نام پژوهشگر: آزاده نمکین

صور خیال در غزلیات ابن حسام خوسفی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  آزاده نمکین   نصرت ناصری مشهدی

یکی از مهمترین تکنیک های ادبی که جایگاه شعر شاعر را معین کرده و ذهن مخاطب را به خود جذب می کند تصویرسازی است. اهمیت و ارزش معنایی شعر نیز به طور چشم گیی به این ویژگی وابسته است. از دیدگاهی دیگر می توان گفت یکی از خلاقیت ها و ابداعات بی بدیل انسان که او را از سایر موجودات متمایز می دارد همین تصویرسازی اوست که از بستر ذهن نشأت می گیرد. شاعر با استفاده از فضاسازی و تصویرآفرینی با کمک تشبیه، استعاره ، کنایه و مجازبه واژه ها معنی و مضمونی تازه می بخشد. این کار سبب می شود واژه ها معنای اصلی یا حقیقی خود را نداشته باشند. از آنجا که کاربرد صور خیال در هر شعر میزان سنجش آن شعر از نظر تصویرسازی محسوب می شود، غزلیات ابن حسام خوسفی از نظر تصاویر شعری مورد تحلیل و بررسی قرار گرتفه است تا میزان کاربرد صورخیال در شعر او مشخص شود. در این تحقیق سعی شده است که هر یک از صور خیال : تشبیه از جهت (ادات و وجه شبه)، طرفین تشبیه به لحاظ (حسی، عقلی)، (مفرد، مقید، مرکب)، وجه شبه به لحاظ (تحقیقی، تخیلی)، (مفرد، متعدد، مرکب)، استعاره نیز از جهت ملایمات طرفین (مصرحه،مکنیه، مرکب) و جامع (تحقیقی، تخیلی)، مجاز به لحاظ انواع علاقه و کنایه به لحاظ دلالت مکنی به، به مکنی عنه (موصوف، صفت، فعل) ، وضوح و خفا (تلویح، ایما، رمز، تعریض) مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد و نتایج به صورت جدول و نمودار در انتهای هر بخش ارایه شده است. به طور خلاصه باید گفت که صور خیال (تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز) در غزلیات ابن حسام خوسفی با بسامد بالایی به کار رفته است.