نام پژوهشگر: محمدعلی داعی‌نژاد

بررسی نسبت اسلام و دموکراسی از نظر اندیشمندان شیعی معاصر
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1384
  محمدرضا رحیمی   عبدالقیوم سجادی

تحقیق حاضر با این فرضیه که رابطه اسلام و دموکراسی از نظر اندیشمندان شیعی معاصر حالت یک دست نداشته و بر اساس رویکردهای گوناگون در مورد دموکراسی از تعارض تا توافق و از سازگاری تا سازگاری بیشتر قابل تبیین می باشد، شروع شده و در چهار فصل ادامه پیدا کرده است. در فصل اول با توجه به پیشینه، مبانی، و انواع دموکراسی بحث روش یا ارزش بودن دموکراسی مطرح شده است. و بر اساس تحلیل و دلایل گوناگون ثابت شده است که دموکراسی امروزی یک روش است تا ارزش، از همین رو است که توانسته است با ارزش ها و مکتب های مختلفی همراه و هم پیمان شود. دموکراسی بر اساس این رویکرد از میان دو نظریه کلی که در مورد شکل و ماهیت حکومت اسلامی در عصر غیبت وجود دارد یعنی نظریه انتخابی ولایت فقیه و نظریه انتصابی ولایت فقیه، با نظریه انتخابی ولایت فقیه سازگاری بیشتری دارد این نظریه و توضیح ماهیت، مبانی، دلایل و چگونگی موافقت آن با دموکراسی در فصل دوم بر اساس نظریات سه دانشمند و عالم ارجمند شیعی: شهید صدر، شهید مطهری و آیت الله صالحی نجف آبادی مورد بررسی قرار گرفته است. پایه ای ترین مبنای که سبب موافقت و همسانی دموکراسی و اسلام شده است، محق انگاشتن مردم و مرید دانستن آنان در طول اراده ای خداوند در این نظریه می باشد.در این رویکرد ولی فقیه انتخاب شده ازسوی مردم دارایی مشروعیت الهی - مردمی می باشد. اما در ولایت فقیه انتصابی ولی فقیه خود صاحب حق بوده و از سوی خداوند جهت محقق ساختن حکومت اسلامی به صورت عام نصب شده است و وظیفه مردم تحقق بخشیدن حکومت ولی فقیه واجد شرایط می باشد. تکلیف مردم در قبال ولی فقیه همانند تکلیف ایشان در پیدا کردن هلال ماه رمضان می باشد، یعنی صرفا کاشف می باشند. و انتخاب کننده بودن مردم به معنای که نظریه ولایت فقیه انتخابی مطرح می کند مخالف برداشت اکثر علماء شیعه از روایات مربوط به حکومت در عصر غیبت و یک امر جدید می باشد. این نگرش به حکومت، با رویکرد دموکراسی به نقش مردم در تعیین سرنوشت خویش از سازگاری کمتری برخوردار می باشد. توضیح ولایت انتصابی فقیه و چگونگی ارتباط آن با دموکراسی در فصل سوم همراه با توضیح مبانی و دلایل آن از نظر دو اندیشمند نام آور شیعه، آیت الله جوادی آملی و آیت الله مصباح یزدی، به بحث گرفته شده است.

حقیقت وحی در اسلام و مسیحیت
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1385
  اسماعیل دانش   محمدتقی فعالی

