نام پژوهشگر: محمد حسین ناصرزاده
امید کاکول محمد سلیقه
ریزش های تگرگ هرساله خسارات زیادی به بخش کشاورزی در ارومیه می رساند. جهت کاهش و مقابله با این زیان ها، شناسایی الگوهای همدیدی این پدیده لازم است. بدین منظور داده های هوای حاضر یا داده های سینوپ، از هواشناسی ارومیه در دور? 1982 تا 2011 أخذ شد. برای این داده ها در اکسل بر مبنای کدهای 99 ، 96 ، 91، 90 ، 89 ، 87 و 27 که پدید? تگرگ با شدت های متفاوت را در بر دارند، برنامه نویسی شد و از بین گروه هفتم داده ها، کدهای هفت گان? تگرگ مشخص و روزهای تگرگ معلوم و سپس نقش? این روزها از سایتcdc.noaa.gov تهیه گردید. یافته ها نشان داد که در طی دوره ی آماری، 23 مورد رخداد تگرگ اتفاق افتاده، که در فاصل? ماه های ژانویه تا اواخر ژوئن می باشند و بقیه ی ماه ها فاقد رویداد تگرگ بودند. تحلیل نقشه ها نیز نشان داد که بارش تگرگ در ارومیه با تراف های عمیق که از سرزمین های شمالی دریای سیاه منشأ گرفته، ارتباط داشته و با جابجایی روی دریای سیاه و مدیترانه، ناپایداری شدید و رطوبت فراوان را به جو منطقه نفوذ داده، مکانیزم همرفت دامنه ای نیز در فصل بهار این شرایط را تشدیدکرد. در روز ریزش، منطقه در جلوی ناپایداری حاصل از تراف بوده و رطوبت را با خود از دریای سیاه و مدیترانه آورده و در تراز 500 هکتوپاسکال با ریزش هوای بسیار سرد، اختلاف دمای زیاد بین سطح زمین و ترازهای بالا بوجود آمد و توده هوای صعود کننده با ورود به این تراز، ناگهان با درجه حرارت بسیار سرد مواجه شده و تگرگ تشکیل گردید.
زهرا قاسمی محمد سلیقه
پدیده یخبندان همه ساله خسارت های زیانباری را در بخش های مختلف وارد می سازد؛با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور ما ایران و ارتفاع نسبتاً بالای بیشتر مناطق آن از سطح دریا و استیلای جبهه های سرد در فصول پاییز و زمستان به این سرزمین، وقوع سرما و یخبندان همه ساله بیشتر نقاط کشور و در برخی سال ها حتی قسمت های جنوبی کشور را نیز در بر می گیرد. این تحقیق به منظورتحلیل سینوپتیکی و آماری پدیده یخبندان در استان کرمانشاه صورت گرفته است. برای بررسی این پدیده مولفه دما انتخاب گردید و روزهایی به عنوان روز یخبندان تعریف شدند که دمای حداقل زیرصفر درتمام ایستگاه های مورد مطالعه گزارش شده بود. پس از بررسی ایستگاه های مورد نظر 163 روز در دوره آماری 2000 تا 2012 از داده های حداقل دما استخراج گردید.از تحلیل مولفه های اصلی برای کم کردن حجم داده ها استفاده شد و حالت s این روش توانست حجم داده ها را تقلیل دهد.انجام فرایند خوشه بندی بر روی داده ها نشان داد که داده های حاصل از 5 الگو حاصل شده اند. سپس برای مشخص شدن کامل جزئیات یک روز به عنوان روز شاخص هر الگو با روش چشمی انتخاب گردید و در هر الگو سیستم های به وجود آورنده ی یخبندان شناسایی شد. با مطالعه روز های شاخص مشخص شد که رخداد یخبندان ها در استان کرمانشاه قابل دسته بندی به دو نوع هستند. نوع اول: یخبندان هایی که با گسترش سیستم های پرفشار اطراف ایران مانند پرفشارسیبری و اروپای شرقی و تشکیل هسته سردی بر روی زاگرس وگسترش آن بر روی غرب و شمال غرب ایران به وجود آمده اند. نوع دوم: یخبندان هایی که توسط سیستم های مهاجر به وجود آمده اند. در مجموع نتایج نشان می دهد که : 1- عامل های سطح زمین در رخداد یخبندان های استان کرمانشاه عبارتند از: پرفشارحرارتی سیبری، هسته پرفشار حرارتی شرق اروپا، پرفشار مهاجر، سردی نسبی ارتفاعات در زمستان 2- پیشروی تراف باد های غربی به سمت شرق همراه با همگرایی بالایی منطقه چرخندگی منفی موج-های کوتاه در شرایط وزش نصف النهاری قوی در رخداد و شدت یخبندان های استان کرمانشاه موثر است. 3- ایجاد سیستم های مانع در شمال خزر در سطوح بالا، رخداد یخبندان درکرمانشاه را افزایش می دهد.