امروزه شبیه سازها بعنوان یکی از تکنولوژی های آموزشی نوین در بخش آموزش دریانوردی، جایگاه ویژه ای دارند. گرچه طراحی مدلی برای آموزش سیستم هایی که فاکتورهای محیطی و انسانی بسیاری در آن دخیل هستند کار دشواری است. اما با کمک تکنولوژی روز می توان مدلی را که تا حد قابل قبولی به واقعیت نزدیک باشد ایجاد نمود. استفاده آموزشی از شبیه سازها منوط به تهیه برنامه درسی و اجرای موثر برنامه آموزشی می باشد. این تحقیق به میزان اثر بخشی این سیستم در یادگیری و کسب شایستگی دریانوردان پرداخته است. با بررسی طرح درس برگزاری دوره های شبیه ساز، برنامه درسی که برای ارائه یک درس خاص باید طی شود، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با مشاهده اجرای دوره های شبیه ساز و مصاحبه با دانشجویان و اساتید و همچنین مسئولین آموزش مراکز آموزش تخصص های دریانوردی مشخص شد که چه مهارتی طی چه مراحلی باید تدریس شود. این تحقیق با استفاده از روش تحقیق ترکیبی کمی و کیفی در جامعه دریانوردان ایرانی به بررسی ارتباط استراتژی های آموزش با توسعه حرفه ا ی دریانوردان و آموزش با شبیه سازهای دریایی پرداخته است. در بخش تجزیه و تحلیل آماری برای بررسی تاثیر و یا عدم تاثیر متغیر در آموزش از آزمون دو جمله ای و برای بررسی و رتبه بندی عوامل موثر در تدریس و برنامه درسی از آزمون فریدمن استفاده شده است. نتایج این تحقیق به این نکته اشاره دارد که: آموزش فقط آن چیزی نیست که در محیط آموزشی اتفاق می افتد. آموزش به مسائل متعددی وابسته است. برای استفاده بهینه از شبیه سازها می بایست به این متغیرها توجه ویژه شود. توجه به رشد مهارت های مدیریتی و توانایی های دریانوردان در جهت کنترل فاکتورهای انسانی و همچنین استاندارد کردن سناریوهای آموزشی، بازنگری در طرح درس اجرای دوره و افزایش ساعات تدریس عملی نسبت به بخش نظری دوره از اهمیت بیشتری برخوردار است. پیروی از یک سیستم ارزیابی استاندارد، استفاده از روش های جدید تدریس، برگزاری دوره های آموزشی برای مدرسین و فراهم نمودن دسترسی آسان به شبیه ساز از طریق اینترنت نیز می تواند در جهت توسعه مهارت دریانوردان و بهبود عملکرد آنها موثر باشد.

به طور کلی در هر بازار خدماتی، ارتباط کیفیت و خدمات از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در بازار جابجایی و نگهداری کانتینر در پایانه های کانتینری نیز کیفیت در جذب و نگهداری مشتریان مهم است. این پژوهش به منظور ارزیابی کیفیت ارائه خدمات در پایانه کانتینری بندر شهید رجایی بندرعباس با استفاده از مدل سروکوال که ابزاری برای اندازه گیری کیفیت خدمات و شناسایی و تحلیل شکاف های موجود بین انتظارات و ادراکات دریافت کنندگان خدمات می باشد، انجام گرفته است. از حیث تقسیم بندی تحقیقات از نظر روش این تحقیق از نوع پیمایشی و از دید هدف این تحقیق در زمره تحقیقات ارزیابی قرار می گیرد. جامعه آماری این پژوهش را مشتریان پایانه کانتینری بندر شهید رجایی تشکیل می دهد. برای انتخاب نمونه آماری از روش نمونه گیری نظری (قضاوتی) استفاده شده است. پرسشنامه های استاندارد و بومی سازی شده در بین 132 نفر از اعضای نمونه توزیع گشت که از این تعداد 102 (77 درصد) پرسشنامه بازگشت داده شد. جهت بررسی پایایی مدل استفاده شده از آزمون تحلیل عامل تأییدی و برای بررسی معناداری شکاف بین انتظارات و ادراکات پاسخ دهندگان از آزمون های تحلیل واریانس یک طرفه و تی جفت نمونه ای استفاده شدو در پایان روش topsis برای رتبه بندی 9 شرکت ارائه دهنده اصلی خدمات کانتینری در بندر شهید رجایی به کار گرفته شد. نتایج بدست آمده در این تحقیق بیانگر این است که بین خدمات مورد انتظار مشتریان و خدمات ارائه شده به آنها از سوی پایانه کانتینری بندر شهید رجایی در کلیه ابعاد پنج گانه کیفیت خدمات، شکاف وجود دارد و از نظر اهمیت وزنی هر یک از ابعاد نیز بعد فیزیکی به عنوان مهم ترین بُعد و پس از آن به ترتیب قابلیت اعتماد، قابلیت اطمینان، پاسخگویی و همدلی قرار داشتند. علاوه بر این بیشترین میزان شکاف بین انتظارات و ادراکات در مورد بعد فیزیکی و کمترین میزان شکاف در بعد همدلی است. در پایان نیز پس از رتبه بندی شرکت ها، شرکت بندرعباس آریا (بَکت) از نظر تأمین انتظارات مشتریان نسبت به 9 شرکت در اولویت قرار گرفت.

