آزمایش حاضر با هدف بررسی اثرات پودر جوانه میخک بر عملکرد، صفات کیفی تخم مرغ، هیستولوژی روده کوچک و پاسخ های ایمونولوژیک مرغ های تخم گذار تغذیه شده با نسبت های مختلف اسیدهای چرب امگا-6 به امگا-3 انجام گردید. این مطالعه با استفاده از 160 قطعه مرغ تخم گذار لوهمن قهوه ای که در سن 43 هفتگی قرار داشتند، در قالب یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی تحت تأثیر 8 تیمار، با 5 تکرار و 4 پرنده در هر تکرار انجام گرفت. دو فاکتور مورد بررسی شامل پودر جوانه میخک در 3 سطح (صفر، 2/0 و 4/0 درصد) و نسبت اسیدهای چرب امگا-6 به امگا-3 در 2 سطح بالا و پایین (38/17 و 57/1) بودند. طول مدت آزمایش، 70 روز در نظر گرفته شد. میانگین مصرف خوراک روزانه، ضریب تبدیل خوراک، درصد تولید، وزن و بازده روزانه تولید تخم مرغ در سه بازه زمانی 35 روز اول، 35 روز دوم و کل دوره آزمایش محاسبه شد. در پایان دوره اول و دوم آزمایش صفات کیفی تخم مرغ مورد ارزیابی قرار گرفتند. به منظور بررسی پاسخ های ایمونولوژیک پرندگان، تزریق گلبول های قرمز گوسفندی (srbc) در دو نوبت و به فاصله زمانی 10 روز انجام شد. 6 روز پس از تزریق اول و 12 روز پس از تزریق دوم خون گیری جهت برآورد عیار آنتی بادی انجام گرفت. همچنین 10 روز قبل از اولین تزریق srbc، واکسن نیوکاسل تجویز گردید و نمونه گیری از خون 6 روز پس از آن صورت گرفت. شمارش تفکیکی گلبول های سفید خون در پایان مرحله دوم طرح ارزیابی شد. در پایان آزمایش نیز بافت مخاطی ژژنوم و وزن نسبی اندام های داخلی بررسی گردید. کاهش سطح n-6 به n-3 جیره با افزودن روغن ماهی موجب افزایش وزن نسبی طحال (01/0>p)، کاهش درصد ائوزینوفیل ها (05/0>p)، افزایش پاسخ ثانویه هومورال علیه srbc (05/0>p)، کاهش جمعیت اشرشیاکلی و سالمونلای ایلئومی (01/0>p)، افزایش تعداد سلول های گابلت (05/0>p) و بهبود رنگ زرده تخم مرغ (05/0>p) گردید. هرچند استفاده از سطح 2/0 درصد جوانه میخک موجب کاهش نسبت هتروفیل به لنفوسیت (01/0>p)، افزایش تیتر ثانویه آنتی بادی علیه srbc (05/0>p)، کاهش جمعیت میکروبی ایلئوم (01/0>p) و بهبود شاخص های سلامت روده (05/0>p) گردید، اما افزایش وزن نسبی طحال (01/0>p)، کاهش نسبت هتروفیل به لنفوسیت (01/0>p)، افزایش پاسخ های ثانویه ایمنی در برابر srbc و نیوکاسل (05/0>p)، کاهش جمعیت پاتوژن ایلئومی (01/0>p) و بهبود استحکام پوسته (05/0>p) به دنبال استفاده از سطح 4/0 درصد جوانه میخک بروز نمود. اثر متقابل فاکتورهای مورد آزمون برای صفات وزن نسبی قلب (01/0>p)، تیتر آنتی بادی در برابر srbc پس از تزریق دوم (01/0>p)، شمار اشرشیاکلی و سالمونلای ایلئومی (01/0>p)، طول پرزهای ژژنوم (05/0>p) و عرض سلول های لنفاوی (05/0>p) در نیمه اول آزمایش (05/0>p) و نیز میانگین وزن تخم مرغ ها در نیمه دوم آزمایش (05/0>p) و استحکام پوسته (01/0>p) در نیمه دوم طرح معنی دار گردید. یافته های مطالعه حاضر بیان گر آن است که بهترین پاسخ های ایمونولوژیک و عملکردی مرغ های تخم گذار زمانی مشاهده گردید که از روغن ماهی و بالاترین سطح جوانه میخک استفاده شد.