نام پژوهشگر: بدر الدین ابراهیم سید طباطبایی
ماجده نیسی سیروس قبادی
هپاتیت b، یکی از شایع ترین عفونت های ویروسی است که عامل ایجاد هپاتیت مزمن، حاد و سرطان کبد در انسان می باشد. امروزه بهترین و مناسب ترین راه درمان و پیشگیری از این بیماری، واکسیناسیون است؛ به سبب هزینه گزاف داروهای شیمیایی، در سال های اخیر گیاهان به عنوان بیورآکتورهای مناسب برای تولید ارزان، انبوه و همچنین ایمنی ترکیبات دارویی و نوترکیب مورد توجه بسیاری از محققان قرار گرفته اند. آنتی ژن سطحی هپاتیت b تولید شده در گیاهان تراریخت از نظر صفات آنتی ژنی و فیزیکی شباهت بسیاری به ذرات hbsag مشتق شده از سرم انسانی و مخمر نوترکیبی دارد که تاکنون به عنوان واکسن استفاده شده اند. در این تحقیق، جهت تولید گیاهان تراریخت حامل ژن hbsag ، از ژن آنتی ژن سطحی هپاتیت b (hbsag) برای انتقال به گیاه فلفل دلمه ای که دارای اهمیت ویژه ای از نظر سطح زیرکشت، ارزش تغذیه ای و دارویی در بین سبزی ها می باشد، استفاده گردید. به این منظور ناقل پلاسمیدی pcambia حاوی ژن hbsag در باکتری مستعد e. coli نژاد jm107 همسانه سازی وسپس به باکتری agrobacterium tumefaciens نژاد lba4404 منتقل گردید. انتخاب ریز نمونه از برگ های لپه ای (کوتیلدون) فلفل دلمه ای و همچنین ترکیب هورمونی محیط کشتms برای انتفال موفقیت آمیز ژن hbsag درکشت درون شیشه ای بهینه گردید. سپس ژن hbsag با واسطه گری آگروباکتریوم حاوی دستواره pcambia – hbsag به گیاهان فلفل دلمه ای منتقل شد. نتایج حاصل از بهینه سازی کشت بافت نشان داد که ترکیب هورمونی یک میلی گرم در لیتر iaa به همراه پنج میلی گرم در لیتر bap برای کالوس زایی و ترکیب هورمونی یک میلی گرم در لیتر iaa با سه میلی گرم در لیتر bap برای باززایی ریز نمونه کوتیلدون (برگ های لپه ای) بذور فلفل دلمه ای دو هفته پس از کشت روی محیط ms مناسب می باشد. علاوه بر این استفاده از هورمون zea در غلظت سه میلی گرم در لیتر، و جیبرلین در غلظت دو میلی گرم در لیتر در محیط کشت باعث تحریک باززایی شاخساره ها از کالوس و طویل شدن طول آن ها شد. پس از چهار تا شش هفته، گیاهچه های تراریخت شده در محیط کشت ms حاوی یک میلی گرم در لیتر naa و 4/0 در صد زغال فعال ، ریشه دار و بعد از رشد مناسب در شرایط in vitro (ارتفاع حدود 10 سانتی متر)، به گلدان منتقل شد. نتایج واکنش های pcr و تکنیک rt-pcr با استفاده از آغازگر اختصاصی ژن hbsag، انتقال پایدار ژن hbsag توسط آگروباکتریوم و همچنین بیان آن در گیاه فلفل دلمه ای را تأیید نمود. کلمات کلیدی: انتقال ژن، اگروباکتریوم، آنتی ژن سطحی هپاتیت b، فلفل دلمه ای، واکسن خوراکی