سابقه و هدف: امروزه سزارین به عنوان یک عمل جراحی عادی انجام می شود و علاوه بر این که بسیاری از امکانات تجهیزات و تختهای بیمارستانی و افراد مجرب در ارتباط با این عمل درگیر می شوند , میزان مرگ و میر و عوارض زایمانی در مادرانی که تحت عمل سزارین قرار می گیرند به طور چشم گیری بیش از مادرانی است که زایمان طبیعی دارند . هدف از این مطالعه بررسی شیوع سزارین و علل آن در شهرستان شاهرود در سال 91 بوده تا از نتایج آن در جهت برنامه ریزی صحیح در رابطه با ترویج زایمان طبیعی استفاده گردد. مواد و روش ها:در این مطالعه ی توصیفی- تحلیلی اطلاعات موجود از کلیه زایمانهای انجام شده در مراکز درمانی فاطمیه، امام حسین (ع) و خاتم الانبیا شاهرود در طی سال 91 جمع آوری شده است. کلیه زایمانهای انجام شده بر حسب طبیعی بودن و یا سزارین به دو گروه تقسیم شده و سپس برخی اطلاعات مربوط به عوامل خطرساز مادری برای زایمان شامل سن مادر (سن پایین تر از 18 سال و بالاتر از 35 سال)، شغل مادر، سابقه ی سقط قبلی، تعداد زایمان های قبلی، سابقه ی پره اکلامپسی، دیابت، عفونت کانال زایمانی ، پارگی زودرس کیسه ی آب در طی حاملگی ، اندازه و جثه نوزاد و علل سزارین از مصاحبه و پرونده مادر استخراج گردیده و اطلاعات مربوط به نوزادان شامل سن، وزن ، قد و نمره آپگار نیز از پرونده آنها گرفته شده و اطلاعات دو گروه با هم مقایسه گردید. اطلاعات در رایانه ثبت و به کمک نرم افزار آماری spss و آزمونهای مرتبط مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این تحقیق p<0.05 معنی دار در نظر گرفته شد. نتایج: در این تحقیق از 4402 زایمان انجام شده در سال 91 در بیمارستانهای فاطمیه، امام حسین و خاتم شاهرود ، 2350 زایمان (4/53%) بصورت سزارین و 2052 زایمان (6/46%) بصورت طبیعی انجام شد که شیوع سزارین در شهرستان 4/53% بدست آمد. در خصوص سن مادر، 1110 نفر (1/34% ) از گروه زایمان سزارین ، سن کمتر از 18 و یا بیشتر از 35 داشته در حالیکه در گروه زایمان طبیعی این میزان 1032 نفر (3/50% ) بود که تفاوت معنی داری با هم داشتند(p<0/04 ). در خصوص عواملی مثل تحصیلات مادر (p<0/003 ) ، محل سکونت ( p<0/002) ، تعداد زایمان (p<0/03 )، علل سزارین (p<0/02 ) ، عفونت کانال زایمانی ( p<0/05 )، سابقه مصرف داروهای محرک بارداری ( p<0/02 ) ، سابقه اکلامپسی و پره اکلامپسی ( p<0/008 ) ، سابقه زایمان زودرس(p<0/01 ) ، پارگی کیسه آب ( p<0/03 ) ، وزن نوزاد (p<0/04) ، میانگین آپگار دقیقه پنجم (p<0/03 ) ، میانگین وزن نوزاد ( p<0/05 ) ، چند قلوزایی ( p<0/05 ) و شغل مادر( p<0/03 ) تفاوت معنی داری بین دو گروه دیده شد و در خصوص سایر متغیر های مورد بررسی، تفاوتی یافت نگردید. نتیجه گیری : شیوع سزارین در شهرستان شاهرود نسبت به آمار قابل قبول بین المللی، بیشتر بوده که با در نظر گرفتن این مسئله که شایع ترین علت آن، سزارین قبلی بوده و با توجه به نظریه بسیاری از محققین که وضع حمل واژینال پس از عمل سزارین را بی خطر می دانند، می توان این امید را داشت که با آموزش همگانی در جهت ترویج انجام زایمان طبیعی، این شیوع بالای عمل سزارین در شهرستان شاهرود ، کاهش یابد واژگان کلیدی: شیوع سزارین ـ زایمان طبیعی - عوامل مرتبط