آندروژن ها هورمون های استروئیدی هستند که بیان آنها در ایجاد فنوتیپ نر از جمله تکامل اندام های جنسی و آغاز و توسعه روند اسپرماتوژنژ ضروری می باشد. آندروژن ها توسط گیرنده های آندروژنی (ar) فعال می شوند. arاز خانواده گیرنده های هسته ای هستند. عملکرد ar به عنوان یک فاکتور رونویسی وابسته به لیگاند است که سبب تنظیم بیان ژن های پاسخ دهنده به آندروژن ها می شود. آندروژن ها و گیرنده آندروژن نقش مهمی در روند اسپرماتوژنز و باروری مردان دارند. نتایج حاصل از مطالعه آزمایشگاهی بر روی نسل اول موش های نری که فاقد ژن ar بودند نشان داد که وجود گیرنده آندروژن برای توسعه فنوتیپ اندام های داخلی و خارجی لازم است. در این مطالعه ما بررسی کردیم آیا رابطه ای بین بیان ژن گیرنده آندروژن در بیضه و روند اسپرماتوژنز وجود دارد. بافت بیضه 10 بیمار آزواسپرمی انسدادی که روند اسپرماتوژنز نرمال داشتند به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند و 20 بیمار با آزواسپرمی غیر انسدادی (10بیمار با سندرم سرتولی تنها و 10بیمار با توقف بلوغ اسپرم ) مراجعه کننده به پژوهشگاه رویان به عنوان گروه بیمار در نظر گرفته شدند. همه بیماران azf و کاریوتایپ نرمال داشته اند. استخراج rna از بافت بیضه همه بیماران صورت گرفت ، سپس سنتز cdna از روی rna های استخراج شده، در نهایت real time rt- pcr با استفاده از سایبرگرین انجام شد. آنالیز داده ها با نرم افزار one-way anova وt-tese صورت گرفت . برای نرمال کردن بیان ar از gapdh استفاده شد . نتایج نشان داد بیان ژن ar گروه سرتولی تنها نسبت به دو گروه دیگر (انسدادی و توقف بلوغ اسپرم) افزایش معنی داری دارد (p<0/05). بعلاوه هورمون fsh در بیماران سرتولی تنها، افزایش معنی داری نسبت به دو گروه دیگر دارد. هم چنین در مقایسه دیگری میزان بیان ژن ar در بیمارانی که اسپرم در بافت بیضه آنها مشاهده شده بود( tese+) و بیمارانی که اسپرمی در بافت بیضه آنها مشاهده نشده بود(tese- ) نشان داد که بیان ژن ar در گروه tese- بیشتر از گروه +tese است . می توان نتیجه گرفت که سطح بیان ژن ar و fsh وابسته به روند اسپرماتوژنز است و افزایش بیان این ژن می تواند باعث نقص در روند اسپرماتوژنز و کاهش احتمال استحصال اسپرم در بیماران آزواسپرم شود