واجشناسی به عنوان قسمت مهمی از دستور هر زبان از دید ستوریان زایشی دور نمانده است. عموم زبان شناسان عقیده دارند که پایه واجشناسی کتاب الگوی اوایی زبان انگلیسی است که نوام چامسکی و موریس هله1968آن را منتشر کرده اند.عمده ترین شاخه های واجشناسی زایشی،spe،واجشناسی جزمستقل و نظریه بهینگی میباشد.واجشناسی جزمستقل، نوعی واجشناسی غیرخطی می باشد که توسطگلداسمیت معرفی شد. در رویکردهای غیرخطی کلام به صورت چند لایه و مستقل از هم عمل می کند که فضای چند بعدی را تشکیل میدهد.پژوهش حاضر به بررسی نظام اوایی گونه لکی شیروان و چرداول در چارچوب واجشناسی زایشی غیرخطی جزمستقل می پردازد.داده های پژوهش در چارچوب واجشناسی زایشی غیرخطی جزمستقل بررسی شده که این کار بااستفاده از نمودار درختی هر واج و ارایه هویت واجی بااستفاده ار جفت های کمینه به اثبات رسیده است. ظهورو تغییر هر واج در چارچوب قاعده های واجشناسی جزمستقل بیان گردیده است. میزان کارایی واجشناسی زایشی غیرخطی جزمستقل و میزان کارایی آن می پردازد.