نام پژوهشگر: حمیده پشتوان
حمیده پشتوان آزیتا افراشی
براساس الگوهای واژگانی شدگی تالمی (2000) زبان ها بسته به آن که مولفه های معنایی حرکت (به طور خاص، مسیر و شیوه ی حرکت) را در کدام صورت زبانی (ستاک فعل یا قمرهای آن) رمزگذاری میکنند، به دو رده ی زبان های فعل محور و قمرمحور تقسیم می شوند. فرض تالمی بر آن است که زبان های هندواروپایی بهاستثنای زبان های رومی و پسایونانی، در ردهی زبان های قمرمحور جای می گیرند، چراکه شیوهی حرکت را در ستاک فعل ادغام می کنند و مولفه ی مسیر را درقالب قمر بههمراه فعل بیان میکنند. این پایان نامه با استفاده از کلیپ های انیمیشن که در آن شخصیتی شبیه گوجه فرنگی مسیرهای عمودی و افقی مختلف را به شیوه های گوناگون می پیماید، چگونگی رمزگذاری دو مولفهی مسیر و شیوهی حرکت را در گفتار روایی کودکان پیشدبستانی فارسی زبان مورد بررسی قرار می دهد. گفتار کودکان به منظور آشکار شدن نحوهی نگاشت مولفههای معنایی در صورتهای زبانی، با گفتار بزرگسالان فارسی زبان مقایسه شده است و در پایان، این پرسش به بحث گذاشته می شود که زبان فارسی، به عنوان یکی از زبان های هندواروپایی، در این رده شناسی دوگانه می گنجد یا خیر. تحلیل دادههای این پژوهش نشان میدهد کودکان فارسی زبان هنگام بازگویی شفاهی رویدادهای حرکتی، از همان الگویی بهره میگیرند که بزرگسالان برای رمزگذاری آن ها استفاده می کنند: مسیر حرکت را در ستاک فعلهای مسیرنما ادغام میکنند و آن ها را با یا بدون قمرهای مسیر (برای مسیرهای عمودی) و گروه حرف اضافه (برای مسیرهای افقی) به کار می گیرند. تنها تفاوت گفتار روایی کودکان با بزرگسالان آن است که کودکان تمایل کمتری به رمزگذاری واژگانی شیوهی حرکت نشان می دهند به این ترتیب زبان فارسی ویژگیهایی که تالمی برای زبانهای قمرمحور برشمرده را ندارد و تا آن جا که رمزگذاری مسیر در ستاک فعل یا قمر مدنظر است، زبان فارسی در رده ی زبان های قمرمحور جای میگیرد.