چکیده نوشتاری که پیش رو دارید تفسیر روایی تطبیقی آیات 142 الی 158 سور? مبارک بقره است که به عنوان بخشی از طرح کلان تفسیر روایی قرآن کریم دردانشگاه علوم حدیث در صدد ارائ? تفسیری روایی، صحیح و روان از آیات مذکور می باشد. آنچه این کار را از تفاسیر روایی موجود متمایز ساخته، انجام بررسی های سندی بر روی روایات و بیان صحت و سقم آن ها از سویی و از سوی دیگر انجام عملیات فقه الحدیثی بر محتوای روایات می باشد. از نقاط امتیاز دیگر این کار،بررسی تطبیقی میان برآورد روایات شیعی مورد بررسی با روایات اهل سنت می باشد. تفسیر البرهان به عنوان تفسیر شیعی و تفسیر درّ المنثور به عنوان تفسیر اهل سنت، دو منبع اصلی تفسیری این تحقیق می باشند. البته شایان ذکر است که روایات شیعی موجود در این پایان نامه که از تفسیر البرهان اخذ شده است، از مصادر روایی اصلی و قابل اطمینان شیعی مصدریابی شده و سپس مورد بررسی های دقیق سندی قرار گرفته اند. از تفسیر درّ المنثور نیز تنها روایات نبوی اخذ شده است. در گام های بعدی در مسیر شرح و نقد روایات و در جهت ارائ? تفسیری صحیح و سلیس از آیات، در حدّ توان و لزوم، به کتب لغوی، تاریخی، تفسیری و شروح کتب روایی مراجعه شده است. آیاتی که در این نوشتار مورد بررسی قرار گرفته اند از جهت موضوعی در دو دسته قابل تقسیم بندی می باشند: دست? اول، آیاتی که به موضوع تغییر قبله پرداخته اند (آیات 142 الی 152) و دست? دوم که به موضوع آزمایشات الهی و ثمرات صبر پرداخته اند، تنها آی? آخر به بیان لزوم انجام سعی بین دو کوه صفا و مروه پرداخته است (آیات 158 ـ 152). ذیل این آیات در مجموع 215 روایت نقل شده است که از این تعداد، 71 روایت شیعی و 144 روایت سنی می باشند. گونه های محتوایی این روایات بدین قرار است: 33 روایت از نوع ترسیم فضای نزول، 30 عدد لایه های معنایی، 28 عدد ایضاح مفهومی، 12 عدد استناد به قرآن، 11 عدد بیان مصداق، 2 عدد بیان حکمت و علت حکم. 4 روایت شامل دو گون? تفسیری بودند و 101 روایت که همگی منقول از اهل تسنن بود، تفسیری نبودند. 6 روایت شیعی و 20 روایت سنّی مورد نقد محتوایی قرار گرفتند. در بررسی سندی روایات شیعی، 17 روایت صحیح، 6 روایت موثق و 43 روایت ضعیف ارزیابی شد. فراوانی موضوعات در روایات بررسی شده در این تحقیق به شرح زیر می باشد: ذکر (51 مورد)، صبر (36 مورد)، قبله (29 مورد)، امت وسط و شاهدان بر خلق (24 مورد)، شکر (19 مورد)، جمع شدن یاران قائم (عجل تعالی فرجه) در زمان ظهور و نشانه های ظهور (18 مورد)، سعی صفا و مروه (18 مورد)، کلمه استرجاع (12 مورد)، مقام شهید (3 مورد)، مصداق آی? ?یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا? (3 مورد)، شناخت اهل کتاب نسبت به پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) (2 مورد)