هدف پژوهش حاضر « بررسی و مقایسه پایداری نظام های بهره برداری دهقانی وتعاونی تولید در شهرستان سرپل ذهاب» است که به روش توصیفی-پیمایش و اسنباطی انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل 3712 بهره بردار شهرستان سرپل ذهاب است که بر اساس جدول کرجسی و مورگان 354 بهره بردار به روش نمونه گیری تصادفی باانتساب متناسب انتخاب شدند. از این تعداد 269 بهره بردار خانوادگی و 85 بهره بردار تعاونی بودند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. روایی پرسشنامه با استفاده از نظر اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه اردبیل تایید گردید و برای پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ استفاده شد که مقادیر آن برای قسمت های مختلف پرسشنامه بالای 7/0 بود. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که متوسط سن کشاورزان 81/46 سال می باشد. از لحاظ میزان سواد تنها 21 درصد کشاورزان داری تحصیلات دیپلم و بالاتر می-باشند. متوسط تعداد قطعات تحت مالکیت افراد در نمونه مورد مطالعه 81/1 قطعه می باشد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که بین متغیرهای سابقه کار کشاورزی، میزان اراضی، رضایت از شغل کشاورزی و مشارکت در برنامه های آموزشی و ترویجی و میزان پایداری همبستگی مثبت و معناداری در سطح 01/0 وجود دارد. بین متغیرهای ریسک پذیری کشاورزان، دانش فنی کشاورزی پایدار، مشارکت در برنامه های آموزشی و ترویجی، رضایت از شغل کشاورزی و پایداری در بین دو نظام بهره برداری خانوادگی و تعاونی تولید در سطح 5 درصد تفاوت معناداری مشاهده شد به طوری که می توان گفت که بهره برداران تعاونی تولید به لحاظ متغیرهای ذکر شده در سطح مطلوب تری قرار دارند. در مجموع متغیرهای میزان زمین، سن بهره برداران و سابقه کار کشاورزی 35 درصد از عوامل موثر بر میزان پایداری در نظام بهره برداری را تبیین نمودند.