کادمیوم بخش مهمی از ذرات خروجی اگزوز موتورهای دیزلی است. در این پژوهش اثر کادمیوم موجود در ذرات خروجی دیزل (dep) بر تکوین بساک و میکروسپورزایی دانه های گرده گیاه اطلسی و همچنین پروتئین-های گرده ای، توان آلرژی زایی دانه های گرده این گیاه و تغییرات آن تحت تاثیر کادمیوم آزمایش شد. به منظور مطالعه مراحل تکوین بساک و دانه های گرده پس از کشت گیاه اطلسی تحت شرایط کنترل شده گلخانه ای و تیمار روزانه آنها با سه غلظت مختلف کلرید کادمیوم (400، 800 و 1200 میکرو مول) قبل و طی دوره گلدهی، گلچه ها با اندازه های مختلف از گیاهان کشت شده برداشت شدند و پس از تثبیت با فیکساتورfaa ، آب گیری و قالب گیری در پارافین با روش های متداول یاخته–بافت شناسی آماده سازی و با میکروتوم برش گیری شدند. رنگ آمیزی برش-ها با هماتوکسیلین- ائوزین انجام شد. مراحل تکوین و ساختار بساک و دانه های گرده گیاهان تحت تیمار کادمیوم و گیاهان شاهد با میکروسکوپ نوری مطالعه شد. پروتئین های دانه های گرده با روش الکتروفورز در بستر ژل sds-page تفکیک و الگوی باند های پروتئینی در گروه های مختلف گرده ای مورد مقایسه قرار گرفتند. به منظور بررسی توان آلرژی زایی دانه های گرده، عصاره گرده ها در بافر فسفات نمکی تهیه شد و پس از حساس سازی حیوانات مورد آزمایش (موش های بالب سی نر)، با آزمون های پوستی و سنجش سطح ایمونوگلوبین e مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش ها نشان داد که دانه های گرده گیاهان شاهد در منظره قطبی و استوایی به ترتیب کروی و دوکی شکل هستند. تخریب زودرس لایه تاپی، چروکیدگی بساک و دانه های گرده، شکستگی جداره اگزین، بی نظمی در انجام فرایند تکوین گرده و گرده های نازا نتایج تیمار با کادمیوم است. دانه های گرده گیاهان تیمار شده نیمرخ الکتروفورزی متفاوتی با گیاهان شاهد دارند و تیمار با کادمیوم توانسته است دو باند جدید 46 و 51 کیلو دالتونی تشکیل دهد. بررسی توان آلرژی زایی دانه های گرده نشان داد که گرده های اطلسی در حالت عادی نمی توانند موجب بروز واکنش های آلرژیک شوند، اما قرار گیری در مجاورت کادمیوم می تواند موجب آلرژی زائی آنها گردد. نظر به اینکه میزان شیوع آلرژی گرده ای در نواحی مواجه با آلودگی هوا بویژه dep افزایش یافته است، کادمیوم به عنوان بخش مهمی از dep می تواند عامل موثری در تشکیل پروتئین های آلرژن باشد.