کشور جمهوری اسلامی ایران از سابقه تاریخی طولانی در صنعت کشتیرانی و دریانوردی برخوردار است و از قدیمی ترین کشورهای فعال در این حیطه محسوب می گردد. گرچه حمل ونقل دریایی ایمن ترین نوع حمل و نقل در دنیا هست اما هرساله هزاران سانحه دریایی اتفاق می افتد که سهم عمده آن مربوط به شناورهای سنتی و اصطلاحاً غیر کنوانسیونی است. این سوانح علاوه بر صدمات جانی، خسارات مالی بیشماری به دریانوردان و اقتصاد محلی و ملی وارد می نماید. علت اصلی اکثر این سوانح خطای انسانی و عدم شایستگی دریانوردان می باشد. تحقیقات نشان میدهد که مهمترین عامل که تأثیر بسزایی در شکل گرفتن خطای انسانی دارد ضعف آموزش می باشد. این همه در حالی به وقوع می پیوندد که خدمه این شناورها در دوره های آموزشی مرتبط با حیطه شغلی خود شرکت کرده و گواهینامه های شایستگی دریانوردی را با موفقیت دریافت نموده اند. بنابراین ارتقاء کیفیت آموزش دریانوردان می تواند موجب حمل و نقل ایمن تر دریایی گردد. در جهت ریشه یابی و رفع این نقیصه این تحقیق به ارزیابی اثر بخشی آموزش های تخصصی دریانوردی برای دریانوردان شناورهای با محدوده ی سفرهای نزدیک به ساحل پرداخته است. این تحقیق به وسیله روش آمیخته به ارزیابی اثربخشی آموزش با استفاده از مدل کرک پاتریک (با بررسی مولفه های دانش، یادگیری، تغییر عملکرد، و نتایج (اقدام به تعیین وضعیت موجود نموده است. درانتها بر مبنای یافته های این پژوهش پیشنهاد هایی در جهت بهینه سازی آموزش های دریانوردی ارائه داده شده است¬. بر طبق یافته های این پژوهش تنها مولفه دانش در آموزش های دریانوردی رضایت بخش بوده است و جهت دستیابی به سه مولفه دیگر نیازمند بازنگری و اصلاح رویه های آموزش می باشند.

دزدی دریایی معضلی است که همواره صنعت کشتیرانی و تجارت جهانی را مخدوش نموده است و در این ارتباط مباحث مختلفی بمنظور حل آن صورت گرفته است. تحقیق حاضر نیز با هدف ارزیابی و تحلیل اثرات اقدامات ملّی و بین المللی در مقابله با دزدی دریایی (با تاکیدی بر خلیج عدن) در راستای تبیین برخی از عوامل موثر انجام شده است. در این تحقیق از روش پیمایشی و توصیفی استفاده و برای جمع آوری داده های تجربی تحقیق از ابزار پرسشنامه، ساخته محقق که دارای 3 قسمت می باشد بهره گرفته شده است. جامعه آماری مورد نظر شامل تمامی کارشناسان و متخصصین امنیتی ارگان های دریایی، فرماندهان و افسران کشتی های تردد کننده در مسیر خلیج عدن و تنگه باب المندب و اساتید دانشگاه و صاحب نظران حقوق بین-الملل و حقوق دریاها می باشند. روش نمونه گیری تحقیق، تصادفی ساده می باشد و برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده گردید که از طریق آن 128 نفر انتخاب شده و پرسشنامه ها به آنان از طریق پست الکترونیک و حضوری ارسال و دریافت گردیده است. مدل بکار رفته جهت حل مسائل مطروحه در این تحقیق، رتبه بندی عوامل می باشد که با استفاده از آزمون های ناپارامتریک کی دو یک نمونه ای و رگرسیون به کار رفته در حل مسئله لحاظ شده است. داده های بدست آمده از پرسشنامه توسط نرم افزارهای excel و spss پردازش، تجزیه و تحلیل گردید و نتایج نهایی نشان داد که اقدامات ملّی و بین المللی تأثیر بسزایی در جلوگیری از دزدی دریایی در خلیج عدن داشته و خواهد داشت. براساس این نتایج و تحلیل نظرات افراد متخصص و نمونه در ارتباط با راهکارهای مناسب، پیشنهادات عملی و قابل تأملی ارایه گردیده است. این راهکارهای موثّر بر کاهش دزدی دریایی در خلیج عدن به ترتیب اولویت عبارتند از: مدیریت موثر منطقه ای، ترمیم شبکه های قضایی، اجرای موثر راهکارهای نوین فنآوری ایمنی دریایی، تامین ایمنی خطوط کشتیرانی، تخریب ایمن گاه های دزدان دریایی، تعیین مجازات دزدان دریایی و ....

