مدل ناحیه‏ای بخش کشاورزی ایران به منظور مطالعه آثار سیاست هدفمندسازی یارانه‏ها در بخش کشاورزی ساخته شد. بدین منظور کشور ایران از لحاظ اقلیم شناسی کشاورزی به 9 ناحیه به نسبت همگن تقسیم شد. سپس بخش کشاورزی در قالب 14 گروه کالایی و 23 رشته فعالیت تولیدی با استفاده از روش برنامه ریزی ریاضی مثبت (pmp) و بکارگیری تکنیک حداکثر بی نظمی تعمیم یافته (gme) مدل سازی شد. آمار و اطلاعات بکار رفته در این تحقیق، شامل مقادیر سطح زیرکشت، تولید و مصرف محصولات زراعی، باغی و دامی و فرآوری شده به تفکیک نواحی مختلف در ایران، میزان صادرات و واردات این محصولات و همچنین نهاده‏های تولید به تفکیک نواحی و حمل و نقل محصولات کشاورزی و نهاده‏ها بین نواحی بود. این اطلاعات از سازمان‏های ذیربط و آمارنامه ها و گزارش‏های آماری منتشر شده جمع آوری شد. نتایج نشان داد، هدفمندسازی یارانه‏ها که شامل افزایش قیمت نهاده‏های تولید (آب، کود، سم و ماشین‏آلات)، افزایش قیمت حامل‏های انرژی در مرغداری‏ها و گاوداری‏ها و افزایش هزینه حمل و نقل است، سبب کاهش مازاد اجتماعی بخش کشاورزی (رفاه اجتماعی)، کاهش سطح تعداد زیادی از فعالیت‏های سالانه و دامی در نواحی مختلف، افزایش قیمت، کاهش میزان مصرف، کاهش صادرات و افزایش واردات محصولات کشاورزی می‏شود. نتایج تحقیق نشان داد، چنانچه هدفمندسازی یارانه‏ها با پرداخت های حمایتی به تولیدکنندگان همراه شود، بسته به میزان پرداخت حمایتی، مازاد اجتماعی بخش کشاورزی (رفاه اجتماعی) ممکن است کاهش یا افزایش یابد. یک پرداخت حمایتی معادل 25 درصد هزینه‏های تولید قادر است، ضرر و زیان تولیدکنندگان در اثر هدفمندسازی یارانه‏ها را جبران کند، کاهش رفاه اجتماعی را به صفر برساند و نوسانات متغیرهای اقتصادی فوق نظیر سطح فعالیت‏ها، قیمت و مقدار مصرف گروه‏های کالایی را کاهش دهد.

در دهه های اخیر، به دلیل بروز بحران آب، بیشتر کشور ها به اتخاذ سیاست های نو در مدیریت تقاضای آب به جای مدیریت عرضه آن گرایش پیداکرده اند. در مطالعه حاضر اثرات سیاست های قیمتی آب آبیاری بر اساس سطح زیر کشت و حجم آب استحصالی، در قالب دو روش آبیاری نوین و سنتی تحلیل گردید. به این منظور از روش برنامه ریزی ریاضی مثبت، حداکثر آنتروپی و هم چنین روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. داده های مورد مطالعه از سازمان جهاد کشاورزی استان همدان برای سال زراعی (91-1390) جمع آوری شد، نتایج نشان داد، با افزایش قیمت حجمی آب آبیاری الگوی کشت در روش آبیاری نوین تغییر و سطح زیر کشت محصول گندم افزایش و محصولات جو، خیار، سیب زمینی و سیر کاهش یافت. زارعینی که از روش آبیاری سنتی استفاده می کردند، با اعمال سیاست فوق سیب-زمینی و سیر را در الگوی کشت خود وارد، و از سطح زیر کشت محصولات جو، گندم و خیار کاهش دادند. هم چنین، اعمال سیاست افزایش قیمت آب آبیاری بر اساس سطح زیر کشت نشان داد، الگوی کشت در هر دو روش آبیاری نوین و سنتی تغییر می کند. در روش آبیاری نوین زارعین محصولات سیب زمینی و سیر را افزایش و سطح زیر کشت محصولات جو، گندم و خیار را کاهش دادند. در روش آبیاری سنتی زارعین سطح زیر کشت محصولات خیار، سیب زمینی و سیر را افزایش و تمایل آن ها به کشت محصولات جو و گندم کاهش یافت. در پایان بر اساس معیار های اقتصادی، زیست محیطی و مصرف آب، سیاست های مذکور در قالب تحلیل سلسله مراتبی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس معیار های فوق قیمت 9 میلیون ریال به ازای هر هکتار محصول برای روش آبیاری سنتی و 6 میلیون ریال به ازای هر هکتار محصول برای روش آبیاری نوین تعیین شد. در همین راستا پیشنهاد شد که با توسعه روش های کاهش آب آبیاری از طریق به کارگیری تکنولوژی های نوین آبیاری به جای روش های آبیاری سنتی، راندمان آبیاری را افزایش داد.

