هدف از این تحقیق بررسی نظام آوایی زبان ترکی آذری (گونه ی تبریز) در چهارچوب انگاره-های غیرخطی و بهینگی است. در گردآوری داده ها از گفتار چند گویشور بومیِ ترک زبان، خود نگارنده به عنوان گویشور بومیِ زبان آذری و منابع مکتوب از جمله فرهنگ لغت آذری – فارسی استفاده شده است و این داده ها به روش توصیفی – تحلیلی بررسی شده اند.این پژوهش از پنج فصل تشکیل شده است: فصل اول که کلیاتِ پژوهش است به چهارچوب پژوهش اختصاص دارد. در فصل دوم ملاحظات نظریِ مربوط به واج شناسی غیرخطی ، نظریه ی بهینگی و ساختِ هجا مطرح می شود. در فصل سوم پیشینه ی نظریِ مربوط به رویکردهای اخیر مطرح شده است، در همین فصل پیشینه ی توصیفی نیز معرفی می شود که در آن پژوهش هایی که به گونه ای مرتبط با نظام آوایی وفرایندهای واجی زبان ترکی آذری هستند معرفی شده اند. در فصل چهارم، ابتدا با آوردن مثال ها و پاره گفتارهای نمونه، تمامیِ واج ها واج گونه های زبان ترکی آذری (گونه ی تبریز) مشخص شده است، سپس برخی از مهم-ترین فرایندهای واجی ترکی آذری گونه ی تبریز در چهارچوب رویکردهای غیرخطی (جزء مستقل) و بهینگی تبیین و بررسی شده است، همچنین ساخت هجا و تغییرات هجایی در زبان ترکی آذری در این بخش مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. خلاصه، نتیجه گیری و دست آوردهای این پژوهش در فصل پنجم آمده است که به طور خلاصه عبارتند از: 1- زبان ترکی آذری دارای 21 همخوان و 9 واکه است. که در مجموع 137واج گونه دارند. 2- مهم ترین فرایندهای واجی زبان ترکی آذری عبارتند از: هماهنگی واکه ای، کشش جبرانی، درج، حذف، همگونی ، و نرم شدگی. 3- ساخت هجا در این زبان به صورت ( c) v (c) (c) می باشد. کلید واژه ها: ترکی آذری، بهینگی، جزء مستقل، کشش جبرانی، هماهنگی واکه ای، نرم شدگی