رفتار جریان ترافیکی تقاطع های چراغ دار در ناحیه فوق اشباع با ناحیه ای که ترافیک آن زیرحد اشباع است تفاوت اساسی دارد. در کریدور های غیراشباع، ظرفیت جریان ترافیکی کافی بوده و طول صفوف وسایل نقلیه معمولاً در داخل هر یک از شاخه های مستقلِ ورودیِ تقاطع قرار دارد (و از آن تجاوز نمی کند). ولی در شرایط ترافیکی فوق اشباع، میزان تقاضا از حد ظرفیت بالاتر رفته، ترافیک ناپایدار وسایل نقلیه در طول زمان توسعه یافته و پتانسیل انسداد ترافیکی تقاطع ها و پس زدن صف وسایل نقلیه را به دنبال خواهد داشت. بنابراین کند شدن نرخ تخلیه صفوف وسایل نقلیه و درنتیجه کاهش ظرفیت هنگام نیاز شدید به آن اتفاق خواهد افتاد. با هماهنگ سازی چراغ تقاطع های یک کریدور می توان تا حدودی از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کرد. با هماهنگ سازی چراغ ها، زمان تاخیر و طول صف خودروها کاهش می یابد. هدف پژوهش حاضر، تهیه صورت بندی ریاضی مدل بر اساس الگوریتم بهینه سازی اجتماع ذرات است که بتواند چراغ های یک کریدور در شرایط فوق اشباع را مدل کرده و جواب های بهینه را ارائه دهد. بر این اساس، صورت بندی ریاضی مدل و فلوچارت محاسبات مربوطه تهیه گردید. مدل در چندین حالت اجرا و نتایج بررسی شد. در ادامه جهت ایجاد امکان مقایسه با روش های دیگر، نتایج مدل الگوریتم بهینه سازی اجتماع ذرات با مدلی که بر اساس الگوریتم ژنتیک تهیه گردید مقایسه شد. در انتها جهت مقایسه خروجی های مدل با نتایج نرم افزارهای رایج بهینه سازی چراغ، یک نمونه نتایج الگوریتم بهینه سازی اجتماع ذرات با خروجی های نرم افزار synchro مقایسه گردید. از جمله نتایج به دست آمده می توان به تعداد خودروهای عبور داده شده بیشتر و همگرایی سریع تر الگوریتم بهینه سازی اجتماع ذرات نسبت به الگوریتم ژنتیک اشاره کرد.

راه های درون شهریاز زیرساخت های اصلی در سیستم حمل و نقل ترافیک بوده و هر معبر دارای جایگاه و عملکرد خاصی در ساختار شبکه معابر می باشد. برای آنکه ساختار ارتباطی یک شبکه شهری بتواند ویژگی های حرکتی، دسترسی، کارایی و ایمنی را به صورت قابل قبولی تامین نماید، وجود یک شبکه ارتباطی منظم، با حفظ سطح و سرانه سلسله مراتب مورد نیاز در یک شبکه شهری، الزامی است. از آنجاییکه شبکه معابر سهم عمده ای از کاربری زمین را به خود اختصاص داده است و با توجه به ارزش روز افزون زمین و هزینه های هنگفت تملک، تعیین سهم بهینه هریک از عملکردهای شبکه معابر با تامین کارآیی مناسب و رعایت اصول فنی، با در نظر گرفتن تراکم و بارگذاری احتمالی امری اجتناب ناپذیر است. پرسشی که در این تحقیق مطرح می شود این است که تاثیر فواصل معابر هر رده ی عملکردی، ساختار و تراکم ساختمانی چگونه بر کارایی و کیفیت جریان ترافیک تاثیر خواهند گذاشت.در تحقیق پیش رو، پارامترهای ترافیکی مهم مانند جریان، سرعت حرکت، زمان تاخیر و توقف برای شبکه معابر با ساختارهای شطرنجی و شعاعی-حلقوی، با سهم عملکردهای متفاوت و تراکم های ساختمانی مختلف، به کمک نرم افزار aimsun شبیه سازی شده و نتایج آن مورد تجزیه و تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است.نتایج تحقیقات بیانگر آن است که فواصل بهینه بین معابر یک رده ی عملکردی، مقادیر ثابتی نبوده و این فواصل و سهم بهینه هر یک از عملکردها بسته به ساختارهای مختلف شبکه معابر، متغیر خواهند بود.مطالعات حاکی از ان است که شبکه های شعاعی- حلقوی با فواصل ??? متر برای معابر شریانی درجه دو و شبکه های شطرنجی با فواصل ??? متری برای این معابر ، بهترین عملکرد را نسبت به سایر وضعیت ها دارند. علاوه بر این،نتایج تحقیقات نشان می دهند که کیفیت پارامترهای ترافیکی در فواصل فوق، در شبکه ی معابر با ساختار شطرنجی مناسب تر از ساختار شعاعی-حلقوی بوده اما با افزایش فواصل معابر شریانی درجه دو، ساختار شطرنجی عملا به سطح راهبندان نزدیک شده در حالی که شبکه معابر شعاعی-حلقوی با کیفیت بسیار پایین قادر به سرویس دهی می باشد.

