتماعی صدق نمی کند به این معنا که میزان حمایت و اعتماد غیر کاربران فیس بوک از کاربران آن بیشتر است. همچنین، تعداد شبکه های اجتماعی مجازی عضو، تنوع استفاده از فیس بوک و انگیزه عضویت در فیس بوک با میزان سرمایه ی اجتماعی کاربران رابطه مثبت و معنادار دارد. نتایج توصیفی تحقیق بیانگر افزایش میزان روابط افراد بر اثر استفاده از فیس بوک است. البته تعداد زیادی نیز گزارش کرده اند که فیس بوک در روابط آنان در دنیای واقعی تغییری ایجاد نکرده است. که این یافته با نظر آرمانگرایان و مکمل گرایان در رابطه با افزایش میزان روابط و سرمایه ی اجتماعی افراد در اثر استفاده از فیس بوک صدق می کند. نتایج تحلیل چند متغیره رگرسیونی نیز حکایت از آن دارد که از میان متغیرهای مورد بررسی، مهم ترین عامل تأثیرگذار بر سرمایه ی اجتماعی، اندازه شبکه فیس بوک آنهاست. بعد از آن به ترتیب تنوع استفاده از فیس بوک، سلامت روان، تنظیمات حریم خصوصی و میزان استفاده از فیس بوک و تعداد شبکه های اجتماعی مجازی عضو، دارای بیشترین تأثیر بر سرمایه ی اجتماعی هستند. لازم به ذکر است که نتایج حاکی از آن است که با افزایش میزان استفاده از فیس بوک، سرمایه ی اجتماعی دانشجویان کاهش می یابد. در عوض تنوع استفاده از فیس بوک، با سرمایه ی اجتماعی رابطه مثبت و معنادار دارد.

فرزندخواندگی از منظر افراد نابارور
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی 1393
  نسیم دشتی   محمد تقی شیخی

فرزندآوری یکی از اساسی ترین محرک های زندگی فردی محسوب می شود که به واسطه عدم توانایی در باروری ساختار شخصیتی فرد را نیز ممکن است تحت تاثیر قرار دهد و اختلالات و مشکلات روانی را برای زوجین به همراه آورد. پذیرش فرزندخوانده از جمله راهکارهای مهم مقابله با پیامد منفی ناباروری محسوب می شود. پذیرش فرزند نقش مثبتی در ارائه سرپرستی صالح به کودکان بازی نموده و به تقویت روند موسسه زدایی و ایجاد شرایط پرورش کودکان در دامان خانواده کمک می کند. این پژوهش درصدد است به بررسی موانع موجود بر سر راه فرزندخواندگی از نظر افراد نابارور بپردازد. روش شناسی پژوهش کیفی و داده ها در این مطالعه با استفاده از روش مشاهده و مصاحبه عمیق گردآوری شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه نظریه نهایی از روش نظریه مبنایی استفاده گردید. بر اساس روش نمونه گیری کیفی- هدفمند و نیز اشباع نظری بیست نفر از افراد نابارور انجام پذیرفته است. نتایج حاصل با استفاده از روش نظریه مبنایی شامل صد و بیست و هفت مفهوم و پانزده مقوله که در آخر تحت عنوان مقوله مرکزی « پذیرش هویت خدشه دار : چالش فرزندخواندگی » بررسی شد. نظریه مبنایی حاصله، در قالب یک مدل پارادایمی شامل پنج بعد شرایط علی، زمینه، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامد ارائه شده است