نام پژوهشگر: محمد صادق خادمی

مبانی اخلاقی در دیوان صائب تبریزی
thesis دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  محمد صادق خادمی   احمد رنجبر

چکیده رساله (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده) : اخلاق و پایبندی به اصول و مبانی آن ، از ویژگی های زندگی کمال یافته و هدفمند است که می تواند سعادت دنیوی و اخروی بشر را تضمین نماید . رسالـه حاضر با عنوان « مبانی اخلاقی در دیوان صائب تبریزی » نگاهی به نکات اخلاقی و تعلیمی شعر صائب دارد. صائب در دیوان خود به مضامین اخلاقی، توجّه ویژه ای دارد. وجود تقریبـ? چهار هزار بیت دردیوان با رویکرد اخلاقی، گواه این ادّعاست. تسلّط او برمضامین اخلاقی و استفاده به جا از آن ها در جهت انتقال محصول فکر و اندیشـه خود به مخاطب، از او شاعری متفاوت ساخته است. صائب در تبیین مبانی اخلاقی، از روش اخلاق دینی و انسانی بهره می جوید و آن را در قالب ادبیات تعلیمی ارائه می دهد. اونیز با به کاربردن « تمثیل»، کلید تفهیم را در دست گرفته و به خانـه ذهن مخاطب وارد می شود و به آسانی پیام خود را القا می کند. نویسنده کوشیده است تا باآوردن شواهد شعری مبتنی بر فضایل و رذایل اخلاقی، شعرصائب را از نظر اخلاقی مورد تحلیل وبررسی قرار دهد تا شاید بتواند گامی در جهت شناسایی بهتر و بیشتر صائب بردارد. هدف از این پژوهش، آشنایی بیشترخوانندگان با مبانی اخلاقی شعرصائب و افکار و اندیشه های والای او و نیز فضای اجتماعی و فرهنگی عصر صفوی است. نتایج این پژوهش آشکار می سازد که صائب تبریزی، آگاهانه از مضامین اخلاقی در شعرخود استفاده نموده و در تبیین آن ها از آموزه های دینی بهره جسته و به عنوان بزرگ ترین و آگاه ترین شاعر دوره صفویه و سبک هندی، سهم عمده ای در نشان دادن اوضاع اجتماعی ، اخلاقی و فرهنگی جامعـه خود داشته است. کلید واژه ها : اخلاق ، فضایل اخلاقی ، رذایل اخلاقی ، دیوان صائب تبریزی