با افزایش تقاضا در شبکه معابر، تداخل و مشکلات ترافیکی متعددی به وجود آمده است که با توسعه و گسترش شبکه و افزایش ظرفیت راهها نیز نمی توان برخی از این مشکلات را مرتفع نمود. یکی از مواردی که در طراحی راه ها باید به آن توجه کرد، مطالعات کامل نواحی بین ورودی و خروجی (ناحیه تداخلی یا مقاطع تغییر خط) در آزادراهها و راههای چند خطه می باشد. مانور تغییر خط صورت گرفته در این مقاطع باعث ایجاد تاخیر در حرکت وسایل نقلیه و کاهش شدید جریان ترافیک شده که باید مورد مطالعه، بررسی، شبیه سازی و مدلسازی کامل قرار گیرد. در این مطالعه به کمک مطالعه میدانی شبکه و داده های میکروسکوپیک جریان ترافیک، نمودار خط سیر خودرو (نمودار زمان – مکان) را ترسیم و تاخیر ناشی از مانور تغییر خط را به عنوان پارامتر وابسته در مدل اصلی بدست آورده ایم. با توجه به فراوانی بالای داده های میکروسکوپیک ترافیک و برای استفاده بهتر محققین از این مطالعه سعی بر آن شد تا مدلی برای هر مانور تغییر خط (مدلی جزء نگر) بدست آوریم. به این صورت که هنگامی که تغییر خطی توسط یک وسیله نقلیه صورت می گیرد موج تاخیری ایجاد کرده که خودروهای موجود در خط فعلی و خط هدف را در بر می گیرد. با توجه به مدلی که استخراج کرده ایم، چگالی، سرعت، تعداد ورودی و خروجی را به عنوان پارامترهای مستقل تعریف کرده ایم. در ادامه برآورد مدل های اصلی، متغییرهای مستقل تعریف شده اند: فاصله عرضی و طولی خودرو در شبکه را به عنوان پارامترهای مرتبط با مختصات مکانی خودرو در نظر گرفته، متغیر طول وسیله نقلیه را به عنوان شرایط فیزیکی خودرو در نظر گرفته همچنین سرعت خودرو و سرفاصله زمانی آن را هم به عنوان متغیرهای شرایط ترافیک و تراکم آن ناحیه در مدل سازی آورده ایم. در ادامه به کمک تعداد بالای تحلیل در ایمسان، با تعریف نقاط تولید و جذب سفر در شبکه، جریان های تداخلی به مانند جریان واقعی ترافیک در شبکه تعریف کرده ایم و با احجام مختلف ترافیکی خروجی های لازم را استخراج کرده تا آماده مدلسازی شود. در مدل سازی صورت گرفته از خروجی های ایمسان، با وارد کردن احجام ترافیک، طول مقطع تغییر خط (400 و 600 متری) و تعداد خطوط (سه، چهار و پنج خطه) که به عنوان متغیرهای مستقل تعریف شده اند، می توان پارامترهای وابسته مانند: تاخیر، جریان ، درصد کاهش و میزان کاهش جریان، سرعت در ناحیه، چگالی در ناحیه و زمان سفر را با دقت بالایی که از r2 مدل مشخص است، خروجی گرفت. با توجه به مطالعه صورت گرفته، مانور تغییر خط می تواند بیش از 40 درصد جریان ترافیک در ناحیه های تداخلی را کاهش دهد. این مقدار به ترکیب احجام تداخلی جریان های ترافیکی بستگی دارد. در هر مانور تغییر خط، تاخیری به میزان 4/. تا 3 ثانیه را متحمل می شوند. با توجه به بالا بودن حرکات تعداد مانور در ناحیه های تداخلی و بسته به تراکم این ناحیه وسایل نقلیه تا 8 عدد تغییر خط را انجام می دهند. که با توجه به مدل تاخیر ارائه شده، متغییر های مذکور که از خصوصیات جریان واقعی ترافیک نشات گرفته اند می توان مقدار دقیق تاخیر ناشی از مانور را تخمین زد. کلمات کلیدی: مقاطع تغییرخط، مانور تغییر خط، جریان ترافیک، تاخیر، شاخص های ترافیکی، مدل سازی، شبیه سازی.

