در پیشگفتار،ضرورت تحقیق،هدف از تحقیق،پرسش های تحقیق فرضیه و پیش فرض ها و روش تحقیق تبیین شده است.در مقدمه،اوضاع و احوال فبایل اعراب ساکن در شبه جزیره بزرگ عربستان که زادگاه تمدن مترقی اسلام است و نیز ابرهای تیره حهل و انحطاط و عقاید و سنن و فرهنگ منحط آنان،و ظهور خورشید تابان اسلام به عنوان یک آیین آسمانی انسان ساز، بررسی شده است.فصل اول متضمن تبیین پیشرفت های گوناگون مسلمانان از قبیل فتوحات جغرافیایی و نظامی، فرهنگی و اقتصادی همانند ترقی در علوم طب،تاریخ و ترجمه کتب علمی و اختراع پارچه،چرم،دوربین های نجومی،قطب نما و...است. در فصل دوم از موجبات و رموز تکامل و نعالی مکتب حیات بخش اسلام مسلمانان همانند: متانت و اصالت و فطری بودن قوانین و مقرارت دین مبین اسلام، هماهنگی و انسجام و خوشرفتاری مسلمانان و آزادی که سپاه مظفر اسلام به پیروان سایر ادیان در نقاط مختلف سرزمین های مفتوحه داده اند، صحبت شده است. فصل سوم با یک پیشگفتار شروع می شود، که در آن به پیشینه تاریخی انحطاط امپراطوری اسلامی، و اینکه چه کسانی و چه جریاناتی دخالت در آن پدیده شوم داشته اند، سپس به عوامل داخلی انحطاط مسلمانان از قبیل تخریب و فرقه گرایی و عیاشی و رهبری های ناشایست مسلمانان، و موجبات خارجی انحطاط همانند هجوم نظامی، ایجاد اختلاف و ترویج فحشا و منکرات و قدرت های استعمارگر در میان ملل اسلامی و جهان اسلام پرداخته است. آخرین مبحث رساله یک خاتمه است که به تبیین عظمت و برتری مکتب اسلام بر سایر مکاتب موجود دنیا و اینکه آیین مقدس اسلام انحطاط آور نیست بلکه دین تحرک و تکامل است که به تمام ابعاد زندگی بشر توجه دارد.