رشد سریع فنآوری در بخش حمل و نقل دریایی و ظهور کشتی های مدرن با تجهیزات پیشرفته، نیروی انسانی صنعت دریایی را مجبور نموده تا آموزش های لازم را جهت همگام بودن با این تحولات، فرا بگیرد. گزارش های سازمان بین المللی دریانوردی نشان داده که بیش از 80 درصد علل سوانح دریایی، ناشی از خطاهای انسانی بوده و منشا اصلی آن ها ضعف آموزش دریایی به علت عدم تطابق با نیاز های جدید و شرایط خاص شغل دریانوردی است. شیوه های جدید آموزشی با کمک فنآوری ارتباطات و اطلاعات قادرند آموزش دریایی را همگام با دیگر بخش های صنعت دریانوردی به پیش ببرند. در همین راستا، شیوه آموزش تلفیقی که ترکیبی از آموزش حضوری، آنلاین، فیلم های آموزشی، ابزارهای چند رسانه ای و سیستم های خودآموز می باشد، می تواند به عنوان راهکاری جدید، نیاز-های آموزشی دریانوردان را در دریا و خشکی ( در هر زمان و هر مکان) برطرف نماید. هدف اصلی این پژوهش، مقایسه تاثیر شیوه آموزش تلفیقی و شیوه سنتی بر میزان یادگیری و یادداری دانشجویان کاردانی دریانوردی می باشد. روش انجام پژوهش از نوع کمی است. نمونه این تحقیق، دانشجویان کاردانی دریانوردی یکی از مراکز آموزشی دریایی در شمال کشور بودند که در دو گروه آزمایش و کنترل به ترتیب با شیوه های آموزش تلفیقی و سنتی آزمایش شدند. در بخش کمی، روش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون_ پس آزمون یادگیری و یادداری بین دو گروه آزمایش و کنترل انجام شد. تجزیه و تحلیل ها نشان داد که در آزمون پیش دانسته ها تفاوت معنی داری وجود نداشت اما مقایسه میانگین نمرات پس آزمون یادگیری و یادداری نشان داد که بین عملکرد دو گروه آزمایش و کنترل از نظر آماری تفاوت معنی داری وجود دارد. بنابراین نتایج این تحقیق نشان می دهد که پیشرفت تحصیلی دانشجویانی که به شیوه آموزش تلفیقی، آموزش دیده اند در مقایسه با دانشجویانی که به شیوه سنتی آموزش دیده اند، به طور قابل ملاحظه ای بهتر بوده است. به عبارت دیگر، به کارگیری شیوه آموزش تلفیقی درآموزش دریانوردی ایران موثرتر و دارای مزیت های بیشتری نسبت به شیوه های سنتی است.