برآورد تعداد سفرهای جذب شده کاربری های شهری و نحوه ارتباط آن با مشخصه های کاربری زمین، یکی از موضوعات اساسی در برنامه ریزی حمل و نقل می باشد. از آنجائی که لحاظ نمودن تمامی شاخص های کاربری زمین در برآورد و مدلسازی جذب سفر، نیازمند دامنه اطلاعات بسیار وسیع و زمان طولانی می باشد، لذا در این تحقیق از پارامترهای نوع کاربری، زیربنا و سرانه کاربری زمین جهت مدلسازی برآورد جذب سفر کاربری های شهری و تجزیه و تحلیل آن استفاده شده است. عدم وجود مطالعات گسترده در خصوص برآورد جذب سفر کاربری ها، فقدان پشتوانه علمی برای ضرایب هم ارزی کاربری ها در مطالعات ترافیک، نیاز به کالیبراسیون تجربی ضرایب iteبرای شهرهای ایران و عدم منظور نمودن اثر مشخصه های مهم کاربری زمین بر میزان جذب سفر، ضرورت موضوع را نشان می دهد. این ضرورت، و اهمیت جذب سفر در فرایند پیش بینی تقاضای سفر، مکانیابی کاربری ها و مدیریت پارکینگ، موجب گردیده، بهبود یافتن فرایند تقاضای سفر و منطقی نمودن برآورد میزان جذب سفر با توجه به شاخص های کاربری زمین هدف تحقیق به شمار آید. جهت نیل به این هدف، شهرهای ساری، اسفراین و خمینی شهر به عنوان شهرهای مورد مطالعه و کاربری های آموزشی، تجاری و پارک به عنوان کاربری های اصلی مطالعه انتخاب شده و مشخصه های نوع کاربری، زیربنا و سرانه کاربری به عنوان پارامترهای موثر بر جذب سفر تعیین گردید. در ادامه، با استفاده از داده های مطالعات مبدأ – مقصد و مطالعات کالبدی ( نقشه های gis کاربری ها ) شهرهای مذکور، شدت جذب سفر کاربری های مختلف محاسبه شده که با نمونه برداری موردی از کاربری های شهر ساری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تأیید ضرایب هم ارزی کاربری در جذب سفر مطالعات ترافیک شهرهای مورد مطالعه، وجود رابطه معکوس بین سرانه زیربنا و شدت جذب سفر کاربری و بیشتر بودن دامنه تغییرات ضرایب جذب سفر کاربری در شهر ساری، از یافته های تحقیق به شمار می آید.

امروزه یکی از معضلات اساسی شبکه راه های کشور وجود دسترسی های فراوان به راه های اصلی است. ایجاد دسترسی های غیراصولی اغلب مشکلات عمده ای را برای وسایل نقلیه مسیر اصلی به وجود می آورند. با افزایش تعداد دسترسی ها در یک طول مشخص از راه، پتانسیل برخورد و تاخیر زمان سفر افزایش یافته و از درجه عملکرد و ظرفیت جاده ها کاسته می شود. وجود دسترسی های فراوان و عدم مدیریت آن ها در اکثر جاده های برون شهری علاوه بر کاهش ایمنی سبب کاهش ظرفیت آن ها نیز گردیده است. با اضافه شدن یک تقاطع ترافیکی جدید یا دسترسی های جدید، استفاده کنندگان از راه با کاهش سرعت، تراکم بیشتر و در نتیجه کاهش ظرفیت مسیر، مشکلات بیشتر در ارتباط با گردش ها، ایجاد ناهنجاری های ترافیکی، افزایش هزینه های عملکردی و کارکردی وسیله نقلیه و همچنین افزایش هزینه های زیبایی محیط مواجه می شوند. در این تحقیق محورهای جدید و قدیم آمل- بابل که به ترتیب دارای عملکردهای اصلی درجه یک و دو هستند و دارای تراکم و شدت دسترسی های متعدد می باشند انتخاب و سپس ناحیه بندی مسیرهای رفت و برگشت هر محور بر اساس میزان پراکندگی دسترسی ها و شرایط محیطی اطراف راه صورت گرفت و تراکم دسترسی ها در هر ناحیه بدست آمد. در مرحله بعد با استفاده از روش خودروی ناظر سرعت سفر واقعی مسیر محاسبه و به طور هم زمان حجم ساعت اوج مسیر و راه های دسترسی اندازه گیری گردید. سپس شاخص شدت دسترسی بر اساس نسبت تردد هر دسترسی به درصدی از حجم مسیر اصلی محاسبه گردید و درجه بندی دسترسی ها انجام شد. همچنین اولویت بندی ناحیه های تاثیرگذار بر کاهش ظرفیت مسیر به روش topsis صورت گرفت. در مرحله بعد با توجه به نوع مسیر و بدون در نظر گرفتن دسترسی ها، ظرفیت مسیر و سرعت متناظر با آن بر اساس روش های متداول محاسبه گردید. سپس با توجه به تعداد وسایل نقلیه ورودی به مسیر، میزان کاهش سرعت مسیر و در نتیجه میزان ظرفیت کاهش یافته مسیر بدست آمد. نتایج حاصل از تحقیقات در محورهای جدید و قدیم آمل- بابل نشان می دهند که افزایش تراکم دسترسی ها در هر ناحیه سبب کاهش سرعت مسیر و در نتیجه کاهش 30 الی 40 درصدی ظرفیت مسیر می گردد. همچنین مقایسه میزان کاهش ظرفیت ناحیه های مختلف محورها بیانگر آن است که غالبا ناحیه هایی که از تراکم دسترسی بیشتری برخوردارند و ناحیه هایی که دارای دسترسی های با اهمیت بالاتر هستند سبب کاهش بیشتر ظرفیت مسیر می گردند.

