نام پژوهشگر: شیما علیمرادی
شیما علیمرادی خلیل فرهادی
رودخانه سیمره از سرشاخه های مهم رود کرخه است که از بلندی های برف گیر شمال غربی ایران سرچشمه گرفته و از به هم پیوستن رودخانه های قره سو و گاماسیاب به وجود آمده سپس به رودخانه کشکان پیوسته و رود کرخه را بوجود می آورد. سد و نیروگاه سیمره (هینی مینی، hini mini ) در فاصله 30 کیلومتری شمال غرب شهرستان دره شهر در استان ایلام بر روی رودخانه سیمره در تنگه کفنلا (kefenala) در تاقدیس راوندی ساخته شده است. مصرف عمده آب رودخانه سیمره استفاده در کشاورزی می باشد بنابر این در این تحقیق کیفیت آب بالادست و پایین دست سد سیمره و همچنین اثر پساب های کشاورزی بر کیفیت آب رودخانه سیمره مورد بررسی قرار گرفته است. برای رسیدن به این هدف،13 فاکتور شاخص کیفی آب (دما، ph، شوری، ec،tds ، tss ، کدورت، سختی کل،do ، cod ، سولفات، فسفات و نیترات) در 8 ایستگاه در مسیری به طول 50 کیلومتر از رودخانه سیمره در فاصله زمانی پاییز 91 تا تابستان 92 به صورت فصلی و همچنین بافت خاک، ph و ec خاک، میزان نیتروژن و فسفرکل در ایستگاه های پایین دست سد مورد اندازه گیری و بررسی قرارگرفت. نمونه برداری، آماده سازی و آنالیز نمونه ها، طبق روش استاندارد بین المللی (apha, 1999) انجام پذیرفت. نتایج حاصل از بررسی داده ها نشان داد که افزایش غلظت پارامترهای اندازه گیری شده بر اثر ورود پساب های کشاورزی ناشی از زمین های حاشیه رودخانه به آن می باشد و همچنین غلظت آلاینده ها در فصول پر باران کاهش و در فصول خشک افزایش یافته است. نتایج حاصل از آنالیز کیفی آب رودخانه سیمره در ایستگاه های مختلف نشان داد که آب رودخانه سیمره در مخزن سد و ایستگاه تلخاب بر اساس شاخص nsf w.q.i در کلاس آب های متوسط و در معرض آلودگی با شاخص بالاتر از 50 قرار گرفته اما در سایر ایستگاه ها به دلیل ورود پساب های کشاورزی به رودخانه، میزان شاخص به پایین تر از 50 کاهش یافته و به عنوان منطقه آلوده شناخته شده است و در کلاس آب های با کیفیت بد قرار گرفته است. بررسی کیفیت آب رودخانه سیمره از لحاظ کشاورزی با نمودار ویلکوکس نشان داد که آب رودخانه سیمره کمی شور ولی مناسب برای کشاورزی می باشد. نتایج حاصل از بررسی داده های خاک نشان داد که میزان فسفر و نیتروژن زمین های اطراف رودخانه سیمره به علت استفاده از کودهای شیمیایی فسفاته و نیتراته بیشتر از بستر رودخانه می باشد.