موضوع تصمیم¬گیری در رابطه با پذیرش یا عدم پذیرش کنوانسیون¬های بین¬المللی در شرایط زمانی خاص، همیشه یکی از دغدغه¬های کشورها بوده است. یکی از کنوانسیون¬های بین¬المللی دریایی که کشورهای زیادی از جمله کشور عزیزمان ایران به دلایل مختلف تا کنون آن را نپذیرفته و به آن ملحق نشده¬اند، کنوانسیون بین المللی استانداردهای آموزش، صدور گواهینامه و نگهبانی خدمه شناورهای صیادی موسوم به stcw-f می باشد. باتوجه به آمار نگران¬کننده تلفات انسانی ناشی از حوادث شناورهای صیادی در دنیا به لحاظ پایین بودن سطح دانش و صلاحیت خدمه این گونه شناورها، خسارات مالی قابل توجه و همچنین آلودگی محیط زیست دریایی، این کنوانسیون از اهمیت بسزایی برخوردار می¬باشد. از جانب دیگر عدم آمادگی بسیاری از کشورهای دنیا بدلیل وضعیت خاص جامعه فعال در بخش صیادی، پذیرش این کنوانسیون را با مشکل مواجه ساخته است. هدف از این تحقیق، بررسی و رتبه¬بندی عوامل موثر در تصمیم¬گیری در خصوص پذیرش کنوانسیون stcw-f و در نهایت کمک به تصمیم¬گیران در این زمینه می¬باشد. این تحقیق در پنج فصل شامل کلیات تحقیق، پیشینه تحقیق، روش تحقیق، تجزیه و تحلیل داده¬ها، نتیجه¬گیری و پیشنهادات تهیه و تدوین گردیده است. در مراحل انجام تحقیق ابتدا عوامل تأثیرگذار بر تصمیم¬گیری در رابطه با پذیرش یا عدم پذیرش این کنوانسیون توسط جمهوری اسلامی ایران با استفاده از نظرات کارشناسان مرتبط مشخص شده و سپس این عوامل با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و در پایان با انجام مقایسه زوجی، وزن هر یک از آنها جهت کمک به تصمیم گیرندگان تعیین گردید. از میان چهارده عامل یا معیار اولیه، نهایتاٌ هفت عامل مهم و موثر توسط متخصصان انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. طبق تجزیه و تحلیل صورت گرفته بر اساس فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) در رابطه با پذیرش کنوانسیون stcw-f، عامل " لزوم ارتقاء استانداردهای آموزشی و صلاحیت خدمه شناورهای صیادی " بیشترین وزن (189/0) را به خود اختصاص داد و در رابطه با عدم پذیرش کنوانسیون موصوف، عامل " هماهنگی بین ارگان¬های ذی¬ربط " با وزن 299/0 در رتبه اول قرار گرفت.

خسارات گسترده جانی و مالی متاثر از سوانح در صنعت دریانوردی باعث گردیده تا مقوله چگونگی پیشگیری سوانح از طریق بررسی آنها بعنوان چالشی مهم مورد توجه فراوان قرار گیرد. بررسی دقیق و بموقع سوانح می-تواند منجر به شناخت علل وقوع آن گردیده و باعث بهبود استانداردها و ایمنی در این صنعت شود. در ایران سازمان بنادر و دریانوردی بعنوان مرجع دریایی کشور، بررسی سوانح دریایی را تحت پوشش قرار داده و طی اقداماتی موثر به این مقوله اهتمام ورزیده است. متاسفانه با وجود این تلاش¬ها، کماکان شاهد تکرار سوانحی هستیم که نتیجه بررسی¬هایی غیر موثر حوادث قبلی مشابه می¬باشد. بررسی سوانح با فرآیند کلیدی جمع-آوری مستندات و داده¬ها آغاز می¬شود. در صورت عدم جمع آوری مستندات لازم، ریشه یابی صحیح حوادث امکان پذیر نخواهد بود. بر اساس شواهد، فرآیند جمع آوری مستندات در بررسی¬های سوانح دریایی کشور دارای مشکلات عدیده نظارتی، مدیریتی، و سازمانی می¬باشد. استان بوشهر به واسطه مرزی طولانی با منطقه حساس و پرحادثه خلیج فارس و داشتن تنوع عملیاتی و تاسیساتی در آب¬های مجاور خود، سوانح متعدد و پیچیده ای را تجربه نموده است. از جانب دیگر این تنوع و گستردگی باعث ایجاد مشکلاتی اساسی در بررسی سوانح خصوصا در زمینه دسترسی به مستندات شده است. این تحقیق با هدف بهبود بررسی¬های سوانح دریایی و با استفاده از روش ترکیبی بصورت کیفی و کمی، عوامل موثر بر فرآیند جمع آوری مستندات را ریشه¬یابی و راهکارهای لازم را ارائه نموده است. ابتدا با استفاده از روش کیفی، مشکلات بازرسی¬های سوانح بسیار مهم در آب¬ های استان بوشهر مورد شناسایی قرار گرفته و سپس با تعمیم بررسی¬ها از طریق مصاحبه با بازرسان سوانح دریایی کل کشور، وضعیت و مشکلات موجود مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. در ادامه با استفاده از روش کمی و از طریق پرسشنامه، عوامل تاثیر گذار در فرایند بررسی سوانح دریایی و نیز وضعیت فعلی کشور در این زمینه شناسایی و مشخص گردیده و با مقایسه نتایج آن با تحلیل¬های انجام شده در روش کیفی، نتایج و راهکار¬هایی برای بهبود سیستم ارائه شده¬ است. نتایج این تحقیق نشان می¬دهد که بسیاری از عوامل شناسایی شده ریشه در عدم وجود رویه اجرائی صحیح و محدودیت قدرت قانونی بازرسان داشته و نیازمند اقداماتی موثر در این زمینه می¬باشد. عدم دانش، مهارت و تجربه کافی بازرسان نیز از عوامل تاثیر¬گذار دیگر است که تنظیم برنامه¬ای مدون در زمینه آموزش را یاد آوری می¬نماید.