یکی از پارامترهای کلیدی در طراحی راه، حجم ساعت طراحی است که بر اساس نوع راه و پیش بینی های تعریف شده مختص آن تعیین می شود. این حجم بر تعداد و عرض خطوط و سایر پارامترهای هندسی مسیر تاثیر مستقیم داشته و در دوره بهره برداری بر عملکرد محور موثر خواهد بود. حجم تردد در ساعات شبانه روز، ایام هفته و مناسبت های مختلف سال متغیر بوده و دامنه تغییرات در بعضی از محورها بسیار زیاد است، بطوریکه انتخاب حجم ساعتی مناسب برای طراحی که بر عملکرد مناسب محور تاثیر منفی نداشته باشد و از طرف دیگر اقتصادی باشد پیچیده است. در آئین نامه ها و راهنماهای تحلیل و طراحی راه ها، روش های متفاوت و متنوعی در محاسبه و انتخاب حجم ساعتی معرفی شده است. روش شناخته شده و در ضمن ساده که در آئین نامه طرح هندسی راه های آشتو به آن اشاره شده است، انتخاب سی امین بیشینه حجم ترافیک ساعتی در یک سال می باشد که در آئین نامه های داخلی نیز به آن استناد شده است. با توجه به متفاوت بودن الگوی حجمی ترافیک در ایران، ارایه روشی مناسب که بر اساس شرایط موجود در داخل کشور، پارامترهای ترافیکی و اقتصادی را مد نظر قرار دهد، ضروری است. برای تعیین حجم ساعت طراحی، سه روش سی امین ساعت اوج، مرکز پاشنه و تعادل بین هزینه استفاده کنندگان و هزینه احداث راه مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اصلی ترین پارامتر در نظر گرفته در روش های سی امین ساعت اوج و مرکز پاشنه، تغییرات حجم ترافیک و در روش تعادل بین هزینه استفاده کنندگان و هزینه راه، تحلیل های اقتصادی می باشد. روش سی امین ساعت اوج بسیار ساده است، ولی بدون بررسی آمار و اطلاعات، برای همه مسیر ها ساعت ثابتی ارائه می نماید. روش مرکز پاشنه با بررسی دقیق تغییرات حجم و ایجاد معادله ای براساس آن برای هر مسیر، ساعتی را که در آن تغییر شیب از تند به کند صورت می گیرد بعنوان ساعت طراحی مورد استفاده قرار می دهد، ساعات طراحی بدست آمده از این روش برای بعضی مسیرها عدد بسیار بالایی را ارائه خواهد داد که تحمل تاخیر ناشی از آن خارج از صبر و حوصله رانندگان بوده لذا استفاده از این روش برای طراحی راهها مناسب نمی باشد. روش تعادل بین هزینه استفاده کنندگان و هزینه احداث راه با تعیین حداکثر نسبت منفعت به هزینه، بین درنظرگرفتن ظرفیت اضافه و بوجود آمدن تأخیر اضافی در زمان رانندگی مصالحه ای بعمل می آورد. این روش دارای محاسبات فراوانی است و نیاز به آمار و اطلاعات زیادی دارد ولی نتایج آن با توجه به در نظر گرفتن پارامترهای اقتصادی راه مناسب است و مشکلات محاسبه آن را توجیه می کند. ساعت طراحی بدست آمده از این روش برای تسهیلات مختلف با در نظر گرفتن هدف سفر متفاوت بوده و یک ساعت ثابت برای همه انواع راه ارائه نمی دهد. بدین ترتیب که برای بعضی تسهیلات، ساعتی نزدیک ساعت سی ام انتخاب می شود ولی برای سایر راه ها این ساعت مقداری تغییر می کند و بسته به هدف سفر در آن تسهیلات متفاوت است.

چکیده در حال حاضر، شبکه معابر درون شهرها سطوحی پیوسته و متناسب جهت حرکت وسایل نقلیه موتوری فراهم می سازند. استفاده کنندگان از این وسایل نقلیه، اغلب تمایل به حرکت با سرعت های بالا داشته و این امر در کنار عوامل دیگری مانند افزایش روزافزون مالکیت خودرو در شهرها، موجب کاهش ایمنی و تمایل شهروندان به پیاده روی می گردد. در حالت کلی، خصوصیات متفاوت شبکه معابر از جمله طول مسیرهای پیاده، تراکم و الگوی قرارگیری معابر و نقاط تداخل شبکه پیاده و سواره، باعث تفاوت در تعداد عبور عابرین از عرض خیابان، مدت زمان پیاده روی و محدودیت راه رفتن کودکان به نظارت و مراقبت دائمی والدین شان شده و در نهایت ایمنی عابرین پیاده را تحت تاثیر قرار می دهند. ساختار شبکه معابر موجود در شهرها، به مرور زمان و همراه با رشد و توسعه شهر و در تعامل با نیاز مردم به دسترسی به انواع کاربری ها شکل می گیرد. الگوهای ساختاری گوناگون شبکه معابر به عوامل متعددی نظیر ویژگی های جغرافیایی، فرهنگی و حتی تاریخی شهر بستگی داشته و عموماً در چهار دسته شعاعی با بافت حلقوی، شعاعی با بافت ستاره ای شطرنجی و خطی توصیف می-شوند. پرسشی که در این تحقیق مطرح می شود این است که چگونه ساختار شبکه معابر شهری بر ایمنی عابرین پیاده اثر گذار بوده و چه خصوصیاتی یک شبکه ارتباطی را برای تشویق پیاده روی مناسب می سازد؟ در این تحقیق انواع مختلف شبکه معابر در چهار گروه مذکور، از نظر ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته و روش-های بهبود شبکه معابر پیاده به گونه ای هماهنگ با شبکه معابر وسایل نقلیه موتوری بررسی می گردد. نتایج بررسی ها نشان می دهند که با درنظر داشتن عواملی مانند گسستگی معابر پیاده، قابلیت دسترسی و وجود تقاطع های خطرناک، ساختار معابر ستاره ای از نظر ایمنی برای عابرین پیاده مناسب تر بوده و نیز اجرای تمهیدات ایمنی برای اصلاح شبکه معابر مطابق با نیازهای پیاده در آن مناسب تر می باشد. کلمات کلیدی: عابر پیاده، ساختار شبکه معابر، ایمنی، راه درون شهری

تصادفات و پیامد های منفی رو به رشد ناشی از آن در جهان، همواره به عنوان یکی از دغدغه های اصلی کارشناسان و مهندسان ایمنی را ها مطرح بوده و این مسئله زمینه ی اقدامات بسیاری درجهت حل مشکلات مربوط به ایمنی راه ها را فراهم آورده است. علت بروز یک تصادف را می توان در چهار عامل انسان، راه، عوامل محیطی و وسیله نقلیه جستجو کرد. وقوع یک تصادف ناشی از یک یا ترکیبی از دو یا چند عامل از عوامل فوق می باشد. پیچیدگی این حوادث چند عاملی به تجزیه و تحلیل دقیق تر نیاز دارد، چرا که تعیین درست حدود سهم هر یک از این عوامل، نقش بسیار مهمی در اتخاذ اقدامات اصلاحی بهینه و کارآمدتر، به منظور دستیابی به نتیجه ی مطلوب در کوتاهترین زمان و با کمترین هزینه ایفا می کند. آمار تصادفات در کشور ما بیانگر این مطلب است که حدود 90 درصد از کل تصادفات، ناشی از عوامل انسانی می باشند، درحالیکه بخش مهمی از این تصادفات به علت شرایط نامناسب راه و اثر آن بر رفتار رانندگان اتفاق می افتند. رفتار استفاده کنندگان از راه به شدت تحت تاثیر خصوصیات مسیر قرار دارد، با این وجود تاثیر متقابل دو عامل انسان و راه و سهم مشترک آنها در بروز تصادفات تا کنون بطور جدی مورد توجه قرار نگرفته است، چرا که شناسایی آن نیازمند اطلاعات کافی و بررسی های دقیق و کارشناسانه می باشد. هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر طراحی مناسب راه بر کاهش تصادفات ناشی از خطای انسانی می باشد. به همین منظور قطعات مختلف از محور هراز با خصوصیات هندسی متغیر، به عنوان مطالعه ی موردی انتخاب و با اخذ اطلاعات تصادفات بطور مستقیم از فرم کام پلیس راه و بازدیدهای میدانی از مسیر، نحوه ی وقوع تصادفات و عوامل موثر در آنها به دقت مورد تجزیه و تحلیل و سطح ایمنی هر قطعه به روشهای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفته است. علاوه بر آن به منظور نشان دادن میزان تاثیر گذاری شرایط راه بر تصادفات، از دیدگاه کارشناسان، پتانسیل وقوع تصادف در هر قطعه، با توجه به خصوصیات مسیر و با استفاده از روش ahp تعیین، و با نتایج حاصل از تصادفاتی که در واقعیت رخ داده اند مورد مقایسه قرار گرفته است. نتایج مطالعات نشان می دهد که در مقاطع نیمه بهسازی شده، میانگین شاخص های فراوانی، شدت، نرخ و نرخ-شدت تصادفات نسبت به مقاطع بهسازی نشده پایین تر می باشد. علاوه بر این، نتایج حاصل از تخمین پتانسیل وقوع تصادف با توجه به شرایط راه، مطابقت خوبی را با آمار واقعی تصادفات و مقادیر نرخ و شدت-نرخ تصادف در هر قطعه نشان می دهد. این مسئله بیانگر آن است که سهم عامل راه بطور مستقیم یا غیر مستقیم بر تصادفات رخ داده در این محور، در عمل بسیار بیشتر از آن چیزی است که در آمارها ارائه می شود. همچنین در بین عوامل انسانی، عدم توانایی در کنترل وسیله نقلیه، تجاوز و انحراف به چپ، عدم توجه به جلو و عدم رعایت حق تقدم به عنوان مهمترین علل وقوع تصادفات در محدوده ی مورد مطالعه، به میزان قابل ملاحظه ای تحت تاثیر خصوصیات راه و موقعیت هندسی مسیر قرار دارند و میزان وقوع تصادفات ناشی از این عوامل، با انجام اقدامات اصلاحی در راستای ارتقاء کیفیت مسیر، کاهش قابل توجهی خواهند یافت.

