نام پژوهشگر: علیرضا هوشمندزاده
علیرضا هوشمندزاده عبدالرحیم هوشمند
کاهوپیچ اهوازی(اصلاح شده) یکی از بیشترین عملکردها را در بین تیپ های مختلف کاهو در کشور دارا می باشد. روش آماری پژوهش، طرح فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی می باشد که در آن فاکتور اصلی دور آبیاری شامل a1 و a2 ( 1 روز و 2 روز) و فاکتور فرعی سطوح آبیاری می باشد که شامل b1 و b2 ( 100 درصد نیاز آبی و 80 درصد نیاز آبی گیاه) می باشد. این آزمایش در 4 تکرار انجام گردید. برای این پژوهش تعداد 4 سکو به ابعاد 3/3 در 3/1 متر در گلخانه اختصاص داده شده است که هر سکو نقش یک تکرار را ایفا می کند و از هر تیمار یک نماینده در هر سکو(تکرار) قرار داده شد به طوری که بر روی هر سکو 4 بلوک به تعداد سطوح تیمارها قرار داده شد تا اختلافات پنهان بین سکوها بر عملکرد تیمارها بی تاثیر باشد(هر بلوک آبیاری شامل یک ردیف محصول به تعداد 12 بوته بود که به وسیله یک لترال نوار تیپ آبیاری قطره ای آبیاری می شد). برای آبیاری محصول از آبیاری قطره ای با نوار تیپ دریپ دار، با فاصله قطره چکان 20 سانتیمتر و قطره 20 میلیمتر استفاده شد. برای اعمال سطوح آبیاری از رابطه حجم ناخالص آبیاری با اعمال ضریب محیط خیس شده آبیاری قطره ای (pw) استفاده شد و رطوبت روزانه خاک با دستگاه tdr اندازه گیری می شد. در این آزمایش صفات ارتفاع بوته، تعداد برگ، وزن تر گیاه، بیوماس(وزن خشک) گیاه، طول ساقه، وزن خشک ساقه، وزن خشک برگ، کلروفیل برگ، سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم برگ، کارایی مصرف آب اندازه گیری شد. محاسبات آماری با استفاده از نرم افزار spss انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که دور آبیاری در شرایط گلخانه بر صفات عملکرد گیاه اختلاف معنی دار ایجاد نکرده و کلیه صفات بیولوژیک و فیزیولوژیک و عناصر شیمیایی گیاه نسبت به عامل دور آبیاری حساس نیستند. با کاهش 20 درصدی سطح آب آبیاری، میزان پتاسیم برگ گیاه کاهش معنی داری نسبت به آبیاری کامل از خود نشان می دهد، بیشترین مقدار پتاسیم برگ مربوط به تیمار 100 درصد نیاز آبی (b1) با میانگین 98/50 گرم بر هر کیلوگرم برگ کاهو و کمترین مقدار پتاسیم برگ در تیمار b2 با میانگین 86/33 گرم بر کیلوگرم بود و کاهشی برابر با 6/33 درصد داشته است.ولی صفات ارتفاع بوته، تعداد برگ، وزن تر گیاه، بیوماس(وزن خشک) گیاه، طول ساقه، وزن خشک ساقه، وزن خشک برگ، کلروفیل برگ، سدیم، کلسیم و منیزیم برگ نسبت به کاهش سطح آبیاری تحت تاثیر قرار نگرفتند. همچنین کاهش میزان آب آبیاری سبب افزایش معنی دار کارایی مصرف آب در سطح 5 درصد شد. اثر متقابل تیمارها سبب شد که پتاسیم برگ در تیمارهای a1b1 و a2b1 در یک گروه و تیمارهای a1b2 و a2b2 در یک گروه قرار گیرند. اثر متقابل تیمار ها بر کارایی مصرف آب هم معنی دار بود و تیمارهای a1b1 (89 /16 کیلوگرم بر متر مکعب ) و a2b1 (17/17 کیلوگرم بر متر مکعب) در یک گروه و تیمار a2b2 (02/25 کیلوگرم بر متر مکعب) نیز در گروه دیگری از نظر معنی داری قرارگرفتند و تیمار a1b2 (98/19 کیلوگرم بر متر مکعب) بین دو گروه مشترک بود. بیشترین همبستگی بین صفات بین وزن خشک و وزن تر بوته با ضریب همبستگی 968/0 بود که همبستگی مثبت داشتند. بین کلسیم و منیزیم برگ همبستگی منفی با ضریب 828/0- وجود داشت.