نام پژوهشگر: لیلا اسفندیاری

بررسی میزان برخورداری کتاب های دین و زندگی مقطع دبیرستان از مولفه های روش تربیت الگویی در اسلام
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی 1392
  لیلا اسفندیاری   محمدحسن کریمی

در این پژوهش به تحلیل محتوای کتاب های دین و زندگی مقطع دبیرستان سال 1391 از لحاظ میزان توجه به مولفه های روش تربیت الگویی در اسلام پرداخته شد. تمرکز تحلیل فوق بر مولفه های روش تربیت الگویی در اسلام می باشد. این مولفه ها عبارتند از: «الگو دهی» ، «الگو پردازی»، «الگو زدایی». این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی شی یه و شانون (2005) انجام شده است و طرح پژوهش غیر پیدایشی بود و با شیوه ی تحلیل قیاسی دنبال شد که در آن ضمن تعیین بسامد هر کدام از واحدهای تحلیل (قرائت و متن)، به توصیف داده های اولیه پژوهش پرداخته شد و سپس واحدهای مشمول با هم و واحدهای غیر مشمول نیز باهم جمع شدند. آنگاه بسامد مولفه های الگودهی، الگوپردازی و الگوزدایی محاسبه و در پایان نتایج به دست آمده تحلیل شدند. یافته های این پژوهش نشان می دهند: کتاب سال اول دین و زندگی شامل153 واحد مشمول تحلیل بود مولفه الگودهی که شامل الگودهی از پیامبر، ائمه، مربی و والدین بوداز 89 مولفه برخوردار بود که الگودهی از پیامبر و ائمه بیشترین واحدهای مشمول را دارا بود. مولفه الگوپردازی که شامل الگوهای مطلوب وبیان داستان است شامل 45 مولفه بود که الگوهای مطلوب همه ی واحدهای مشمول را دارا بود و مولفه بیان داستان مشاهده نشد. مولفه الگوزدایی شامل الگوهای منفی و دوری از الگوهای منفی است 19 مولفه را دارا بود که الگوهای منفی از بیشترین واحدهای مشمول برخوردار بود . کتاب سال دوم شامل 132 واحد مشمول بود مولفه الگودهی شامل 86 مولفه بود الگودهی از پیامبر و ائمه بیشترین واحدهای مشمول را دارا بود . الگوپردازی شامل 23 مولفه بود که الگوهای مطلوب همه واحدهای مشمول را دارا بود . الگوزدایی شامل 18 مولفه بود که الگوهای منفی از واحدهای مشمول بیشتری برخوردار بود. کتاب سال سوم شامل 178 واحد مشمول تحلیل است مولفه الگودهی شامل 136 واحد مشمول بود که الگودهی از پیامبر و ائمه از بیشترین واحدهای مشمول برخوردار بود . مولفه الگوپردازی شامل 19 مولفه بود که الگوهای مطلوب همه واحدهای مشمول را دارا بود . مولفه الگوزدایی شامل 23 مولفه بود که مولفه الگوهای منفی از واحدهای مشمول بیشتری برخوردار بود .در مجموع به این نتیجه می توان دست یافت که 1. دین و زندگی سال سوم بیشترین مولفه های مشمول را داراست. مولفه الگودهی بیشترین تکرار را دارد. 2. مولفه الگوزدایی در هر سه کتاب کمترین فراوانی را دارد. 3. مولفه الگوپردازی در هر سه دوره بطور متوسط مشاهده شده است. قابل به ذکر است از بین مولفه های الگودهی ،الگودهی از پیامبر و ائمه بیشتر از سایر مولفه ها بوده است و مولفه بیان داستان مشاهده نشده است . نتیجه دیگر اینکه مولفه های ذکر شده در متن اصلی نسبت به قرائت بیشتر مشاهده شد.

ائتلاف لفظ با معنا و نظایر آن در برخی خطب و رسایل نهج البلاغه
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  لیلا اسفندیاری   هادی شعبانی

پژوهش گر در این پژوهش با دو سوال اساسی روبرو شده است: در ابتدا این که بررسی ائتلاف لفظ با معنا در نهج البلاغه چگونه به روشنایی و تفسیر مناسب از کلام امام علی(ع) منتهی می شود و دوم چگونه امام علی (ع) در خطبه های خویش از شیوه ی گزینش الفاظ در به انجام رساندن کلام بهره جسته اند. هر لفظی موقعیت خاصی را می طلبد، باید گفت در هر کلام لازم است شرایطی وجود داشته باشد تا سخن بر جان خواننده قبول طبع افتد؛ یکی از مولفه هایی که باعث افزایش تاثیر ادبی در کلام می شود، ائتلاف لفظ و معنا است؛ این پژوهش در صدد است که چگونگی توسعه دادن کلام و خلق زیبایی لفظی و معنوی را در سخن نشان دهد و برای این منظور سرچشمه فصاحت و بلاغت برادر قران را برگزیده ایم . در نهج البلاغه به حقیقت ائتلاف به گونه ای است که نه تسلسل از نظر معنا و مفهوم در آن وارد شده و نه از نظر انتخاب واژگان- به نحوی که واژگانی که خود نقش محوری بعد از معانی را، در کلام بر عهده دارند- در مجموعه متناسب با مجموعه معانی قرار گرفته اند. لذا پژوهشگر با توجه به دامنه وسیع این کتاب به انتخاب تعدادی از شواهد واضح تر روی آورده تا میزان هماهنگی الفاظ با معانی را نشان دهد و با نشان دادن میزان نبوغ امام در استفاده از معانی دور و نزدیک آنان و استفاده از صنایع لفظی و معنوی علم بلاغت گوشه ای از عظمت این کتاب مقدس و آفریننده آن را بیان کند. یکی از دستاوردهایی که نگارنده با این پژوهش یافته این است که ارزش ادبی اتحاد و تناسب لفظ و معنا در کلام حضرت به گونه ای است که هم در ساختار کلی جمله تاثیر دارد و هم در بافت معنایی آن ها تا جایی که مخاطب بدون کنکاش ذهنی مقصود وی در می یابد و تصویر ذهنی وی را در مقابل چشمانش می بیند. کلمات کلیدی : ائتلاف لفظ و معنا، تاثیر کلام، نهج البلاغه، امام علی ?