با گسترش روزافزون استفاده از وسایل حمل ونقل موتوری در جوامع امروزی، مشکلات ترافیکی در شبکه معابر شهرهای بزرگ جهان، بخصوص در کشورهای در حال توسعه، نیز بیش ازپیش افزایش یافته است. حجم بیش از حد وسایل نقلیه و عدم تطابق آن با ظرفیت خیابان های شهری، یکی از علل ایجاد راهبندان ها و تشکیل صف های طولانی، افزایش زمان تأخیر و کاهش سطح سرویس در ساعات اوج ترافیکی، در بسیاری از شهرهای کشور می باشد. پیاده روی، به عنوان یک مد حمل ونقلی برای سفرهای کوتاه، در صورت استقبال از طرف افراد، می تواند به عنوان یک راهکار مناسب برای کاهش این مشکلات باشد، چراکه، علاوه بر یک شیوه سفر، به عنوان یک فعالیت فیزیکی مناسب و فرح بخش می تواند علاوه بر رفع مشکلات ترافیکی شهرها، بر سلامت جامعه نیز بیفزاید. با این وجود، استقبال از پیاده روی به علت عدم وجود تسهیلات مناسب، ایمنی کافی و علل مشابه، مورد توجه افراد جامعه قرار نمی گیرد. در این تحقیق، معرفی و اولویت بندی تسهیلات عابر پیاده ای که منجر به افزایش تمایل افراد به ترجیح استفاده از پیاده روی بر سایر مدهای حمل ونقلی بیانجامد، مد نظر قرار می گیرد. در این مطالعه، پس از بررسی تحقیقات پیشین در این زمینه، به بررسی تسهیلات رایج عابرپیاده در سطح جهان پرداخته می شود، سپس از میان آن ها تسهیلات مشخصی که در بسیاری از شهرهای کشور وجود دارد انتخاب شده و با استفاده از پرسشنامه بیان ترجیهات و مدل انتخاب گسسته لاجیت، اولویت بندی می گردند و در ادامه برای تعیین تأثیر هریک از تسهیلات موثر، تحلیل حساسیت بر روی نتایج مدل انجام می گیرد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که متغیرهایی چون، تمیزی محیط پیاده رو، پیوستگی و تداوم مسیر و کیفیت سطح مسیر پیاده روی، بیشترین تأثیر را برانتخاب پیاده روی افراد داشته و در صورت تأمین تسهیلات مناسب پیاده روی، احتمال انتخاب پیاده روی به جای سایر شیوه های سفر، میزان قابل ملاحظه ای افزایش می یابد.

در کشور ما تصادفات رانندگی در جاده¬ها سهم بالایی از مرگ و میر سالانه را در بر می¬گیرد. تصادفات شامل سه سطح خسارتی، جرحی و فوتی می¬شود که هزینه¬های اقتصادی، اجتماعی و .. بالایی را برای کشور در پی خواهد داشت. از این رو تلاش برای شناسایی عوامل تاثیرگذار بر فراوانی و شدت تصادفات رانندگی لازم می¬باشد. در حالت کلی عوامل موثر در تصادفات در 4 دسته انسان، وسیله¬نقلیه، جاده و محیط تقسیم¬بندی می¬شود. مدل¬سازی فراوانی و شدت تصادفات می¬تواند با کمک مدل¬های آماری مختلف انجام پذیرد. معمولا محققان برای مدل¬سازی تصادفات از داده¬های ترافیکی، هندسی راه، آب-وهوایی، اجتماعی¬واقتصادی و تصادفات استفاده می¬کنند. با ارزیابی همبستگی میان داده¬های خام اولیه و در نهایت با کمک انواع آزمون¬های استاندارد آماری مهمترین عوامل موثر در تصادفات به دست می¬آید. در این پژوهش با کمک داده¬های هندسی، ترافیکی، محیطی و تصادفی، تصادفات معابر اصلی درون-شهری تهران با کمک مدل¬های پواسون، دوجمله¬ای منفی، پواسون پرصفر، دوجمله¬ای منفی پرصفر و خطی تعمیم¬یافته مدل¬سازی و تحلیل شده است. نتایج نشان داد عواملی نظیر سن راننده، نوع وسیله¬نقلیه مقصر، وضعیت روشنایی و جوی از عوامل تاثیرگذار در افزایش احتمال وقوع تصادفات شده¬است، همچنین داده¬های کیفی برای مدل¬های رگسیونی داده¬های مناسبی نبوده است اما مدل خطی تعمیم¬یافته نسبت به مدل¬های قبلی توانایی و کارایی مناسبی در تحلیل داشته¬است.

