الف. موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف): چنانچه از مشاهدات محقق بر می آید تأکید معلمان در خواندن متون انگلیسی بر سطح زبانی متن می باشد. این در حالی است که زبان اصولاً پدیده بسیار پیچیده تری می باشد؛ چرا که یکی از توانائیهای خاص انسان پیچیده در اجتماع پیچیده می باشد. نساجی (2003) معتقد است که خواندن متن شامل مجموعه ای از مهارت های زبانی و غیرزبانی می باشد. مجموعه ای متشکل از سطح خرد شکافتن لغات متن تا سطح درک معنا و دستور و تا بالاترین سطح که سطح کلان درک با توجه به نکته های فرهنگی، اجتماعی و محیطی می باشد. به بیان بنیانگذار دیدگاه آموزش انتقادی، فرییر (1970)، "خواندن تنها محصور به لغت شکافی نیست بلکه پدیده ای است که بوسیل? دانش جهانی از پیش تعبیه شده و در سطح دانش جهانی بسط پیدا می کند. به بیان دیگر خوندن جهان اسبق بر خواندن لغات است." در سالهای اخیر با وجود تهاجم وسائل ارتباط جمعی که بیشتر از طریق اینترنت، ماهواره و متون کتابهای انگلیسی وارداتی انجام شده فرهنگ گریزی در ظاهر و نگرش افراد مشاهده می شود که احتمالاً به دلیل نداشتن دید انتقادی می باشد. در حیطه آموزشی، زبان آموزان لازم است بتوانند در نهایت افراد متفکر، اهل مشارکت و دارای قدرت اجتماعی باشند، که این مقوله هدف نهایی هر نوع سیستم آموزشی است. با این وجود هیچ رویکرد کاربردی انتقادی برای استفاده در کلاسهای خواندن وجود ندارد. و بعضاً حتی اندک آشنایی هم از جانب معلمان حوزه آموزشی زبان انگلیسی نمی باشد و در موارد اندکی هم اگر آشنائی با دیدگاه انتقادی وجود داشته باشد معلمان از استفاده آن در کلاسهای خود اکراه دارند. تحقیقات کمی در مورد سواد آموزی انتقادی در محیط خارجی زبان انگلیسی در جهان و در ایران انجام شده است وهیچ کدام الگوی تحلیل انتقادی گفتمان را استفاده نکرده اند. این تحقیق تلاش دارد که نظر معلمان و عمل آنها را در کلاسهای خواندن متون انگلیسی بررسی کند و همچنین با ارائه چهارچوب تحلیل انتقادی گفتمان در کلاسهای خواندن راهکاری کاربردی در توسعه خواندن انتقادی که منجر به تفکر انتقادی می شود، ارئه کند. ب0 مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چهارچوب نظری و پرسشها و فرضیه ها: تحقیقات زیادی به صورت کیفی در جهان در باب آموزش انتقادی و خواندن انتقادی در زبان اول و بعضاً زبان دوم انجام شده است، ولی تنها یک تحقیق نیمه تمام چهارچوب تحلیل کلام انتقادی کاربردی برای استفاده معلمان در کلاسهای خواندن زبان انگلیسی در محیط خارجی را بررسی کرده است. cost, j. (2006) تحقیق حاضر بر اساس تئوری ها و عقاید مختلف بنا شده است که از جمله آنها موارد زیر می باشد. freire critical pedagogy (1970) wallace critical literacy and critical reading (2003) fairclough critical discourse analysis (1995) varaprasad critical reading (1997) سوال اول: معلمان که انگلیسی تدریس می کنند چه اطلاعاتی در مورد آموزش انتقادی وخواندن انتقادی دارند؟ ارزیابی آنها از دیدگه انتقادی چیست؟ سوال دوم: معلمان ایرانی که انگلیسی تدریس می کنند چه دیدگاهی را واقعاً در کلاسهای خود اعمال می کنند؟ سوال سوم: آیا کلاسی که در آن از روش خواندن انتقادی استفاده شده از کلاسی که با روش غیر انتقادی کار شده نتیجه بهتری در آزمون خواندن درک مفاهیم خود کسب کرده اند؟ سوال چهارم: آیا معلمی که انگلیسی با روش خواندن انتقادی تدریس می کند تأثیری در بهبود تفکر انتقادی دانش آموزان دارد؟ پ: روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روشهای نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها: این تحقیق در دو فاز انجام شده است: در فاز اول دیدگاه 20 استاد دانشگاهی از طریق یک پرسشنامه به صورت مصاحبه حضوری در مورد روش تدریس خواندن آنها در کلاس و همچنین آموزش و خواندن انتقادی پرسیده شده و سپس مصاحبه ها مکتوب شده و شاخصه های هر پاسخ استخراج گردید.کلاسهای این معلم ها با استفاده از چهارچوب فیرکلاث مشاهده و ارزیابی شده تا میزان هم خوانی نظریه و عمل آنها سنجیده شود. جداول فراوانی نتایج حاصله از مشاهدات را به صورت کمی نشان می دهد. در فاز دوم، کلاس استادی که شخصاً معتقد به آموزش انتقادی بود در مقایسه با کلاس استادی که به آموزش رایج غیر انتقادی عمل می کرد قرار گرفت. هر دو درس خواندن متون انگلیسی (2) را تدریس می کردند. کلاس اول با معلمی با دید انتقادی شامل 17 دانشجو و کلاس دوم با معلمی با دید غیر انتقادی شامل 18 دانشجو بوده چهارچوب فیرکلاث (1992) برای کنترل بحث روی متون در اختیار معلم کلاس اول قرار گرفت. برای دانشجوهای همان کلاس اول هم مهارتهای خواندن انتقادی از واراپراساد (1997) توضیح داده شد. دانشجویان هر دو کلاس در ابتدا و انتهای ترم آزمون تافل ای تی اس را به عنوان pre-test و post-test جواب دادند. علاوه بر آن دانشجویان کلاس اول آزمون مهارت تفکر انتقادی کالیفرنیا را در کنار pre-test و post-test خود پاسخ دادند. در مقایسه pre-test و post-test های آزمونها از t-test بین گروهی و درون گروهی استفاده شد. ت: یافته های تحقیق و نتیجه گیری در فاز اول بررسی مصاحبه ها و استخراج شاخصه ها نشان داد که اساتید دانشگاهی آشنایی نسبتاً کمی با دیدگاه انتقادی و فواید آن دارند و اگرچه که تمام 20 فرد مورد مصاحبه اذعان به اعمال دیدگاه انتقادی در کلاس های خواندن متون انگلیسی خود داشتند، نتایج مشاهدات محقق نتیجه عکس را نشان می داد و در بیشتر موارد اساتید از 3 بخش چهارچوب فیرکلاث بر قسمت تحلیل متن تأکید داشته و قسمت های تحلیل پیدایش متن و تحلیل اجتماعی را کمتر مورد بحث در کلاس قرار می دادند و این نیاز احساس می شود که در مورد آموزش مربی بخش آشنایی با دید انتقادی و راهکار عملی استفاده از این دیدگاه معرفی می شود. در فاز دوم آزمون pre-test و post-test تافل دانشجوهای هر کلاس در مقایسه با خودشان مورد آزمون t درون گروهی قرار گرفتند. نتیجه نشان داد که هر دو گروه پیشرفت درک مفهومی داشته اند. محاسبه t-test بین گروهی حاکی از آن بود که گروه اول نسبت به گروه دوم تغییرات قابل توجه تری داشته اند و این بیانگر تأثیر مثبت اعمال دید انتقادی در خواندن متون در افزایش درک مفهوم دانشجویان بود. همچنین در گروه اول نتیجه t-test آزمون مهارت تفکر انتقادی کالیفرنیا حاکی از بهبود قابل توجه تفکر انتقادی دانشجویان بر اثر آموزش خواندن با رویکرد انتقادی بوده است.