چکیده : هتل ورزشی ثامن الحجج سبزوار ، واقع در حاشیه بولوار شهرک توحید سبزوار، به سفارش اداره تربیت بدنی شهرستان سبزوار و جناب آقای دکتر میرعلی رئیس صندوق اعتباری ثامن الحجج با مساحت حدود 18000 مترمربع شامل مجموعه ای اقامتی ، ورزشی و تفریحی برای ورزشکاران سراسر کشور که برای برگزاری مسابقات ورزشی راهی سبزوار می شوند در آینده ای نه چندان دور احداث خواهد شد. این هتل لوکس و مجلل ورزشی دارای انواع اتاق اقامتی دونفره و سه نفره جهت استراحت ورزشکاران و تیم های ورزشی می باشد و طبق ضوابط و استانداردهای هتل ، فضاهای خاص مانند: رستوران ، کافی شاپ ، آمفی تئاتر ، فروشگاه ها و امکانات ورزشی اختصاصی خواهد داشت. از ویژگی های منحصر به فرد این طرح قرار گرفتن در محیط و منطقه خوش آب و هوای شهرک توحید سبزوار می باشد که همین امر نگارنده رو بر این امر وا داشت که با تلفیق طبیعت به درون فضاهای هتل ، پیوند معماری با ورزش را از طریق پیوند نشاط و شادابی طبیعت با روحیه سرزندگی ورزش، محیطی دلنشین و بانشاط برای ورزشکاران فراهم کند. لذا برای تحقق این امر اصول و مبانی معماری سبز نیز در این طرح عجین شده است. رویکرد معماری سبز در طراحی این هتل منجر به حفظ منابع انرژی و جلوگیری از آلودگی محیط زیست نیز می گردد. مطالعات حاضر در جهت بدست آوردن اطلاعات دقیق و استانداردهای موردنیاز برای طراحی انجام شده است و در پنج فصل صورت گرفته است. بدین منظور در این پژوهش از دو روش کتابخانه ای (استناد به منابع مکتوب، نقشه ها و غیره) و مطالعات میدانی (بهره گیری از شیوه مشاهده)، و روش مصاحبه و نظرسنجی برای گردآوری اطلاعات بهره برده شده است. از نتایج بدست آمده از این پژوهش می توان به تحقق تلفیق معماری ، ورزش و طبیعت در اقلیم سبزوار اشاره نمود که در راستای اهداف این پژوهش به این مورد نایل می گردیم.

توسعه شهرنشینی در رابطه نزدیکی با تکنولوژی و صنعتی شدن شهرها قرار دارد و ابعاد مختلف کالبدی، زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی، عملکردی و مدیریتی تحت تأثیر این عامل قرار دارند که اکنون شکلی متفاوت نسبت به گذشته پیدا کرده است. با ورود به دوره پیشرفت و صنعت در جامعه، همه ارزش های بشری تحت تأثیر عمیق این رویداد کمرنگ شده و به حاشیه رانده شده اند و بافت های شهری قدیمی و تاریخی نیز روز به روز فرسوده تر می شوند. حاصل این اتفاق از بین رفتن تمایزات و ویژگی هایی است که هر جامعه انسانی به واسطه آنها شناخته می شود و از آن طریق خود را به جهان معرفی می کند. هر یک از جوامج انسانی برای معرفی خود می بایست به حفظ این ویژگی ها و تمایزات پرداخته، جنبه های مثبت آن را تقویت نموده و برای حفظ آنچه موجب شکل گیری هویت و ایجاد تعلق خاطر در مردم است تلاش کند. این تلاش در قالب اشکال مختلف بروز و ظهور نموده و البته نتیجه آن همواره مطلوب نبوده است. توسعه و گسترش صنعت و اثرات ناشی از آن، همه جوانب شهرها و کلانشهرها را تحت تأثیر قرار داده و جامعه را از هویت واقعی خود دور ساخته است، به طوریکه در چنین دوره ای جهان شاهد از بین رفتن بسیاری از خرده فرهنگها و روح زندگی در شهرها می باشد. پژوهش حاضر سعی دارد به عواملی بپردازد که باعث پایداری روح سرزندگی در بافت های قدیمی- تاریخی شلهر شده و پویایی آن را در قالب کالبدی- زیست محیطی موجب شده است. این چالش در ارتباطی تنگاتنگ با مسائل اجتماعی- فرهنگی قرار داشته و از سویی تحت تأثیر عوامل اقتصادی نیز قرار دارد. هرچند در این پژوهش به محورهای کالبدی و زیست محیطی شهر به طور خاص پرداخته شده است، اما به لحاظ گستردگی موضوعات توسعه شهری پایدار و ارتباط آن با دیگر مقولات شهرسازی، مطالعه ابعاد اجتماعی، اقتصادی و مدیریتی نیز انجام شده است. پژوهش حاضر در هفت فصل گردآوری و تنظیم گشت که عبارتند از: فصل اول: کلیات