با پیشرفت و گسترش روز افزون استفاده از وسایل نقلیه موتوری در عرصه حمل ونقل شهری و بروز مشکلات و مسائل ناشی از آن مانند افزایش تراکم ترافیکی، آلودگی هوا و... که گریبان گیر جوامع شهری شده است، دوچرخه سواری به عنوان یک مد حمل ونقل کم هزینه، سالم و مفرح، در جهت بهبود چنین شرایطی جایگزین وسایل نقلیه شخصی، بخصوص در سفرهای کوتاه درون شهری در نظر گرفته شود. هدف این تحقیق اولویت بندی تسهیلات دوچرخه سواری در جهت افزایش تمایل افراد به استفاده از این شیوه سفر می باشد. جهت دست یابی به این هدف، در این تحقیق، ابتدا انواع تسهیلات دوچرخه سواری در سطح بین المللی مورد بررسی قرار گرفت. سپس، به عنوان مطالعه موردی، یک مسیر پرتردد دوچرخه سواری شهر مشهد، از لحاظ تسهیلات موجود مورد ارزیابی قرار گرفته شد. برای تعیین اولویت هر یک از این تسهیلات، از تحلیل های انتخاب گسسته، و مدل های لاجیت چندگانه استفاده شده است. برای این منظور، با استفاده از روش های بیان ترجیحات، پرسش-نامه ی انتخاب نوع سفر برای این مسیر مورد نظر از بین مدهای سفر دوچرخه، تاکسی، وسیله نقلیه شخصی و اتوبوس، طراحی و از کاربران مسیر پرسشگری به عمل آمد. داده های این پرسشگری به عنوان داده های ورودی به مدل لاجیت استفاده شدند. برای تعییت ضرایب مدل نیز از نرم افزار biogeme استفاده گشته است. در ادامه، نتایج مدل بندی که همان نتایج هدف تحقیق بوده است مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته و راهکارهای مناسب جهت ارتقاء دوچرخه سواری پیشنهاد گشته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که برای مسیر دوچرخه درجه 1 راهکارهای تسهیلاتی مانند روشنایی مسیر، تمیزی مسیر، چراغ راهنمایی و مانند آن بیشترین اولویت را داشته اند و برای مسیر درجه 2، راهکارهای افزایش ایمنی، مانند کنترل پارک حاشیه ای، کیفیت آسفالت، جدایی از موتورسیکلت و مانند آن بیشترین اولویت را داشته اند.

مشکلات ترافیکی از جمله پدیده هائیست که عموم شهروندان بویژه ساکنان شهرهای بزرگ کم و بیش با آن روبرو هستند. علت اصلی این مشکلات افزایش تعداد وسایل نقلیه موتوری بویژه وسایل نقلیه موتوری شخصی و کاربرد آن و یا به عبارت دیگر تعداد بیش از حد معقول سفرهای شهری با وسایل نقلیه موتوری است. در این میان تعداد قابل توجهی از سفرهای روزانه شهری را سفرهای آموزشی تشکیل می دهند، که حجم قابل ملاحظه ای از ترافیک روزانه به همین منظور می باشد. استفاده از سیستم های پیاده روی و دوچرخه سواری برای انجام سفرهای آموزشی دانش آموزان مزایای زیادی دارد که از جمله ی آن می توان به افزایش سلامتی و شادابی آنها و ارزانی و مصرف انرژی کمتر و کاهش حجم ترافیک در ساعاتی از روز اشاره کرد. اما در سالهای اخیر با روند کاهش پیاده روی در سفر دانش آموزان به مدرسه رو به رو بودیم. والدین به دلیل نگرانی های ناشی از فقدان ایمنی مناسب ترجیح می دهند فرزندشان به تنهایی حتی در راه خانه تا مدرسه رها نشود از اینرو استفاده از وسایل نقلیه ی شخصی جایگزین سفر پیاده دانش آموزان به مدرسه شده است. از جمله دلائل نگرانی های والدین می توان به مسائل اجتماعی و وجود خطرات ترافیکی اشاره نمود. هدف از این تحقیق اولویت بندی تسهیلات عابر پیاده ای که نقش موثرتری در میزان پیاده روی دانش آموزان دارند می باشد. از اینرو با بررسی تحقیقات انجام شده در سطح جهان پارامترهایی که تاثیرشان شناخته شده است مورد آزمون قرار گرفته اند. در این تحقیق از پرسشنامه به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات استفاده شده است. همچنین برای بررسی ارتباط بین تسهیلات و پیاده روی دانش آموزان از آزمون رگرسیون استفاده می شود و در ادامه اولویت بندی ویژگی های تسهیلات عابر پیاده پرداخته شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که متغیر راحتی مسیر بیشترین تاثیر را در میزان پیاده روی دانش آموزان داشته و به ترتیب پیوستگی مسیر، کوتاهی مسیر، زیبایی مسیر و ایمنی مسیر در اولویت های بعدی قرار دارند. در صورت تامین تسهیلاتی مناسب پیاده روی در این بخش ها، احتمال انتخاب پیاده روی به جای سایر شیوه های سفر به میزان قابل ملاحظه ای افزایش می یابد.

