نام پژوهشگر: عاطفه تکلیف
عاطفه تکلیف مسعود درخشان
مجمع کشورهای صادرکننده گاز طبیعی با داشتن 65 درصد از ذخایر اثبات شده گاز طبیعی جهان و 42 درصد از تجارت جهانی گاز طبیعی از طریق خط لوله و 65 درصد از تجارت جهانی lng، نهادی قدرتمند در بازار گاز طبیعی محسوب می شود. با توجه به سهم قابل ملاحظه گاز طبیعی در تقاضای انرژی در آینده قطعاً سیاست های این مجمع نقش بسیار کلیدی در بازار گاز طبیعی ایفا می نماید. هدف اصلی این رساله بررسی امکان پذیری همکاری اعضای مجمع در صادرات گاز طبیعی با خط لوله و یا به صورت lng می باشد. با مطالعه شبکه های خطوط لوله در کشورهای عضو مجمع، همکاری یا رقابت اعضا برای صادرات گاز در قالب قراردادهای منعقده و با فرض تقاضای معین و عدم تبانی برای افزایش قیمت بررسی شده است. از این دیدگاه، یکی از نتایج کلیدی این است که در شرایط فعلی و شبکه خطوط لوله موجود، امکان همکاری یا رقابت روسیه و ایران در بازارهای ترکیه و اروپا، علی رغم اهمیت بازار اروپا برای صادرات گاز ایران، ضعیف است. علاوه بر این، همکاری یا رقابت ایران و قطر در بازار امارات و همکاری یا رقابت لیبی، الجزایر و نیجریه با روسیه در بازار اروپا از طریق ایتالیا نیز بسیار ضعیف می باشد. صادرات گاز طبیعی به صورت lng نقش درجه اول را در تجارت جهانی گاز در آینده ایفا خواهد کرد. از این رو، با بررسی الگوی جغرافیایی تجارت جهانی lng و ساختار هزینه حمل آن، ماتریس هزینه lng از کشورهای صادرکننده عضو مجمع به 10 کشور اصلی واردکننده lng را مدون کرده ایم. به کمک این ماتریس، همکاری کشورهای عضو مجمع در صادرات lng با رویکرد بازی های همکارانه را بررسی نموده و ائتلاف های ممکن، توابع مشخصه و صرفه جویی های حاصل از ائتلاف را محاسبه کرده ایم. تخصیص عقلایی پایدار بر مبنای هسته بازی و تخصیص مازاد صرفه جویی بر اساس ارزش های شپلی برای عمومی ترین ائتلاف ممکن در بین کشورهای عضو مجمع را نیز به دست آورده ایم. پژوهش انجام شده، نخستین کوشش در تحلیل همکاری اعضای مجمع در تجارت lng با رویکرد نظریه بازی های همکارانه می باشد که بر اساس آمارهای واقعی انجام شده است و لذا می تواند برای توصیه های سیاستی مورد استفاده قرار گیرد.
بهنام مرشدی قهرمان عبدلی
در سال¬های اخیر پدیده ریزگردها به عنوان یک چالش زیست¬محیطی، ایران و دیگر کشورهای منطقه را تحت تأثیر خود قرار داده است. ریزگردهای ورودی به ایران که منشأ اصلی آنها عمدتاً کشور عراق است، سالیانه خسارات اقتصادی-اجتماعی فراوانی را به این کشورها وارد می¬نماید. هدف اصلی این پایان¬نامه، بررسی منافع حاصل از تعامل و مشارکت ایران و عراق در مقابله با پدیده ریزگردها است.در این مطالعه، عمده¬ترین خسارات پدیده ریزگردها در حوزه¬های سلامت و بهداشت، حمل¬ونقل و کشاورزی در دو کشور ایران و عراق برآورد شده است. همچنین هزینه مقابله با این پدیده در مهمترین کانون¬های ایجاد گرد و غبار محاسبه گشته است. بر اساس برآوردهای انجام شده در این تحقیق، مجموع خسارات ناشی از ریزگردها در ایران و عراق به ترتیب برابر 1043/5و 1404 میلیون دلار و هزینه مقابله با این پدیده معادل 2425/7میلیون دلار می¬باشد.در این مطالعه، با استفاده از نظریه بازی¬های همکارانه به تجزیه و تحلیل تعاملات بین ایران و عراق در مقابله با پدیده ریزگردها پرداخته شده است. منافع خالص حاصل از همکاری این کشورها در چارچوب بازی های همکارانه محاسبه و تابع مشخصه آن استخراج گردیده است. سپس با استفاده از راه¬حل شپلی به توزیع این منافع بین دو کشور پرداخته شده است. نتایج نشان داد که منافع خالص دو کشور در صورت مشارکت افزایش می¬یابد. همچنین بر اساس منافع حاصل از ائتلاف، به تخصیص عادلانه¬ی هزینه مقابله با پدیده ریزگردها بین ایران و عراق پرداخته شد. بر این اساس ایران و عراق بایستی به ترتیب 1442/6 و 1082/1 میلیون دلار از هزینه مقابله با ریزگردها را متقبل شوند که بدین ترتیب سهم هر یک 57 و 43 درصد از کل هزینه می باشد.بنابراین پیشنهاد می¬شود، نهادهای مسئول به ویژه سازمان حفاظت محیط¬زیست، با بهره گیری از ظرفیت دیپلماسی منطقه¬ای کشور، تعامل بیشتری با کشور عراق در مقابله با پدیده ریزگردها داشته باشند و به تأمین مالی بخشی از هزینه¬های آن از طریق پرداخت¬های جانبی اقدام کنند.