چکیده در این پایان نامه به بررسی ادبیات تعلیمی کودک و نوجوان در اشعار محمدتقی بهار، پروین اعتصامی، جبار باغچه بان، عباس یمینی شریف و محمود کیانوش پرداخته شده است. در بحث مطالعات نظری این رساله، ابتدا ادب و ادبیات، سپس ادبیات تعلیمی و پس از آن ادبیات کودک و نوجوان از حیث کاربردی و معناشناسی مورد بررسی قرار می گیرند. پس از آن تاریخچه ادبیات کودکان و نوجوانان از ابتدا تاکنون و خصوصاً از زمان مشروطه مورد بررسی قرار گرفته و به بیان شرح حال مختصری از هر شاعر پرداخته شده است. بدلیل اینکه ادب تعلیمی یکی از مهم ترین و قدیم ترین انواع ادبی بوده که هدف اصلی آن آموزش یک فن به معنای خاص و یا آموزش علوم به معنای عام بوده است در این رساله به طور اختصار به بررسی سیر ادب تعلیمی در ایران پرداخته شده و سپس به موضوع این پایان نامه که بررسی ادبیات تعلیمی خاص کودک و نوجوان در شعر شاعران مذکور است، خواهیم رسید. آنچه امروزه به عنوان ادب تعلیمی کودک و نوجوان مطرح است تقریباً از دوره مشروطیت آغاز شده، اگرچه قبل از آن نیز، کمابیش کتبی برای آموزش فنون خاص برای نوجوانان نوشته شده بوده، (مانند نصاب الصبیان ابونصر فراهی در علم لغت و عروض)، اما جنبش مشروطیت آن چنان که در ادبیات فارسی موثّر بود طبعاً راهگشای ادبیات کودکان نیز بوده است. گروهی از نویسندگان که با ادبیات غرب در ارتباط بودند گرچه منظورشان کودکان نبود و رسالتی دیگر داشتند اما از ادبیات کودکان نیز غافل نماندند، کارشان گرچه برای اطفال تفننی بود ولی به هر حال امروز، اشعاری از بهار و دیگران برای سنین دبستان به جا مانده است. اما از آنجا که امروزه روانشناسان و مربیان کودک و نوجوان برای آثار تألیفی این طیف تقسیم بندی گروه های سنی را قائل شده و رمز کارآمدی آثار تألیفی کودکان و نوجوانان را رعایت خصوصیات گروه های سنی و نیازهای هر گروه می دانند، در این رساله، گروه های سنی با توجه به این موارد تعیین شده اند.