نام پژوهشگر: نرگس اشتری ماهینی
نرگس اشتری ماهینی بهرام امانی چاکلی
عباسیان با تشکیل حکومت در سال 132هـ . ق، به مدت پنج قرن توانستند در فضای سیاسی و فرهنگی جهان اسلام، یکی از مقتدرترین حکومت های اسلامی باشند. امویان اندلس هم توانستند با تشکیل حکومت در سال 138هـ . ق در اندلس، حکومت اسلامی ایجاد کنند و البته تا قرن 9 هجری بر حکومت های پس از خود نیز، تأثیرات به سزایی داشتند. از زمان تشکیل حکومت امویان اندلس، مسایل سیاسی و فرهنگی این دو حکومت به هم گره خورده بود. پس از چندی، امویان اندلس توانستند در دوره عبدالرحمن سوم، از لحاظ سیاسی استقلال پیدا کنند و عنوان خلیفه را به خود اختصاص دهند؛ اما از لحاظ فرهنگی هم چنان مابین دو حکومت ارتباط بود. در این پژوهش سعی شده است با روش تحلیلی- توصیفی، مناسبات فرهنگی میان امویان اندلس و عباسیان، در شاخصه های فرهنگی هم چون ادبیات، موسیقی، آداب و رسوم و سایر علوم مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. و هم چنین جایگاه خلفا در این مناسبات فرهنگی روشن شود. این بررسی نشان می دهد، نقش خلفا در این مناسبات فرهنگی بسیار اهمیت دارد؛ به طوری که حکومت عباسیان و امویان اندلس، به واسطه خلفا، دانشمندان، فضای آزاد فکری توانستند، طلایه دار فرهنگ در شرق و غرب محسوب شوند. و باید اشاره داشت، در رابطه فرهنگی مابین عباسیان و امویان اندلس، حکومت اندلس تأثیرات بیش تری را پذیرفت؛ که مهمترین علت آن مرکزیت فرهنگی و علمی بغداد در آن روزگار بود. با این حال در بخش های مختلف فرهنگی و علمی، مناسبات فرهنگی بین عباسیان و امویان اندلس رایج بود.