حوادث ناشی از کار همواره از مهم ترین نگرانی های جامعه بشری بوده است. امروزه حوادث ناشی از کار بعد از تصادفات رانندگی به عنوان سومین عامل مرگ ومیر در جهان و دومین عامل مرگ ومیر در ایران است در سال های اخیر حوادث دلخراش زیادی در بندر بوشهر اتفاق افتاده است و این امر نگرانی های زیادی را نسبت به ایمنی محوطه عملیاتی بندر به وجود آورده است.. در ایران، به جز تحقیقات بسیار محدودی در سطح تحلیل آماری حوادث، بررسی ریشه ایِ خاصی انجام نشده است. لذا در راستای افزایش ایمنی بندری،بررسی عوامل موثر در بروز حوادث اداره کل بنادر و دریانوردی بوشهر موضوع اصلی این رساله قرار گرفته است. این پژوهش از نوع ترکیبی یا آمیخته است و از دو بخش کمی و کیفی تشکیل شده است. در این تحقیق عوامل موثر در بروز حوادث کار در بندر بوشهر شناسایی و مورد بررسی قرار گرفت و راهکارهایی نیز جهت کاهش این حوادث ارائه گردید. برای تحلیل اطلاعات به دست آمده در بخش کیفی از روش تحلیل محتوای مفهومی استفاده شد. پس از فهرست کردن و دسته بندی عوامل موثر در بروز حوادث، پرسش نامه ای بر اساس دسته بندی صورت گرفته و با کمک طیف لیکرت طراحی شد و با استفاده از روش سرشماری بین تمامی کارشناسان و مسئولان مرتبط با ایمنی بندر توزیع و نظرات و اطلاعات آنان با استفاده از تکنیک های آمار توصیفی همچون توزیع فراوانی، میانگین و مد و تکنیک آمار تحلیلی آزمون دوجمله ای تحلیل و بررسی گردید. در نهایت عوامل موثر شناسایی شده در بروز حوادث کار بندر بوشهر، در پنج بخش: مدیریتی، خطای انسانی، آموزش و دستورالعمل ها، بازرسی و نظارت، و عوامل فیزیکی و محیطی دسته بندی گردید و به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در بخش مدیریتی عواملی چون مدیریت کل، عدم هماهنگی بین واحدهای مختلف و عدم تطابق دانش و توانایی های جسمی و روانی افراد از مهمترین عوامل بروز حوادث شناسایی شد. در بخش خطاهای انسانی نیز خطاهای فردی، چیدمان نامناسب بار و عدم استفاده از وسایل حفاطت فردی از مهمترین عوامل بروز حوادث شناسایی گردید. در بخش آموزش عواملی چون گزارش، قوانین و دستورالعمل ها، و در بخش بازرسی و دستورالعمل ها عواملی چون کنترل و بازرسی کشتی ها و استفاده از تکنولوژی های نظارتی از مهمترین عوامل موثر در بروز حوادث شناسایی شد. در بخش عوامل فیزیکی و محیطی نیز عواملی چون کمبود فضای عملیاتی بندر و تجهیزات نا ایمن به عنوان مهمترین عوامل بروز حوادث شناسایی گردید.

