نام پژوهشگر: محمد جواد عرفانی
محمد جواد عرفانی کاظم مصطفوی نیا
این پژوهش با یک مقدمه، سه فصل و نتیجه گیری کلی، به پایان رسیده است. که در مقدمه به طرح تحقیق بیان مسئله، ضرورت، اهداف، سازماندهی و ... اشاره شده است. در فصل اول، معنی و مفهوم دیه سیر تاریخی آن و همچنین ماهیت فقهی و حقوقی دیه بیان شده است. که دیه جنبه کیفری و مجازات؟ با جنبه تعویض و جبران خسارت؟ با پژوهش به عمل آمده، به این نتیجه رسیدیم، دیه در لغت معنای مضیق تر نسبت به دیه در اصطلاح که دیه در جوامع قبل از اسلام هم وجود داشته است که با آمدن دین مبین اسلام ضوابط و مقررات خاص به خود گفته است و همین طور ماهیت فقهی و حقوقی دیه بررسی شد که این موضوع شدیدا مورد اختلاف حقوق دانان و فقها قرار گرفته است که با پژوهش به عمل، پیرامون معنی و مفهوم دیه در لغت و در اصطلاح فقها و با توجه به تعریف مجازات و اوصاف آن و بررسی دیدگاه حقوق دانان و فقهای مذاهب اسلامی می توان گفت دیه به عنوان جبران خسارت اقتصادی که بر مجنی علیه وارد می شود پرداخت می شود و ماهیت مجازات ندارد. در فصل دوم، تعاریف دیه زن و مرد از دیدگاه فقه شیعه و فقه اهل سنت و دیه جنین مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است که در نتیجه معلوم شد تفاوت دیه در زن و مرد چه در اعضا و چه در نفس امری است انکار ناپذیر البته در اعضا تا حد ثلث دیه زن و مرد مساوی می باشد در بالاتر از ثلث دیه زن نصف دیه مرد محسوب می شود اما دیه جنین قبل از دمیده شدن روح، مونث باشد یا مذکر هیچ تفاوت ندارد ولی بعد ازدمیده شدن روح، دیه مذکر و مونث متفاوت است. فصل سوم در راستای پاسخ گویی به اشکالات و شبهات که به بهانه دفاع از حقوق زن، تحت عنوان ظلم، تبعیض، بی عدالتی و ... ایجاد شده است تدوین گردیده و نتیجه پژوهشی که صورت گرفته است این شد که تفاوت های حقوقی بین زن و مرد، بدون شک متناسب با تفاوتهای تکوینی و طبیعی است. که خداوند در وجود زن و مرد قرار داده است و هر گونه تفاوت اعم حقوقی و غیر حقوقی که در زن و مرد مشاهده می شود نه ظلم است نه تبعیض نه برتری مردان محسوب میشود و نه پست انگاری زنان بلکه عدم این تفاوتها و یکسان انگاری زن و مرد در همه موارد و تشابه حقوق آنان عین نظم و بی عدالتی و تبعیض خواهد بود. تفاوت دیه که موضوع رساله می باشد با توجه به وظایف و مسئولیت اقتصادی زن و مرد از طرف شارع مقدس صورت گرفته است نه به لحاظ برتری مردان بر زنان زیرا دیه به معنی ارزش و قیمت گذاری انسان نیست آنچه که معیار انسانیت و ارزش و برتری انسان در نزد خدا محسوب می شود تقوای الهی است که قرآن با صراحت بیان شده است و در آن هیچ تفاوت بین زن و مرد وجود ندارد.