نام پژوهشگر: عسکری دیرباز

دعا و کارکرد آن
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1383
  محمدیوسف عابدی   عسکری دیرباز

دعا سلاح مومن بوده، و به معنای استمداد از خداوند است. انسان از طریق دعا عبودیت خود را به معبود نشان می دهد. دعا در بعد جسمانی، کارکردهای پیش گیرانه و درمانی مثل دفع بلایا و شفای امراض دارد. در بعد روحی و عاطفی، علاوه بر حل مشکلات علمی و تقویت حافظه، همّ و غم را از انسان دور می کند، و در برآورده شدن حاجات و نجات از سکرات موت نیز نقش به سزائی دارد. امنیت از شر شیطان و حاکم جور، جلوگیری از طغیان نفس و شکیبایی در راه خدا از دیگر آثاری است که در دعا می توان یافت. کارکردهای معنوی دعا عبارت است از معرفت و قرب الهی، قبولی توبه، رفع فشار قبر و رحمت الهی. همچنین دعا باعث می شود که اخلاق خوب، امید، آرامش، نورانیت دل، یقین، تزکیه، روحانیت و توکل در انسان رشد کند. دعا تجارت سودمندی است که رضایت الهی، آزادی، ولایت پذیری و رهایی از فقر را برای انسان به ارمغان می آورد. از کارکردهای اجتماعی دعا در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی می توان به شکست کفار، تقویت روح حق طلبی و مصالح عمومی، رفع ظلم، ایجاد امنیت در جامعه، نزول برکات آسمانی، بی نیازی نیازمندان و تزکیه جامعه از رذایل اخلاقی اشاره کرد، که نمونه های فراوانی از آن در طول تاریخ محقق شده است. دعا آداب و شرایطی هم دارد. برای انجام دعا شخص باید وقت مناسبی را انتخاب نماید و با معرفت خدا، نیت خالص و حضور قلب، دعا را با نام خدا و صلوات بر پیامبر اعظم( شروع نماید. پس از آن باید با تضرع و اقرار به گناه، معصومین(ع) را واسطه قرار دهد. ایمان، عمل صالح، اجتناب از غذای حرام، ادای امانت و اصرار بر دعا نیز در استجابت دعا موثر است. اموری نیز وجود دارد که مانع از استجابت دعا است؛ ارتکاب گناه، نفاق، تأخیر نماز، فحش، عقوق والدین، خبث باطن و کتمان حق از آن جمله است. این پایان نامه مشتمل بر یک مقدمه و کلیات و بر پنج فصل است. در مقدمه تعریف دعا از نظر لغت و اصطلاح و در کلیات جایگاه دعا در معارف دینی بیان گردیده است. در فصل اول: اهداف دعا بیان شده. در فصل دوم: کارکرد و فوائد دعا بیان شده و در فصل سوم به ذکر پاره ای از دعاهای انبیاء و اولیاء در قرآن و کارکرد آن پرداخته شده است. در فصل چهارم آداب دعا و شرایط استجابت دعا و رفع موانع بیان شده و در فصل پنجم دعا از دیدگاه عرفان، عقل و تجربه بیان شده است و در پایان فهرست منابع و مآخذ آمده.