هدف کلی این تحقیق، بررسی متغیرهای جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی اثرگذار بر میزان باروری زنان دارای همسر(49-15) ساله شهرستان اشنویه می باشد. با استفاده از روش پیمایشی با تکنیک پرسشنامه، 400 زن ازدواج کرده دارای همسر 49-15 ساله واقع در شهرستان اشنویه با روش نمونه گیری چندمرحله ای طبقه ای مورد سوال قرار گرفتند. متغیرهای جمعیتی مورد استفاده برای تبیین باروری شهرستان اشنویه عبارتند از: سن زن در اولین فرزندآوری، سن زن دراولین ازدواج، قومیت، استفاده از وسایل تنظیم خانواده و منطقه محل سکونت. متغیرهای اقتصادی عبارتند از: درآمد خانواده، وضع فعالیت زنان، سیاست های تشویقی دولت، نوع شغل همسر و نوع شغل زنان و متغیرهای اجتماعی- فرهنگی عبارتند است از: استقلال زنان، توافق و تفاهم بین زوجین، تحصیلات زن، تحصیلات شوهر، ترجیح جنسی، نقش رسانه ها و باورهای خانواده نسبت به فرزندآوری و پایگاه اقتصادی- اجتماعی. نتایج بررسی داده های سرشماری باروری نشان داد که این شهرستان در مقایسه با استان آذربایجان غربی و کل کشور، ابتدا در سال 1365 روند باروری مشابهی داشته، اما از دهه های بعد، این شهرستان در مقایسه با استان دارای افت ولی در مقایسه با کل کشور میزان باروری بالاتری را تجربه کرده است. نتایج آزمون فرضیات نشان داد که همه متغیرهای جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی – فرهنگی مورد بررسی در تبیین باروری این شهرستان موثر بوده و بعبارتی همه فرضیات تحقیق به لحاظ آماری مورد تایید قرار گرفتند. در بین متغیرهای جمعیتی مورد بررسی، سن زن در اولین فرزندآوری، منطقه محل سکونت، قومیت و در بین متغیرهای اقتصادی، نوع شغل همسر، نوع شغل زن، وضع فعالیت و در بین متغیرهای اجتماعی- فرهنگی، متغیرهای پایگاه اقتصادی اجتماعی، استقلال زن، تحصیلات زن، به ترتیب دارای بالاترین ضریب همبستگی با میزان باروری این شهرستان بوده اند. تحلیل مدل رگرسیونی نشان داد که متغیرهای جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی مورد بررسی در حدود 47 درصد از تغییرات میزان باروری در شهرستان اشنویه را تبیین می کند. با استفاده از نتایج تحلیل مسیر، متغیر سن زن در اولین ازدواج با ضریب بتای 538/0- دارای بیشترین اثرمستقیم و متغیرسن زن در اولین ازدواج با ضریب بتای 502/0- دارای بیشترین تاثیر غیرمستقیم در میزان باروری زنان شهرستان اشنویه بوده و در نهایت اثر کل (مجموع اثرات مستقیم و غیرمستقیم) متغیر سن زن در اولین فرزندآوری با ضریب بتای 538/0- از همه متغیرهای دیگر بیشتر بوده است. بعبارت دیگر متغیر سن زن در اولین فرزندآوری دراین بررسی بعنوان مهمترین پیش بینی کننده در تبیین رفتار باروری زنان شهرستان اشنویه شناخته شد.