هر ساله تعداد زیادی سوانح شناورهای چوبی و فلزی کوچک در آبهای تحت حاکمیت جمهوری اسلامی ایران و علی الخصوص در حاشیه جنوبی کشور، مرجع دریایی کشور را با چالش های جدی مواجه می سازد. اینگونه شناورها بر طبق قواعد ملی و بین المللی تحت عنوان شناورهای غیرکنوانسونی شناخته می شوند. عدم ارتقاء سطح کیفیت فنی و ایمنی مطابق استانداردهای بین المللی حمل ونقل دریایی، به یکی از دغدغه های مهم صنعت حمل و نقل دریایی کشور تبدیل شده است. بیم آن می رود که وجود این سوانح علاوه بر متحمل کردن خسارات سنگین جانی و مالی ناشی از عدم برقراری شرایط ایمن در بین شناورها، صنعت حمل و نقل جمهوری اسلامی ایران را با چالش عدم اعتبار و همچنین عدم حضور مناسب در تجارت منطقه ای مواجه سازد. هدف اصلی این پژوهش بررسی و رتبه بندی مهمترین عوامل موثر بر افزایش ایمنی شناورهای غیرکنوانسیونی می باشد. روش انجام این پژوهش از نوع ترکیبی کیفی و کمی است. نمونه این تحقیق کارشناسان سازمان بنادر و دریانوردی و شامل ادارات کنترل و بازرسی کشتیها، ثبت و بازرسی شناورها، سوانح دریایی، امور دریایی، استاندارد، آموزش و گواهینامه های دریانوردی، ایمنی و حفاظت دریایی و موسسات رده بندی داخلی می باشند. پس از بررسی منابع مختلف و مشخص شدن مهمترین عوامل موثر بر ایمنی دریانوردی شناورهای غیرکنوانسیونی از طریق مصاحبه¬های تخصصی و تشکیل گروه¬های کانونی وضعیت کنونی و میزان تاثیر عوامل مشخص گردیدند. سپس فرضیه ها تشکیل و بار دیگر خروجی بخش کیفی از طریق پرسشنامه و در بخش کمی به بوته ازمایش گذاشته شد. بررسی ها نشان داد که مهمترین عوامل موثر بر ایمنی شناورهای غیرکنوانسیونی نحوه کنترل و بازرسی کشتیها، تجهیزات ایمنی و سن ناوگان شناورهای غیرکنوانسیونی، نحوه ساخت شناور، آموزش دریانوردان، نحوه نظارت موسسات رده بندی بر شناورهای غیرکنوانسونی و سطح آگاهی و فرهنگ ایمنی می باشند. استقلال افسران کنترل و بازرسی در تصمیم گیریهای فنی و ایمنی، شرکت افسران در دوره¬های آموزشی ملی و بین المللی، عدم ثبت شناورهای با عمر بیش از 15 سال، نظارت بر ساخت شناورهای در حال ساخت، نظارت بر ورود تجهیزات ایمنی استاندارد، نظارت بیشتر سازمان بنادر و دریانوردی بر موسسات آموزشی کشتیرانی، ایجاد تفاهم نامه های همکاری بین موسسات داخلی و موسسات معتبر خارجی، برگزاری سمینارها و همایش های مالکان، فرماندهان و شرکتهای کشتیرانی در خصوص ایمنی شناورها در بهبود ایمنی شناورهای غیرکنوانسیونی نقش مهمی را ایفا می کنند.

بنادر به عنوان یک پایگاه خدماتی و پل ارتباطی بین حمل و نقل دریایی و زمینی محسوب می شوند. در بازار حمل کانتینر در پایانه کانتینری نیز کیفیت در جذب و نگهداری مشتریان مهم است. سه فاکتور عمده ای که عملکرد هر بندری را تحت تأثیر خود می گذارند کارائی بندر، اثر بخشی بندر و رضایتمندی شرکاء و مشتریان از بندر است. سه فعالیت اصلی بندر کانتینری را می توان به ورود کانتینر، دپو یا انباشت کانتینر در محوطه ی کانتینری و خروج کانتینر تقسیم بندی نمود. مسئله اصلی در این تحقیق، شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر بهره وری عملیات تخلیه و بارگیری ترمینال های کانتینری (مطالعه موردی بندر شهید رجایی) با استفاده از روش تاپسیس است. تحقیق حاضر از حیث تقسیم بندی تحقیقات از نظر روش این تحقیق از نوع پیمایشی و از دید هدف این تحقیق در زمره تحقیقات کاربردی قرار می گیرد. چرا که در این پژوهش با استفاده از مصاحبه، پرسشنامه باز و بسته به شناسایی عوامل موثر بر بهره وری عملیات تخلیه و بارگیری در پایانه های کانتینری پرداخته می شود. برای جمع آوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده می شود. با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، ادبیات موضوع، سابقه تحقیق و تجربیات و نظرخواهی بصورت شفاهی و پرسش نامه باز به جمع آوری عوامل موثر بر بهره-وری عملیات تخلیه وبارگیری ترمینال های کانتینری پرداخته شده است. در نهایت نیز به وسیله ی پرسش نامه بسته و با استفاده از مدل تاپسیس، رتبه بندی فاکتورهای تحقیق انجام گرفته است. جهت شناسایی فاکتورهای اصلی موثر بر بهره وری ترمینال های کانتینری، به بررسی تحقیقات گذشته بنادر کانتینری در 10 سال اخیر (سال-های 2004 تا 2014) پرداخته شده است. با نظر کارشناسان و متخصصانی که با این تحقیق همکاری داشته اند، در نهایت 25 شاخص به عنوان عوامل موثر بر بهره وری ترمینال های کانتینری شناسایی شد که در قالب پنج فاکتور اصلی عوامل محیطی، نیروی انسانی، استفاده از تکنولوژی، زیرساخت و مدیریت عملیات دسته بندی شدند. پس از تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق، مشخص شد که پنج فاکتور عوامل محیطی، نیروی انسانی، استفاده از تکنولوژی، زیرساخت و مدیریت عملیات در بهره وری ترمینال های کانتینری موثر هستند. این پنج فاکتور با یکدیگر همبستگی معناداری دارند و بر روی یکدیگر تاثیرگذارند. در پایان نیز با استفاده از مدل topsis، فاکتورهای تحقیق رتبه بندی شده اند که به ترتیب فاکتورهای عوامل محیطی، زیرساخت، نیروی انسانی، استفاده از تکنولوژی و مدیریت عملیات در پایانه های کانتینری از بیشترین اهمیت در بهره وری این گونه ترمینال ها برخوردارند.

