نام پژوهشگر: محسن قربانی حسنارودی

مقایسه تصویرآفرینی در اشعار عاشورایی شریف رضی و محتشم کاشانی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده علوم انسانی 1392
  محسن قربانی حسنارودی   سید محمدرضی مصطفوی نیا

چکیده مسئله عاشورا مهمترین حماسه تاریخ بشر است که همگان را تحت تأثیر قرار داده است. پرداختن به حوادث و اتفاقات رخ داده شده در روز عاشورا و در کربلا دستمایه بسیاری از شاعران شیعی گشته و اشعار و قصاید فراوانی در مورد آن سروده شده است. تقریباً می توان گفت شاعر شیعه مذهبی را نمی یابیم، مگر اینکه عاشورا و اجزاء این قیام از حرکت امام حسین(ع) بسوی کربلا و محاصره و جنگیدن تا شهادت و اسارت را ذکر نکرده باشد. شریف رضی و محتشم کاشانی دو تن از بزرگ ترین شاعران بزرگ شیعه به شمار می آیند. شاعر نخست عربی زبان و متعلق به قرن چهارم هجری؛ و شاعر دوم، شاعری فارسی زبان و متعلق به قرن دهم هجری است. یکی در محیطی کاملاً عربی و دیگری در دامان فرهنگ ایرانی-اسلامی رشد یافته اند، که در این زمینه اشعار قابل ملاحظه ای دارند. اگر بگوییم راز ماندگاری مرثیه محتشم در ادب به خاطر تصویرپردازی ها و تصویرآفرینی های وی بوده، سخن به گزاف نگفته ایم. و از سوی دیگر در کشور همسایه ایران، عراق، شاعر دیگری به نام شریف رضی نیز در قصائد متعددی به همین مسئله پرداخته است و تاکنون این تصویرآفرینی ها با یکدیگر تطبیق نشده است. این رساله سعی بر آن دارد تا در ابتدا تعریفی از تصویرآفرینی ارائه دهد و سپس به ذکر نمومنه هایی از تصویرآفرینی های شریف رضی و محتشم کاشانی بپردازد. سپس با مقایسه مضامینی که در اشعار این دو شاعر به چشم می خورد، یعنی مقایسه برخی از استعاره ها، تشبیه ها و مجاز و کنایه، جنبه خیال پردازی را در هر دو شاعر بررسی نماید. کلمات کلیدی: ادبیات تطبیقی، شعر عاشورایی، تصویرآفرینی، شریف رضی، محتشم کاشانی.