شب پره مینوز گوجه فرنگی(lepidoptera: gelechiidae) (meyrick) tuta absoluta یکی از آفات خطرناک مزارع گوجه فرنگی می باشد که در صورت طغیان می تواند 50ـ100 درصد محصول را از بین ببرد. با توجه به ایجاد دالانهایی درون بافت مزوفیل برگ، میوه و ساقه استفاده از سموم شیمیایی برای کنترل این آفت موفقیت آمیز نمی باشد . بدین منظور این تحقیق برای توانایی نماتودهای پارازیت حشرات در کنترل این آفت انجام گردید. ابتدا با تله گذاری در خاک جدایه های بومی از نماتود پارازیت حشرات جداسازی و به کمک کلیدهای معتبر شناسایی گردید. سپس در آزمایشگاه تاثیر لاروهای عفونت زای (ijs) نماتودهای جدا شده روی سنین مختلف لارو شب پره مینوز گوجه فرنگی بررسی و بیماری زاترین نماتود برای آزمونهای بعدی انتخاب گردید. توانایی آلوده کردن لارو سن آخر و شفیره آفت در پتری دیش (با سه جمعیت 50، 100، 200 ijs) و حساسیت شفیره در خاک (50 و 100 ijs در هر cm مربع) مورد بررسی قرار گرفت. برگ های گوجه فرنگی آلوده به لارو شب پره مینوز به آزمایشگاه منتقل و حساسیت لارو به نماتود درون ظروف پتری مورد بررسی قرار گرفت. در گلخانه توانایی نماتود در کشتن مراحل مختلف لاروی شب پره بررسی و با سم ایندوکساکارب مقایسه شد. دو گونه steinernema carpocapsae (sc) و heterorhabditis bacteriophora (hb) شناسایی شدند. در آزمایشگاه توانایی نماتود hb تقریبا 5/1 برابر sc بود و برای آزمایشات تکمیلی انتخاب گردید. در سنجش حساسیت لارو سن آخر آفت به نماتود hb ، غلظت 50 ijs با میانگین 80 درصد دارای بیشترین اثر کنترل کنندگی بود.

این پژوهش در خصوص بررسی و ارزیابی پتانسیل دو نماتد بومی پارازیت کننده ی حشرات در مقابل agrotis segetum می باشد. قابلیت غلظت های مختلف لاروهای عفونی(ijs) به آلوده کردن سنین لاروی مختلف حشره در سطح ازمایشگاه و گلخانه بررسی گردید. با توجه به نتایج به دست آمده، این دو نماتد بومی پارازیت کننده ی حشرات دارای پتانسیل خوبی در کنترل این آفت هستند.

کرم میوه ی گوجه فرنگی helicoverpa armigera(heliothis armigera) (lepidoptera: noctuidae) گونه پلی فاژ است و یکی از آفات مهم گوجه فرنگی و پنبه می باشد. متوسط میزان خسارت آن را سالانه در دنیا با تراکم های مختلف را حدود300 تا 500 میلیون دلار در سال تخمین می زنند. اثرات خطرناک استفاده از سموم روی محیط زیست و اینکه هیچکدام از روش های شیمیایی نتوانسته اند آفت را کاملا کنترل کنند و این آفت هنوز خسارات جدی را به مزارع وارد می کند، بدین منظور این تحقیق برای توانایی نماتودهای پارازیت حشرات در کنترل این آفت انجام گردید. ابتدا نماتودهای مورد نظر از کلکسیون نماتودهای زنده دانشگاه تهیه شد و با تله گذاری بیماریزایی آن ها اثبات گردید. توانایی آلوده کردن شفیره و لاروهای سنین 2،3،4 و سن آخر لاروی در آزمایشگاه (با سه غلظت ijs/ml 100،200،300) و لاروهای سنین 2،3،4 و آخر لاروی در گلخانه (با سه غلظت ijs/ml400،600،800 ) مورد بررسی قرار گرفت. نماتودها شامل گونه heterorhabditis bacteriophora (hb) و steinernema carpocapsae (sc) بود. در آزمایشگاه توانایی نماتود hb بیشتر از نماتود sc بود و لاروهای سن آخر تقریبا دارای بیشترین حساسیت به این دو نماتود بودند. در سنجش حساسیت نماتود hb در آزمایشگاه با غلظت ijs/ml100 و لارو سن آخر در ساعت 24 با میانگین 88 درصد، در گلخانه با غلظت ijs/ml600و لارو سن آخر با میانگین 67/81 درصد و شفیره ها نیز در آزمایشگاه در غلظت ijs/ml300 و ساعت 24 با میانگین 84 درصد دارای بیشترین اثر کنترل کنندگی بودند. با توجه به نتایج بدست آمده به نظر می رسد این گونه نماتودها بتوانند در مدیریت تلفیقی لارو کرم میوه گوجه فرنگی helicoverpa armigera با موفقیت مورد استفاده قرار گیرد.