چکیده خصوصی سازی پدیده ای است که جهت افزایش کارایی و عملکرد بنادر توسط بنادر پیشرفته مورد استفاده قرار گرفته است. در ایران با توجه به اینکه دولت و سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان مسئول امور دریایی کشور خواهان تصدی گری خود هستند، سیستم دولتی-خصوصی بیشتر در بنادر بکار رفته است. با توجه به رشد بنادر رقیب منطقه، بندر شهید رجایی برای حفظ سهم خود در منطقه و گسترش آن نیازمند به سرمایه گذاری کلانی می باشد. مشارکت بخش خصوصی-دولتی می تواند در تسریع توسعه بندر نقشی مهم ایفا کند. این تحقیق به بررسی نقش مشارکت بخش خصوصی-دولتی در بنادر و اثر آن بر روی بهره وری بندر شهید رجایی پرداخته است. در این تحقیق 14 نفر به سوالات پاسخنامه جواب داده اند. از آزمون تی جفتی و نرم افزارهای spss، lisrel جهت تحلیل عاملی فرضیه ها استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که در وضعیت مشارکت بخش خصوصی - بخش دولتی، سه متغیر وضعیت مالی، بازار و مشتری و فرآیندهای داخلی رابطه معنادار با بهره وری دارند. در این بین همچنین مشخص گردید که بعد "مشتری و بازار" دارای بیشترین تاثیر بر بهره وری در بخش خصوصی-دولتی می باشد. زیرا بعد " مشتری و بازار "، در میان سایر عوامل و ابعاد تاثیرگذار، دارای بالاترین ضریب مسیر استاندارد (98/0) می باشد. این یافته ها نشان دهنده اهمیت بعد " مشتری و بازار " از نگاه پاسخ دهندگان می باشد. واژگان کلیدی: خصوصی سازی، مشارکت بخش خصوصی- دولتی، بنادر، بهره وری، بندر شهید رجایی

بررسی نشدن کامل و همه جانبه شاخصهای توسعه پایدار در طرح توسعه بندر شهید بهشتی یکی از دلایل اصلی عقب افتادن یک طرح ملی، از برنامه اصلی خود ( تقریبا به مدت2سال) بود. این عقب افتادگی، نقش بندر چابهار را به عنوان مهمترین رکن و دروازه ورودی محور شرق در منطقه کمرنگ کرد. این در حالی است که توسعه محور شرق و دستیابی به تجارت و ترانزیت کالا به کشورهای شرقی ایران و آسیای میانه از ارکان مهم و کلیدی در برنامه ریزی استراتژیک دولت جمهوری اسلامی ایران در توسعه و فعال سازی محور شرق محسوب می گردید. همچنین عقب افتادن از طرح به منزله از دست دادن فرصت و جایگاه و همچنین تقبل هزینه های مالی بسیاری (بدلیل تورم و افزایش قیمتها) برای سازمان بنادر و دریانوردی داشت. هرچند تحقیقات زیادی در زمینه توسعه پایدار در جهان صورت گرفته است، که عموماَ موضوع محوری محیط زیست مدنظر قرار داده شده با این حال در حوزه بنادر با عنایت به ویژگی های خاص آن، پژوهش های گسترده ای صورت نپذیرفته است. در ایران، به جز تحقیقات بسیار محدودی در سطح مطالعات کتابخانه ای، بررسی ریشه ایِ خاصی انجام نشده است. بررسی شاخص های توسعه پایدار مرتبط با توسعه بنادر ایران و وضعیت اعمال آنها درطرح توسعه بندر شهید بهشتی موضوع اصلی این رساله قرار گرفته است. اهداف مطالعه این تحقیق انتشار مفاهیم، تعریف توسعه پایدار بنادر به منظور شناسایی شاخص های کلیدی و مهم در توسعه پایدار بنادر و همچنین وضعیت اعمال آنها در طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار با استفاده از روش آمیخته اکتشافی می باشد. در ابتدا با انجام مصاحبه و جلسات کانونی و با استفاده از روش تحلیل تم، شاخص-های اولیه بدست آمده و با توجه به اطلاعات ادبیات تحقیق که شامل شاخص های معرفی شده از سوی سازمان ملل و همچنین شاخص های بدست آمده از بررسی چهار بندر مهم دنیا (لوس آنجلس، آنتورپ، سیدنی و روتردام)، فرضیاتی برای تحقیق بیان شده که بر طبق آن پرسشنامه ای تهیه و توزیع گردید و نتایج آن با استفاده از تحلیل آماری t تک نمونه ای مورد تحلیل قرار گرفت. در نهایت شاخص های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و نهادی به عنوان شاخصهای اصلی موثر در پایداری توسعه بنادر ایران همراه با چهل شاخص فرعی شناسایی گردید. در ادامه مشخص گردید شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و نهادی به طور میانگین در سطح خوب و خیلی خوب در طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار اعمال گردیده و تعدادی از شاخصهای فرعی زیست محیطی در طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار به طور کامل اعمال نگردیده است.