وقوع تصادفات در قوس های افقی یکی از عوامل نگرانی در همه کشور ها با هر سطح توسعه سیستم جاده ای است. این بخش از جاده ها به دلیل اعمال نیرو های گریز از مرکز وارد بر وسایل نقلیه، حادثه خیز تر هستند. . هدف این پژوهش بر آن بوده تا ضمن مطالعه مشخصه های مورد نظر در قوس های افقی و ویژگی های تصادفات، به بررسی نقش آن ها در وقوع تصادفات پرداخته شود. در همین راستا، محور هراز به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده و اطلاعات تصادفات رخ داده در آن به کمک فرم کام پلیس راه و مطالعه گزارش تهیه شده توسط کارشناسان تصادف مورد استفاده قرار گرفته است. . طبق یافته های پژوهش، قوس های با طول کمتر از 100 متر، تقریبا 2.5 برابر قوس های با طول بین 100 تا 150 متر و 4.3 برابر قوس های با طول بالاتر از 150 متر در تصادفات خسارتی سهیم هستند.

با پیشرفت و گسترش روز افزون استفاده از وسایل نقلیه موتوری در عرصه حمل ونقل شهری و بروز مشکلات و مسائل ناشی از آن مانند افزایش تراکم ترافیکی، آلودگی هوا و... که گریبان گیر جوامع شهری شده است، دوچرخه سواری به عنوان یک مد حمل ونقل کم هزینه، سالم و مفرح، در جهت بهبود چنین شرایطی جایگزین وسایل نقلیه شخصی، بخصوص در سفرهای کوتاه درون شهری در نظر گرفته شود. هدف این تحقیق اولویت بندی تسهیلات دوچرخه سواری در جهت افزایش تمایل افراد به استفاده از این شیوه سفر می باشد. جهت دست یابی به این هدف، در این تحقیق، ابتدا انواع تسهیلات دوچرخه سواری در سطح بین المللی مورد بررسی قرار گرفت. سپس، به عنوان مطالعه موردی، یک مسیر پرتردد دوچرخه سواری شهر مشهد، از لحاظ تسهیلات موجود مورد ارزیابی قرار گرفت و تسهیلات و راهکارهای افزایش استفاده از این مسیر با توجه به مطالعات انجام شده انتخاب شد. برای تعیین اولویت هر یک از این تسهیلات، از تحلیل های انتخاب گسسته، و مدل-های لاجیت چندگانه استفاده شده است. برای این منظور، با استفاده از روش های بیان ترجیحات، پرسش نامه ی انتخاب نوع سفر برای این مسیر مورد نظر از بین مدهای سفر دوچرخه، تاکسی، وسیله نقلیه شخصی و اتوبوس، طراحی و از کاربران مسیر پرسشگری به عمل آمد. داده های این پرسشگری به عنوان داده های ورودی به مدل لاجیت استفاده شدند. برای تعییت ضرایب مدل نیز از نرم افزار biogeme استفاده گشته است. در ادامه، نتایج مدل بندی که همان نتایج هدف تحقیق بوده-است مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته و راهکارهای مناسب جهت ارتقاء دوچرخه سواری پیشنهاد گشته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که برای مسیر دوچرخه درجه 1 راهکارهای تسهیلاتی مانند روشنایی مسیر، تمیزی مسیر، چراغ راهنمایی و مانند آن بیشترین اولویت را داشته اند و برای مسیر درجه 2، راهکارهای افزایش ایمنی، مانند کنترل پارک حاشیه ای، کیفیت آسفالت، جدایی از موتورسیکلت و مانند آن بیشترین اولویت را داشته اند.