پایان نامه موجود به عنوان حقیقت وحی در اسلام و مسیحیت با اهداف سهیم شدن در توسعه و تعمیق بخشیدن به پژوهش های دینی و پاسخ کامل تری به شبهات در حوزه ی حقیقت وحی در اسلام و مسیحیت در دوران های مختلف، تتبع و تدوین شده است که در نوع خودکار جامع و در خصوص وحی مسیحی قبل از قرون وسطی پژوهشی جدید می باشد. این تحقیق به یک سوال اصلی که حقیقت وحی در اسلام و مسیحیت چیست؟ و به چند سوال فرعی، طی چهار فصل پاسخ داده است در فصل اول واژگان کلیدی تعریف شده است. از اقسام هشت گانه وحی در قرآن، مشخص شده که وحی به معنای رسالت و نبوت مورد بحث است. و گونه های وحی نبوی، نحوه ی دریافت وحی، فرق وحی با الهام و وسوسه و ویژگی های وحی تبیین شده است. در فصل دوم از حقیقت وحی در فلسفه و الهیات غرب در چهار دوره ی مختلف بحث شده است. در دوران قبل از قرون وسطی وحی در عهد جدید بر اساس داده های اناجیل و کتاب های تفسیری پیرامون آن به این نتیجه رسیده است که عیسی تجسم وحی و کلمه ی خدا است، عیسی وحی کامل است، و یا اینکه عیسی وحی منزل و تجلی کلمه در دنیا است، در دوران قرون وسطی در سرشت وحی سه دیدگاه یعنی نظریه ی گزاره ای، زبانی و تایخ نجات بخشی مطرح بوده است، و به این نتیجه دست یافته است که وحی گزاره ای و زبانی مجموعه ای از حقایق است که خداوند بر پیامبر القاء کرده است. بر اساس دیدگاه تاریخ نجات بخشی وحی از مقوله ی فعل و حادثه است که به وسیله ی آن خود را در عیسی نشان داده و با مصلوب شدنش نجات را عهده دار شده است. در دوران نوین نظریه شایرماخر که وحی را تجربه ی دینی دانسته است بررسی گردیده و در قرن نوزدهم عده ای که وحی را نتیجه ی بروز شخصیت درونی خوانده است. همچنین به تبیین دیدگاه کارل بارت که وحی اصلی شخص مسیح است پرداخته و مشخص کرده که کلام بارت بر تفاوت خدا با سایر جهان بنیان نهاده شده است. در دوران معاصر وحی اصلی شخص مسیح است و وحی در عیسی تجسم یافته است، و یا اینکه وحی مکاشفه مخصوص خدا برای نجات انسان است. در فصل سوم حقیقت وحی در فلسفه و الهیات اسلامی از نگاه فیلسوفان، متکلمان، عرفا و وحی از نگاه وحی مورد بررسی قرار گرفته است. و به این نتیجه دست یافته که فارابی و ... وحی را نتیجه عقل فعال دانسته اند. از نظر متکلمان بطورکلی وحی با دو رویکرد یعنی زبانی و غیر زبانی بحث شده و مشخص شده که دیدگاه تجربه دینی زبانی نیست. از نظر عرفا وحی کشف و شهود عرفانی است، برخی از مفسران وحی را نتیجه بلوغ دانسته اند. وحی از نگاه وحی به عنوان درک ویژه و سرشت زبانی داشتن آن، به این نتیجه دست یافته است که حقیقت وحی برای غیر پیامبران، قابل درک و فهم نیست دیگران تنها می توانند به آثار آن پی ببرند. در فصل چهارم که مقایسه ی وحی بین اسلام و مسیحیت است اشتراک ها و اختلاف های آن تبیین گردیده است و روشن شده است وحی مسیحی قبل از قرون وسطی با وحی اسلامی، در معنا، ماهیت، وحی مکتوب، و ... اختلاف دارد. اشتراک ها و اختلاف های وحی مسیحی در دوران های قرون وسطی و نوین بیان گردیده و روشن شده است که تجربه ی دینی قابل تطبیق بر وحی نیست.وحی نتیجه بروز شخصیت درونی، در فهم کارل بارت، نتیجه ی نبوغ و کشف و شهود عرفانی مورد نقد قرار گرفته است. از دیدگاه های متکلمان پیرامون وحی، به دست آمده است که نظریه ی کلام حادث، کلام لفظی و شعور مرموز قابل قبول است.

مبانی کلامی حکومت دینی از دیدگاه آیت الله جوادی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1386
  حسین حجتی   محمدعلی داعی نژاد

فصل اول: به مفاهیم و کلیاتی همچون مبانی، کلام، حکومت دینی، انواع حکومت، اهداف حکومت دینی و غیره می پردازد. فصل دوم: به بحث معرفت شناسی از قبیل: تعریف معرفت، نظریه های مختلف معرفتی، ارکان معرفت، معیار معرفت، متعلق معرفت، ابزارها و راه های معرفت پرداخته و سپس تأثیر آن بر حکومت دینی را بررسی می کند. فصل سوم: از هستی شناسی مانند: تعریف جهان بینی، جهان بینی مادی و اسلامی، نظام احسن، هستی شناسی دنیوی و هستی شناسی اخروی و سپس از تأثیر آن بر هریک از قوانین، حاکم و مردم در حکومت دینی، بحث می کند. فصل چهارم: به بیان خداشناسی توحیدی مانند: تعریف توحید، راه نیل به توحید، اقسام توحید، توحید عملی و ریشه های شرک و سپس به تأثیر آن بر قوانین حاکم و مردم در حکومت دینی می پردازد. فصل پنجم: از انسان شناسی همچون تعریف انسان، ابعاد وجودی و فطرت انسان، کرامت و فضیلت انسان و سپس از تأثیر آنها بر سه مورد از مولفه های حکومت دینی بحث می کند. فصل ششم: به بحث از دین شناسی چون تعریف دین، دین الهی و دین بشری، عقل و دین، جامعیت و فوائد دین پرداخته و سپس تأثیر دین شناسی بر قوانین، حاکم و مردم و حکومت دینی بررسی می شود. در پایان بحث از مبانی، یک جمع بندی و نتیجه گیری از کل مباحث تدوین شده در این رساله ارائه می گردد.