نکاح یکی از عقود است که احکام راجع به شرایط ضمن عقد درباره آن جاری است. لذا شرایط ضمن عقد نکاح واجد همان خصوصیاتی است که در احکام کلی مقرر می باشد. برخی از این شروط از دیدگاه مشهور فقها صحیح و برخی باطل می باشند. برخی از این شروط نیز مورد اختلاف است. این پژوهش ضمن بررسی مختصر شروط ضمن عقد نکاح، به بررسی و تجزیه و تحلیل موارد اختلافی شروط ضمن عقد نکاح، از دیدگاه فقهای امامیه و عامه می پردازد. برخی از این شروط مورد اختلاف، عبارتند از: شرط عدم ازدواج مجدد زوج، شرط انتخاب مسکن و محل زندگی، شرط وجود صفت خاص در یکی از زوجین.

فتوای نادر، فتوایی است که قائل آن، یک یا چند فقیه معدود باشند؛ فتواهای نادر در فقه ما، گنجینه‏ای ارزشمند‏اند که توجه به آن‏ها می‏تواند در بسیاری موارد، راه‏گشا و سودمند باشد. این پایان‏نامه تلاش می‏کند تا فتواهای نادر فقیهان امامی را در باب نکاح، که از موضوعات مهم در عرصه‏ی فقه مدنی است، بررسی و تحلیل و آن‏ها را با قانون مدنی ایران، تطبیق کند. برخی از مهم‏ترین فتواهای نادر در نکاح از این قرارند: اشتراط حضور ولیّ در ازدواج دختر بالغ رشید؛ اشتراط فحل واحد در حرمت ناشی از رضاع؛ اشتراط دخول زوجه در حرمت مادر زن؛ حرمت زن زانیه بر شوهر خویش در صورت اصرار بر زنا؛ سقوط نصف مهر در صورت مرگ زوج قبل از دخول. با بررسی فتواهای نادر باب نکاح می‏توان دریافت که اولاً، برخی از این فتواها قابل توجیه و دفاع است و ثانیاً، اینکه در برخی از این فتواها، ادعای اجماع بر خلاف شده است، که این ادعا مبتنی بر مبانی متفاوت در مسئله‏ی اجماع است و ثالثاً، قانون مدنی ما گاهی از یک فتوای نادر پیروی کرده است