نام پژوهشگر: طاهره صادق بیان
طاهره صادق بیان لیلا هاشمیان
چکیده : نوستالژی واژه ی فرانسوی است که از علم روانشناسی وارد ادبیات شده است. این اصطلاح روان شناسی به معنای دل تنگی، غم غربت، و حسرت زدگی است. بررسی نمودهایی از نوستالژی در آثار به جای مانده از نویسنده، جلوه هایی آشکار از شخصیت او را نشان می دهد که در چه جامعه ای زندگی می کرده و عوامل مختلف، چگونه بر زندگی او تأثیر گذاشته است. نوستالژی به عنوان یکی از جنبه های روحی و روانی در نهاد آدمی نهفته است؛ که معمولاً نویسنده، آن را به طور نا خود آگاه در آثارش متجلی می نماید. این دل تنگی و غم غربت از سال های دور در ادبیات فارسی به خصوص ادبیات داستانی نمود داشته است. احمد محمود یکی از نویسندگانی است که این واژه در آثار او جایگاه ویژه ای دارد. نوستالژی فردی احمد محمود، مفاهیمی چون تبعید، زندان، غم دوری از شهر و دیار، حسرت دوران جوانی، فقر و بیکاری را در بر می گیرد. از آن جایی که احمد محمود در برهه زمانی خاصی زندگی می کرده است، تأثیرات حاصل از اوضاع سیاسی و اجتماعی جامعه، در خلق آثار او تأثیر برجسته ای داشته است، به طوری که بسیاری از مصادیق نوستالژی و حسرت گذشته در نوشته های او از مشکلات و مواردی است که خود، آن ها را تجربه کرده است. بازگشت به وطن در آثار احمد محمود بازگشت از زندان می باشد که تأثیر فراوانی در خلق مضامین نوستالژی داشته است. نوستالژی در آثار احمد محمود به صورت فردی و گاه به صورت اجتماعی دیده می شود. او از ایام کودکی خویش و مشکلات مردم جنوب با حسرت و اندوه یاد می کند. در این تحقیق سعی شده است با در نظر گرفتن مقوله ی نوستالژی و چارچوب نظریه های مدرن، آثار داستانی احمد محمود، مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد.