نام پژوهشگر: فرناز فخر

بررسی زبانشناختی ادبیات داستانی کودکان گروه سنی «الف»، «ب» و «ج»
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - پژوهشکده ادبیات 1392
  فرناز فخر   شهلا شریفی

پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل زبان شناختی 60 نمونه کتاب داستانی در گروه های سنی «الف»، «ب»، و »ج» اختصاص دارد (20 نمونه گروه سنی «الف»، 20 نمونه گروه سنی «ب» و 20 نمونه گروه سنی«ج»). جهت تحلیل واژه ها و جملات نمونه کتاب های داستانی در سه گروه مذکور، 20 جمل? اول هر کتاب داستانی در هر گروه سنی انتخاب و در مجموع 1200 جمله مورد بررسی قرار گرفته اند. یافته های حاصل از انجام پژوهش نشان می دهد که به لحاظ زبان شناختی، داستان های کودکان حاوی واژه های گفتاری و جمله هایی با ساخت دستوری ساده هستند که این مشخصه در هر سه گروه سنی مشترک می باشد و به تدریج با افزایش رشد زبانی کودک در سنین بالاتر به تعداد ساخت های پیچیده و جملات و واژگان مرکب افزوده می شود. بررسی های آماری نشان می دهد که اکثر جملات در هر سه گروه سنی به صورت مستقیم نقل قول شده اند و این خود نشان دهند? سادگی جملات است؛ زیرا درک نقل قول غیرمستقیم برای کودک امری دشوار و پیچیده است و نویسنده با وقوف به این امر، اکثر جملات را به صورت مستقیم و به دور از هرگونه تکلف نقل قول کرده است. از آنجایی که درک زمان حال برای کودک آسان تر و ملموس-تر است، نویسندگان در گروه سنی «الف» بیشتر از فعل مضارع در روایت داستان بهره برده اند. به تدریج با رشد زبانی کودک، افعال ماضی نسبت به افعال مضارع بیشتر تکرار می شوند و از درصد فراوانی بالاتری برخوردار هستند. این امر در مورد افعال متعدی و لازم نیز صادق است که به-نظر می رسد با بالا رفتن گروه سنی نویسنده بیشتر از افعال لازم به جای متعدی استفاده کرده است. بعلاوه واژه های بسیط با درصد فراوانی چشم-گیری نسبت به واژگان غیربسیط تکرار شده اند. از میان روابط معنایی، پس از رابط? معنایی باهم آیی، تقابل دارای درصد فراوانی بالاتری بوده است. به طور کلی می توان گفت قصه های کودکان دارای قواعد خاص و منطبق با ذهن، فکر و درک کودک است؛ بنابراین نویسندگان کتاب کودک، باید همان طور که او جهان را می شناسد، برای او بنویسند.