abstract چکیده اهمیتی که درک درست از چگونگی ذخیره سازی واژگان مشتق در ذهن انسان و دانستن روشی که برای درک و تولید این گونه واژه ها به کار می رود امری انکار ناپذیر است. همان گونه که چامسکی در نظریه دستور زبان زایشی خود اشاره کرده است، دانستن تعداد محدودی از قوانین می تواند منجر به تولید تعداد نامحدودی ساختار جدید شود. این نظریه را می توان به قوانین ساخت شناسی زبان بسط داد که در نتیجه آن، دانستن تعداد محدودی از قوانین ساخت شناسی می تواند زمینه ای برای پیدایش واژه های جدید شود، بدون این که نیازی به بخاطر سپردن فهرست طولانی کلمات باشد. سوالی که در این جا به ذهن می رسد این است که در زمان پردازش واژگان مشتق، چه اتفاقاتی در ذهن رخ میدهد، آیا واژگان مشتق به اجزای تشکیل دهنده خود تجزیه می شوند یا به صورت یک واژه واحد در ذهن ذخیره می شوند. تحقیق حاضر به بررسی چگونگی پردازش پسوند های اشتقاقی فارسی و انگلیسی توسط فراگیران فارسی زبان می پردازد. 60 فراگیر فارسی زبان در دو سطح مهارتی زبان انگلیسی ( 30 نفر در سطح متوسط و 30 نفر در سطح پیشرفته) نمونه آماری تحقیق حاضر را تشکیل می دهند. تاثیر متغیر های بسامد سطحی، بسامد ریشه ای و زایایی وند بر پردازش پسوند های اشتقاقی در آزمون برانگیختگی پوشانده مورد بررسی قرار گرفت. 120 واژه (60 واژه انگلیسی و 60 واژه فارسی) واژگان هدف را تشکیل دادند که در آزمون برانگیختگی هر کدام با 3 نوع واژه محرک همراه بودند: واژه همسان (careful?careful)، واژه مرتبط (care?careful) و واژه کنترل کننده (desire?careful). زمان واکنش شرکت کننده ها توسط نرم افزار حرفه ای (e-prime)اندازه گیری شد و تجزیه و تحلیل آنها توسط نرم افزار spss صورت گرفت. نتایج حاکی از آن است که نحوه پردازش واژگان مشتق توسط فراگیران فارسی زبان را نمی توان منحصرا به یکی از الگو های تجزیه ای یا کلمه واحد نسبت داد بلکه باید اظهار داشت که کلماتی که بسامد آنها (سطحی، ریشه ای و وندی) بیشتر است به صورت واژه ای واحد در ذهن سپرده می شود و بر عکس اگر واژه ای دارای بسامد سطحی، بسامد ریشه ای یا زایایی وند کمتری باشد، برای پردازش به اجزای تشکیل دهنده اش تجزیه می شود. در نتیجه الگوی مسیر دوگانه مورد تایید قرار می گیرد (pinker, 1991; nivja, de jong , schreuder & baayen, 2000; taft, 2004). از آنجا که فراگیران فارسی زبان در سطوح پایین واژگان مشتق را تجزیه کرده و در سطوح مهارتی بالاتر آن ها را به صورت کلمه واحد ذخیره می کنند می توان نتیجه گرفت که سطح مهارت هم نقشی در پردازش واژگان مشتق دارد.