یکی از محدودیت‏هایی که باعث شده است بخش کشاورزی به رشد قابل توجه و مورد انتظار نرسد، کمبود منابع مالی کوتاه-مدت، میان‏مدت و بلند مدت برای تأمین مالی فعالیت‏های گوناگون این بخش است. بانک کشاورزی با هدف فراهم نمودن تسهیلات اعتباری برای تأمین زندگی بهتر در روستاها و ارتقاء سطح درآمد روستائیان و کشاورزان شکل گرفته و حدود سه چهارم اعتبارات رسمی کشاورزی توسط این بانک اعطاء می شود. تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر تسهیلات بانک کشاورزی بر عملکرد اقتصادی کشاورزان شهرستان هیرمند در طی دوره زمانی 1390-1385 صورت گرفته است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی بوده و جامعه آماری تحقیق 4691 نفر از کشاورزان شهرستان هیرمند می باشد و از این تعداد، 353 نفر از کشاورزان که در طی سالهای 1390-1385 حداقل یکبار از بانک کشاورزی وام دریافت نموده اند به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. نمونه مورد نظر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و پرسشنامه بین آنها توزیع شد. ضریب پایایی برای پرسش نامه تحقیق 87 درصد به دست آمده است که نشان دهنده ی سطح خوب پایایی ابزار تحقیق است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که اخذ وام باعث افزایش درآمد، افزایش تولید، افزایش دست یابی به فرصت های شغلی، افزایش دسترسی به تکنولوژی و عدم شکل گیری پدیده مخاطرات اخلاقی به طور کامل شده است.

در مطالعه حاضر تخصیص آب‏های سطحی و زیرزمینی به زمین‏های پایاب سدملاصدرا شامل دشت‏های کامفیروز و کربال بهینه‏سازی شد. همچنین به طور همزمان الگوی کشت بهینه مبتنی بر افزایش راندمان آبیاری با درنظرگرفتن عدم حتمیت، ارائه شد تا سود ناخالص سالانه محصولات منطقه حداکثر شود. برای رسیدن به این اهداف، ابتدا برنامه‏ریزی خطی قطعی (dlp) برآورد شد، سپس با استفاده از مدل خطی با محدودیت‏های تصادفی (cclp) و به کمک نرم‏افزار gams شرایط غیرقطعی اعمال گردید. برای بررسی میزان تأثیر افزایش راندمان آبیاری، از چهار سناریوی راندمان آبیاری 50، 60، 70 و 80 درصد در شرایط قطعیت و عدم حتمیت (در سه سطح 90، 95 و 99 درصد اطمینان) استفاده گردید. همچنین برای پیش¬بینی سود ناخالص هر محصول در منطقه برای افق برنامه¬ریزی، از مدل arima بهره گرفته شد. با توجه به اتخاذ محصولات عمده در منطقه مورد مطالعه، دو نوع فعالیت کشاورزی دیم و با آبیاری، و دو فصل بهار (خشک) و پاییز (پرباران)، تعداد 75 متغیر تصمیم و 73 محدودیت در مدل بهینه¬سازی مطرح گردید. نتایج سناریوهای ترکیبی، حاکی از آن است که تنها با بهبود 30درصدی راندمان آبیاری در مزرعه، کل سود ناخالص سالانه زارعین منطقه از 390 میلیارد ریال به 602 میلیارد ریال افزایش یافته و سالانه بیش از 1میلیون مترمکعب نیز در مصرف آبهای زیرزمینی صرفه جویی خواهد شد. بنابراین سرمایه‏گذاری در سیستم‏های نوین آبیاری که منجر به بهبود راندمان آبیاری می‏شود به همراه گسترش تحقیقات در زمینه تکنولوژی‏های آب اندوز پیشنهاد می‏گردد.