راهنمایی کشتی به عنوان یکی از خدمات مهمی که در بنادر ارائه می¬گردد، از حساس ترین و خطیرترین مشاغل دریایی محسوب می¬گردد. همین حساسیت بالا باعث می¬شود مفهوم استرس شغلی برای این حرفه نمود بیشتری پیدا کند. استرس شغلی را می توان کنش متقابل بین شرایط کار و ویژگیهای فردی شاغل به گونه ای که خواستهای محیط کار بیش از آن باشد که فرد بتواند از عهده آنها برآید تعریف کرد. تحقیق حاضر با هدف یافتن عوامل موثر بر استرس شغلی راهنمایان بنادر اصلی جنوب کشور انجام شده است تا با ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎمه جهت کنترل استرس شغلی ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﻣﺴﺌﻮل، ﺿﻤﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﺸﮑﻼت اﺳﺎﺳﯽ راﻫﻨﻤﺎﯾﺎن، از ﺑﺮوز ﺳﻮاﻧﺢ و ﺣﻮادث ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺑﺎر درﯾﺎﯾﯽ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی ﮐند. در این راستا با بررسی و مرور پیشینه تحقیقات مرتبط با حرفه راهنمایی در گذشته، تعدادی از عواملی را که میتوانست در استرس شغلی راهنمایان موثر باشد شناسایی گشت. با توجه به مطالعه پیشینه تحقیق، عوامل مهم و مورد نظر محقق انتخاب و به متخصصین و کارشناسان و اساتید متخصص دریایی ارائه گردید تا مبنای طراحی پرسشنامه باشند. سپس این پرسشنامه بین نمونه آماری تحقیق توزیع گردید. نمونه آماری ما تعداد تعیین شده ای از راهنمایان بنادر اصلی جنوب ایران می باشند. روش¬های آماری مورد استفاده برای داده¬های بدست آمده از پرسشنامه تحقیق، که بعد از تعیین پایایی به روش آلفای کرونباخ، مورد استفاده قرار گرفتند عبارتند از: آزمون دو جمله¬ای، آزمون کروسکال-والیس و آزمون فریدمن. در آزمون آماری دوجمله¬ای تاثیر یا عدم تاثیر عوامل، شناسایی، در آزمون کروسکال-والیس ارتباط ویژگی¬های جمعیت شناختی با عوامل استرس شغلی و در آزمون فریدمن، جایگاه و رتبه عوامل تاثیرگذار تعیین گردید. یافته ¬های این تحقیق نشان داد خستگی و کمبود خواب، محدود بودن محل مانور، ترس از دست رفتن قابلیت مانور کشتی، ارتباطات رادیویی نامناسب با کنترل بندر، نامناسب بودن تجهیزات بندری از جمله شناور راهنمابر، یدک¬کش¬ها، بیت¬های اسکله و ...، کمبود دانش فنی و تجربی راهنمایان، مشکل ارتباط کلامی موثر با فرمانده یا افسران کشتی، کمبود تعداد راهنمایان و فشار زیاد کاری به ترتیب بیشترین تاثیر را روی استرس شغلی راهنمایان بنادر اصلی جنوب کشور دارند. در پایان نیز راهکارهایی همچون برنامه ریزی منسجم آموزشی، تاسیس لاک و موج شکن در جاهایی که میسر باشد، کنترل موثر ترافیک دریایی، و برنامه ریزی جهت پرورش راهنمایان ارائه شد.