به باور کارشناسان و دست اندرکاران امر گردشگری، توسعه گردشگری به طور عام بیش از هر چیز در گرو توسعه منابع انسانی از طریق مشارکت و اعتماد اجتماعی امکان پذیر است؛ به عبارت دیگر، توسعه منابع انسانی در توسعه مشارکت آحاد مردم از هر قشری، عامل کلیدی و پیش شرط ضروری برای دستیابی به توسعه پایدار گردشگری است. هدف از این پژوهش، بررسی و شناخت عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی موثر بر میزان مشارکت جامعه محلی در فرایند برنامه ریزی توسعه گردشگری و همچنین مقایسه تطبیقی دیدگاههای دو جامعه آماری در مورد روش، نقش و موانع (محدودیت های) مشارکت در فرایند توسعه گردشگری می باشد. مطالعه موردی، روستای ابیانه در استان اصفهان می باشد و نمونه آماری شامل دو گروه سرپرستان خانوار (100 نفر) و نخبگان (12 نفر) می باشد. در این پژوهش شاخص اقتصادی شامل شغل و میزان درآمد؛ شاخص اجتماعی شامل: بررسی میزان اعتماد اجتماعی و نهادی و در نهایت شاخص فرهنگی شامل: تحصیلات و میزان استفاده از رسانه های گروهی می باشد. نتایج تحقیق پس از بررسی اولیه وضعیت مشارکت و میزان اعتماد نهادی و اجتماعی، حاکی است که در بین شاخص های اقتصادی، فقط شغل و در بین شاخص اجتماعی، اعتماد نهادی با میزان مشارکت ارتباط دارد. همچنین در مقایسه تطبیقی دیدگاهها، شباهت های فراوانی در مورد روش، نقش و موانع مشارکت بین دو نمونه آماری یافت شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و همچنین از نظر استراتژی تحقیق، توصیفی از نوع پیمایشی است که با تکنیک پرسشنامه انجام شده است. در یک نتیجه گیری کلی پیشنهاد می شود که با توجه به تأثیر اعتماد نهادی با میزان مشارکت در فرایند برنامه ریزی توسعه گردشگری روستایی در میان مردم روستا، سرمایه گذاری بیشتری برای تقویت و گسترش روابط متقابل صورت گیرد.