تحقیق اعم از بیان مساله، ضرورت تحقیق، فرضیات، مرور ادبیات، تعریف واژگان و چالش های پژوهش در این فصل بررسی شده است. فصلل دوم: نظریات و مباحث مربوط به بافت شهری، توسعه شهری و محیط زیست شهری مورد توجه و تحلیل قرارگرفته و به اهمیت تغییر به سمت توسعه شهری پایدار و شاخص های ارزیابی آن پرداخته شده است. فصل سوم : مطالعه و شناخت شهر مشهد به عنوان حوزه فراگیر این پژوهش و مسائل گریبان گیر این شهر در ارتباط با توسعه شهری مورد تأکید قرارگرفته است. فصل چهارم: در این فصل سطوح مطالعاتی تحقیق اعم از بلافصل )محله نوغان( و حوزه مورد مطالعه )کوی گلشن( و دلایل انتخاب آن بررسی شده است. فصل پنجم: به بررسی دقیق شاخص های کالبدی، زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی، عملکردی و مدیریتی در کوی گلشن پرداخته و نقشه های پهنه بندی پایداری بافت شهری در آن ارائه شده است. فصل ششم: جمع بندی و نتیجه گیری از نقشه های پهنه بندی و تحلیل شاخص ها در این فصل جای گرفته است. و در نهایت فصل هفتم: به ارائه پیشنهاداتی در قالب تبصره های پیشنهادی برای قوانین کالبدی و زیست محیطی می پردازد.

مفهوم پایداری در دهه1970 میلادی، نتیجه آگاهی بشر نسبت به مسائل محیط زیست و مشکلات فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی می باشد. یکی از مهمترین اهداف توسعه پایدار، حفظ طبیعت و اصلاح نگاه به آن و همچنین اهمیت نقش و جایگاه اقلیم در معماری است.آنچه که در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است رویکرد معماری پایدار نسبت به مسائل محیطی و اقلیمی است؛ هر چند که جدا کردن این موضوع از سایر جنبه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کاری دشوار است. هدف این تحقیق این است که باتوجه به رشد جمعیت شهر سنندج و الزام به زندگی آپارتمان نشینی و مجتمع سازی در اقلیم سرد کوهستانی، مجتمع های مسکونی طراحی شوند که ازالگوهای معماری پایداردرجهت سازگاری با اقلیم وطبیعت استفاده شود و در طراحی حجم های مسکونی سعی شود ازمعماری پلکانی و بومی منطقه که بعد پایداری را در خود داراست استفاده شود و همچنین آسایش و آرامش ساکنین مجتمع مسکونی مورد اهمیت قرار گیرد. به همین منظور در ابتدا با تعاریف ومطالبی درمورد مبحث معماری پایدار وطراحی اقلیمی و چگونگی استفاده از قوانین معماری پایدار (طراحی همساز با اقلیم ) در مجتمع های مسکونی آشنا می شویم و شاخصه های معماری براساس طراحی اقلیمی در مجموعه مسکونی در سایت سنندج مورد بررسی ، نقد وتحلیل قرار گرفت وسپس با ارائه نمونه های مشابه مجتمع های مسکونی داخلی (شهر جدید شوشتر ) و خارجی(مجتمع تانگو در کشور سوئد ) که مطابق با الگوهای معماری پایدار طراحی شده اند و مباحث طراحی اقلیمی و عناصر تاثیر گذار در این رابطه در نمونه ها بررسی شدند وبا بررسی این نمونه ها به یک نتیجه گیری رسیدیم. که از نتایج این نمونه ها و نیز با نگاهی ویژه به آیتم های موثر در بحث طراحی اقلیمی در سایت سنندج و با آگاهی و شناخت صحیح و دقیق از اقلیم و بستر سایت معرفی شده و بالحاظ کردن مطالعات و داده های اقلیمی که در این رابطه بدست آوردیم و نیز شناسایی آیتم های طراحی اقلیمی در مورد مجتمع مسکونی در سایت سنندج ومشخص شدن تاثیرات هر کدام از این عناصر طراحی اقلیمی بر طرح و با استفاده از نتایجی که از مطالعات اقلیمی بدست آمد ، دست به طراحی مجموعه مسکونی در سایت انتخابی براساس معیارهای طراحی اقلیمی درسنندج زدیم . روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق مبتنی برمطالعات کتابخانه¬ای ، میدانی، اینترنت و استفاده از مقالات و پایان نامه های کارشده مرتبط با موضوع صورت گرفته است نتایج به دست آمده از این تحقیق با هدف معماری پایدار و رویکرد طراحی اقلیمی به اصلاح رابطه انسان، معماری و اقلیم و محیط می پردازد.